V4 6.3 + 6.4 Karakteristieke groepen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

V4 6.3 + 6.4 Karakteristieke groepen

Wat is de naam van dit molecuul?

Wat is de naam van dit molecuul?

• Stamnaam: hexaan
• Ondanks dat het de stamnaam gebogen is, is het wel de langste onvertakte keten.
• 2 zijgroepen: L->R: 3, 5
  R -> L: 2, 4
• 2,4-dimethylhexaan 

Karakteristieke groep

• O, N of halogenen kunnen ook voorkomen in een molecuul
• Geven een karakteristieke eigenschap aan het molecuul
• Zelfde karakteristieke groepen vormen een klasse
• Voorvoegsels en achtervoegsels in Binas 66D
• Prioriteit: belangrijkste groep krijgt het achtervoegsel. De rest wordt een voorvoegsel

Halogeenverbindingen

• Halogenen zijn altijd een voorvoegsel (Staat in de Binas bij achtervoegsel ook geen)
• Naam is het halogeen met daarbij aan welk C-atoom het vast zit:
• Vb: 1,2-dichloorethaan 

Halogeenverbindingen

Wat is de naam van dit molecuul?

Uitleg wat is de naam van dit molecuul

• Stamnaam: propaan
• Zijgroepen: broom op C-2 en chloor op C-1
• Zijgroepen op alfabet:
  2-broom-1-chloorpropaan

Ethers

• Kenmerkende groep is een
  -C-O-C- binding
• Naam is alkoxy (vervang alk door de lengte C van de zijgroep)
• Langste C-keten: ethaan
• Zijgroep H₃C-O heeft 1 C-atoom: zijgroep heet methoxy
• Naam: methoxyethaan

Halogeenverbindingen

Wat is de naam van dit molecuul?

Uitleg wat is de naam van dit molecuul

• Stamnaam: butaan
• Zijgroepen: ethoxy op C-2
• Naam: 2-ethoxybutaan

Alcoholen

• Kenmerkende groep: -OH
• Achtervoegsel: -ol
  
• Voorvoegsel: hydroxy-
• Achtervoegsel als belangrijkste is
• Werkt zelfde als bij alkanen: Aangegeven op welk C-atoom de -OH zit

Alcoholen

• Stamnaam: pentaan
• -OH groep op C-2: pentaan-2-ol
• Zijgroep CH₃ op C-3: 3-methyl
• Naam: 3-methylpentaan-2-ol

Wat is de naam van dit molecuul?

Uitleg wat is de naam van dit molecuul

• Stamnaam: butaan
• Zijgroepen: -OH groepen op C-1 en C-2: 1,2-diol
• Naam: butaan-1,2-diol

Fenolen

• Een -OH groep die vastzit aan een benzeenring
• Door de benzeenring zijn fenolen een aparte groep 

6.4 Karakteristieke groepen II

Systematische naamgeving aan stoffen met 1 karakteristieke groep

Systematische naamgeving aan stoffen met meerdere karakteristieke groepen

Aldehyden

• Kenmerkende groep:
• Voorvoegsel: oxo-
• Achtervoegsel: -al
• Je rekent de C van de C=O tot de hoofdketen
• Vb: ethanal

Aldehyden

Wat is de naam van dit molecuul?

Uitleg wat is de naam van dit molecuul

• Stamnaam: Butaan
• Zijgroepen: Aldehyde op C-1 en methyl op C-2
• Aldehyde: -al als achtervoegsel
• Naam: 2-methylbutanal

Ketonen

• Kenmerkende groep:
• Voorvoegsel: oxo-
• Achtervoegsel: -on
• Vb: propanon

Ketonen

Wat is de naam van dit molecuul?

Uitleg wat is de naam van dit molecuul

• Stamnaam: hexaan
• Zijgroepen: Methyl op C-4
• Achtervoegsel: -on op C-3
• Naam:4-methylhexan-3-on

Carbonzuren

• Kenmerkende groep: -COOH
• Achtervoegsel: -zuur
  
• Voorvoegsel: geen
• De C tel je mee in de hoofdketen
• Zuur heeft altijd de hoogste prioriteit, dus krijgt altijd het achtervoegsel
• Vb: ethaanzuur

Carbonzuren

• Als de zuurgroep niet in de hoofdketen kan, dan wordt het carbonzuur
• Vb: benzeencarbonzuur

Carbonzuren

Wat is de naam van dit molecuul?

Uitleg wat is de naam van dit molecuul

• Stamnaam: propaan
• Karakteristieke groep: 2 x een zuur
• Naam: propaandizuur

Aminen

• Kenmerkende groep: -NH2
• Achtervoegsel: -amine
• Voorvoegsel: amino-
• Vb: ethaanamine

Moleculen met meerdere karakteristieke groepen

• Twee karakteristieke groepen:
  -COOH en -NH2
• Zuur heeft hoogste prioriteit, dus achtervoegsel -zuur
• Amine wordt voorvoegsel amino-
• Stamnaam: ethaan
• Naam: aminoethaanzuur

Wat nu?

Theorie doorlezen

Opgaven maken uit studiewijzer

Oefenblad: 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13 en 14

Heel veel oefenen!