3.1 & 3.2 De Protestgeneratie & Toenadering

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3

Cultuur en mentaliteit na 1945

Jongeren laten zich horen

Hierna: ter introductie een filmpje van de jaren '60 met daarna een opdracht (+ 3 min.)

Aan het eind:

1. kun je drie / vier oorzaken benoemen van het ontstaan van een jongerencultuur in de jaren '50 en '60 in Nederland'

2. weet je vijf / zes groepen van deze jongerencultuur op een afbeelding te herkennen met bijbehorende kenmerken;

3. Kun je drie redenen benoemen waarom de jongeren in de jaren 70 meer inspraak hadden. (en dus ook of de protestgeneratie geslaagd is in het behalen van haar doelen)

Reclame

Vanaf 1955 gaan jongeren (de babyboomgeneratie) zich onderscheiden van hun ouders. Zij gaan zich anders gedragen (andere mentaliteit) en anders over dingen nadenken 

. Gevolg is het ontstaan van een jongerencultuur met diverse jeugdbewegingen.

Bedrijven zien nieuwe markt; kopen van brommers, minirokken, spijkerbroeken, enz. 

Jongeren gaan door de reclame zich steeds meer een aparte groep vormen in de samenleving. Zij gaan zich onderscheiden met hun popmuziek, mode, lang haar en tijdschriften. 

Jongerencultuur

Vier oorzaken ontstaan jongerencultuur (ook wel de 'protestgeneratie') jaren '60:

1. De welvaart stijgt vanaf 1948, gevolg: werkende jongeren kunnen met hun stijgende lonen dure producten kopen (bv brommer, platenspeler);

2. Jongeren blijven langer onder elkaar. Na de basisschool ga je niet meteen werken, maar ga je tot je 17e a 18e naar de middelbare school;

3. Jongeren gaan na de middelbare school steeds vaker doorstuderen en op kamers wonen zonder toezicht van ouders, waardoor jongeren een eigen leefstijl ontwikkelen en echt een eigen mening en mentaliteit gaan vormen;

4. Amerikanisering: de invloed van de Amerikaanse cultuur neemt massamedia (bv tv, radio, bioscoop)  toe, bv via Amerikaanse producten, fastfoodketens, supermarkten.

Nozems

Een van de jeugdbewegingen zijn (1) de Nozems (Nederlandse Onderdaan Zonder Enige Manieren). Nozems luisteren naar Rock & Roll, een nieuwe rage vanuit de VS overgewaaid in 1956.

Journalisten omschrijven deze muzieksoort als 'heidens kabaal', 'hees geschreeuw' en 'mensonterend'. 

Nozems zien er uit als hun held: Elvis Presly (vetkuif, leren jack, strakke spijkerbroek en puntlaarzen). Nozems hangen op straat en maken met hun brommers indruk op de meisjes. 

Hierna: videoclip Elvis Presley (+ 30 sec.)

Nozems willen de wereld niet veranderen, dat willen de provo's en de hippies in de jaren '60 wèl!

Zij protesteren vooral tegen de consumptiemaatschappij, 

 (2) Provo's (vaak Amsterdamse studenten) provoceren met ludieke/ grappige protestacties over politiek en milieu tegen iedereen met gezag (bv politieagent, burgemeester, de kerk, leraar), en 

(3) hippies dragen versleten kleding en experimenteren met drugs (Peace, Love & Harmony) + protesteren tegen kernwapens in de Koude Oorlog en de consumptiemaatschappij. 

 Consumptiemaatschappij: Een samenleving waarin mensen producten kunnen kopen die niet direct nodig zijn om te overleven)

Provo's en hippies

Hierna: uitleg punkers en Hip-hoppers.

Toenadering in '70

- Jongeren kregen inspraak via universiteitsraden, schoolparlementen, wijkraden en andere democratische instellingen. 

- Kiesgerechtigde leeftijd was verlaagd (21 --> 18). 

- Tutoyeren (jij i.p.v. u ) afgeschaft, net als de groetplicht en haardrachtsregel in het leger.

- Werd ook wel gezien als repressieve tolerantie; iets toelaten om weer grip op de situatie te krijgen. 

Hierna: uitleg 'zoeken naar jouw identiteit'

Welke vormen van inspraak ken je hier op school?

Punk en hiphop

• Later in de jaren '70 komen ook andere groepen, zoals (4) de punkers, zij dragen zwarte, gescheurde kleren, voorzien van veiligheidsspelden en buttons, zijn somber over de toekomst + zij luisteren naar snoeiharde, snelle gitaarmuziek.
• In de jaren '80 ontstaat in de achterbuurten van New York een nieuwe stijl, (5) de hip-hoppers. Zij rappen over een leven met armoede, geweld en drugsgebruik. 'Breakdance', graffiti, wijde broeken en dure gympen zijn ook kenmerken van de hip-hoppers.
• In de jaren '90 start in Nederland ook een stijl, namelijk (6) de gabbers. Zij luisteren naar hardcore, hebben vaak kaalgeschoren hoofden, dragen trainingspakken (Cavello of Australian) en Nike-schoenen.

Hierna: uitleg 'zoeken naar jouw identiteit'

Identiteit

Ook nu is sprake van een jongerencultuur met verschillende stromingen en stijlen. Met een eigen leefstijl willen jongeren laten zien zij op eigen benen staan en zelf willen beslissen over hun eigen leven. Zij hebben behoefte aan een eigen identiteit (dat wat je onderscheidt van anderen).

Maar er zijn ook altijd jongeren geweest die het niet zo nodig vinden om 'apart' te zijn en bij een stroming willen horen.

Hierna: filmpje 'een komische protestactie in de jaren '60 (+ 2 min.)

Hiernaast zie je provo's. Zij zijn tegen een consumptiemaatschappij.

Welke jeugdbeweging is ook tegen een consumptiemaatschappij?

1. De nozems
2. De Hip-hoppers
3. De hippies
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Bij het vak geschiedenis maak je onderscheid in verschillende soorten vragen.

'Op welke manier provoceren provo's met protestacties tegen iedereen met enige vorm van gezag'?

Dit is een voorbeeld van een....

1. beschrijvende vraag
2. verklarende vraag
3. vergelijkende vraag
4. waarderende vraag

Twee uitspraken:

1. De zanger Boudewijn de Groot (zie hiernaast) zong vooral in de jaren '60 van de vorige eeuw. Dit was dus in de 19e eeuw / 20e eeuw.

2. De stijging van de welvaart is een oorzaak / gevolg van het ontstaan van een jongerencultuur in de jaren '60. 

(hierna: een sleepvraag)

1. 1. 19e eeuw, 2. oorzaak
2. 1. 19e eeuw, 2. gevolg
3. 1. 20e eeuw, 2. oorzaak
4. 1. 20e eeuw, gevolg

Sleep de volgende jeugdbewegingen in de juiste tijdsvolgorde 

(van vroeger naar later):

Hierna: filmpje 'Henk krijg een make-over' (2:00)

De Provo's

De Punkers

De Nozems

De Hippies

De Hip-hoppers

De cijfers (9) met daarachter een omschrijving:

1. Breakdance en graffiti;

2. Experimenteren met drugs;

3. Hanenkam;

4. Rappen over een leven vol armoede;

5. Rock & Roll;

6. Somber over de toekomst;

7. Tegen de consumptiemaatschappij (2x);

8. Uitdagen van het gezag;

9. Vetkuif, leren jack en spijkerbroek.

Je ziet 9 cijfers met omschrijvingen van jeugdbewegingen.

Sleep de cijfers naar de juiste jeugdbeweging:

Hierna: soldaat  Filmpje Rinus Weerman wilt zijn lange haar behouden (+ 1 min.)

Nozems

Provo's

Hippies

Punkers

Hip-hoppers

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Bij het vak geschiedenis wordt gebruik gemaakt van objectiviteit (feiten) en subjectiviteit (meningen);

Twee uitspraken:

1. Soldaat Rinus Weerman heeft langer haar dan sergeant de Vries;

2. Soldaat Rinus Weerman verdient met zijn daad een plek in het geschiedenisboek! 

Welke uitspraak is objectief en welke is subjectief?

1. 1. subjectief, 2. objectief
2. 1. objectief, 2. subjectief
3. Beiden zijn objectief
4. Beiden zijn subjectief

Zijn de volgende uitspraken over de jaren '60  juist of onjuist?

Hierna: een liedje (0:35)

JUIST

ONJUIST

Dienstplichtige Rinus Weerman wilt als soldaat zijn lange haar behouden. Kortom, hij is een provo!

De Punkers en de Hippies zijn beiden tégen de consumptiemaatschappij

Nozems hebben vaak een gitaar.

Punkers zijn somber over de toekomst

De Hip-hoppers waren als jeugdbeweging eerder in Nederland dan de Nozems

Bij welke jeugdbeweging hoort de muziekstijl die je zojuist hoorde?

(hierna: een sleepvraag)

1. De nozems
2. De hippies
3. De Hip-hoppers
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Sleep de woorden naar de juiste afbeelding:

Hip-hoppers

Nozems

Punkers

Hippies

Provo's

Bij welke jongerenbeweging zou jij willen horen als je een keuze moet maken? 

Denk ook na waarom je deze keuze maakt.

Nozems

Provo's

Hippies

Punkers

Hip-Hoppers