Bondig formuleren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Schrijven is schrappen

Wat kan er weg?

• In de Nederlands-Chinese economische betrekkingen is sprake van een bevredigende ontwikkeling in het bilaterale vlak.
  
• In de Nederlands-Chinese economische betrekkingen is sprake van een bevredigende ontwikkeling.
• Het is duidelijk dat voor de juiste ontwikkeling van het landelijk gebied een planning gericht op de toekomst noodzakelijk is.
  
• Het is duidelijk dat voor de ontwikkeling van het landelijk gebied een planning noodzakelijk is.
• Tevens zal in de besprekingen met de faculteiten de vraag naar de kwantitatieve omvang van het aantal onderzoekers aan de orde worden gesteld.
• Tevens zal in de besprekingen met de faculteiten de vraag naar de omvang van het aantal onderzoekers worden gesteld.
• Deze gegevens zijn van belang om te beoordelen of u als verplicht verzekerde voor de Nederlandse volksverzekeringen moet worden aangemerkt of hiervan moet worden vrijgesteld.
• Deze gegevens zijn van belang om te beoordelen of u als verplicht verzekerde voor de Nederlandse volksverzekeringen moet worden aangemerkt.

Bondig formuleren

Wees zuinig met:

• Hulpwerkwoorden
  
• Bijvoeglijke naamwoorden
  
• Pleonasme
  
• Tautologie
  
• Bijwoorden
  
• Uitdrukkingen
  
• Voorzetseluitdrukkingen
  

Doel van de les

• Je leert hoe je bondig formuleert door woorden te schrappen
  

Bondig formuleren

• Schrijven is schrappen
  
• Gebruik hulpwerkwoorden met mate

• Als je een treinabonnement zou nemen, zou je veel geld kunnen gaan besparen.
  
• Als je een treinabonnement neemt, bespaar je veel geld.
  
• Ik zou het zeer op prijs stellen als je de enquête zou willen invullen. 
  
• Ik stel het zeer op prijs als je de enquête invult
  
• Mocht je nog vragen hebben, dan kun je mij een e-mail sturen.
  
• Heb je nog vragen, stuur mij dan gerust een e-mail.
  

Bijvoeglijke naamwoorden

• Bijvoeglijke naamwoorden zijn soms overbodig
  

• De oude, grijze, vriendelijke vrouw had moeite om zich staande te houden in de herfstachtige storm.
• De oude vrouw had moeite om zich staande te houden in de storm.

Pleonasme

Voorbeelden pleonasme

• een houten boomstam
• gele boterbloemen
• de hete zon
• de uiterste limiet
• het groene gras
• de witte sneeuw
• het koude ijs
• een arme zwerver
• de gele zon
• een geslaagd succes

Tautologie

• Vaste uitdrukkingen
  

gratis en voor niets
voor eeuwig en altijd
zeker en vast
in rep en roer
frank en vrij
haat en nijd
nooit ofte nimmer
part noch deel hebben aan

Wat is een tautologie?

• Bij een tautologie wordt hetzelfde begrip tweemaal genoemd
• Niettemin ben ik toch tevreden
• We wisten dit reeds weken al
• Misschien hebben ze wellicht een oplossing
• Ik ben haast bijna op kantoor
• Naast bloemen kreeg ik bovendien een boekenbon

Bijwoorden

Wat is een bijwoord?

• Bijwoorden versterken een bijvoeglijk naamwoord
• heel, erg, bijzonder
• De giraf heeft een heel erg lange nek
• De giraf heeft een lange nek
• Zij heeft grote voeten, maar die van haar zijn zijn echt heel groot
• Zij heeft grote voeten, maar die van haar zus zijn reusachtig

• Ook bijwoorden zoals vaak, soms, doorgaans en meestal voegen niet altijd iets toe. Je gebruikt ze om jezelf in te dekken: iets is wel zo, maar niet altijd. Dit maakt zin minder sterk. Vraag je dus ook hier steeds af of het woord echt nodig is.

.

Uitdrukkingen

Uitdrukkingen Behalve losse woorden zijn er ook uitdrukkingen die je tekst onnodig lang

maken. Laat ze weg of vervang ze door een kortere variant.

• Zij is zo'n type dat altijd voor anderen klaar staat.
  
• Zij staat altijd voor anderen klaar.

Voorzetseluitdrukking

Wat is een voorzetseluitdrukking?

Een voorzetseluitdrukking is een groep van

meerdere woorden die samen de functie van een

voorzetsel hebben. Vaak zijn deze omslachtig en

gemakkelijk te vervangen door één woord.

in de nabijheid van -  bij

met betrekking tot - over, voor

ten behoeve van -  voor

met behulp van - met

als gevolg van - door

in termen van -  in

in het kader van -  bij, vanwege, in, om, etc.

ten aanzien van - over, jegens, van, voor

Opdracht

Maak opdrachten 1 t/m 4 over bondig formuleren op pagina 78

Maak ook opdracht 6, 7 en 8 op pagina 79

Opdracht 2e uur

Lees pagina 80 en 81 over 'aantrekkelijk formuleren'

Maak een mindmap waarin alle onderwerpen aan bod komen

Gebruik bij voorkeur kleuren

Als je klaar bent laat je je mindmap zien. 

Wat betekent 'zo bondig mogelijk'?

1. Zo netjes mogelijk
2. Zo kort mogelijk
3. Zo aantrekkelijk mogelijk
4. Zonder bijzinnen

Wat is een goed voorbeeld van een pleonasme?

1. De snelle fietser
2. De witte sneeuw
3. Het dikke boek

Welke van de volgende zinnen bevat geen pleonasme?

1. De houten boomstam was zwaar.
2. De witte sneeuw was erg mooi.
3. Die gebeurtenis is het meest magische moment in het boek.
4. De warme zon scheen op mijn lijf.

waar is sprake van pleonasme?

1. roze etui
2. houten stoel
3. ronde cirkel
4. glazen raam

Pleonasme is

1. een dubbelopfout van twee dezelfde woordsoorten
2. een dubbelopfout waarbij eigenschap van kernwoord wordt herhaald
3. een dubbelopfout van twee verschillende uitdrukkingen
4. een dubbelopfout van twee synoniemen

Welke van onderstaande stijlfiguren is een pleonasme?

1. 'blij en verheugd'
2. 'een ronde cirkel'
3. 'bar en boos'
4. 'ijzeren discipline'

Dat is een mooie, houten boomstam.

Pleonasme of tautologie?

1. pleonasme
2. tautologie

Tautologie of pleonasme?
De palen van de brug zijn gemaakt van grijs beton.

1. tautologie
2. pleonasme

Tautologie of pleonasme?
Het aandeel van de Nationale-Nederlanden is naar beneden gekelderd.

1. pleonasme
2. tautologie

Welke van onderstaande stijlfiguren is een tautologie?

1. 'nat water'
2. 'verdrietig en bedroefd'
3. 'zuchtende wind'
4. 'witte sneeuw'

Tautologie of pleonasme?
Vanzelfsprekend zal ik dat werk natuurlijk wel nakijken.

1. tautologie
2. pleonasme

Honderd km/uur is op de snelweg de uiterste limiet.
Pleonasme of tautologie?

1. pleonasme
2. tautologie

Er is een laag witte sneeuw gevallen

1. herhaling
2. overbodig woord
3. verhaspeling
4. Dubbele ontkenning

Welk beeldspraak? De boot was zo lek als een mandje.

1. vergelijking
2. personificatie
3. metafoor
4. metonymia

'Zij is net een nachtegaal.' Welke vorm van beeldspraak is dit?

1. vergelijking
2. personificatie
3. metafoor

'Hij is zo trots als een pauw'

Welke vorm van beeldspraak?

1. Vergelijking
2. Personificatie
3. Synesthesie
4. Metafoor

Welk stukje uit de tekst van IJskoud bevat een personificatie?

1. Het is ijskoud
2. Een rilling loopt een rondje op m’n rug
3. Waarom maak je alles stuk?
4. Waarom zou je dat doen?

De wind brult om de hoek van het gebouw.
Is dit een personificatie?

1. ja
2. nee

Annie kwam aanrijden in haar koekblik is een ....?

1. Vergelijking
2. Personificatie
3. Metafoor

'Hij bedreef na lang daten eindelijk de liefde.'

1. eufemisme
2. understatement

Een deel van het personeel zal moeten AFVLOEIEN.

1. overdrijving
2. understatement
3. eufemisme

Messi kan een aardig balletje trappen.

1. understatement
2. eufemisme

Wat is een eufemisme?

1. verbloemende uitdrukking
2. verbloemende uitdrukking
3. verbloemende uitdrukking
4. verbloemende uitdrukking

Hij is zich aan het oriënteren op de arbeidsmarkt.

1. eufemisme
2. understatement

'Mijn wortelkanaalbehandeling was een beetje vervelend.'

1. eufemisme
2. understatement

Lionel Messi verdient 5,5 miljoen per jaar. Dat is een aardig inkomentje.

1. Eufemisme
2. Understatement

Welk stijlfiguur? Helaas kunnen we uw contract niet verlengen.

1. understatement
2. ironie
3. eufemisme
4. litotes

De docent zegt tegen een leerling die te laat in de les komt:
je bent mooi op tijd; sorry dat ik te vroeg begonnen ben.

Van welke stijlfiguur is hier sprake?

1. sarcasme
2. ironie
3. cynisme
4. woordspeling