3H herhaling Lezen blok 1 t/m 3 Op NIveau

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leesvaardigheid

Herhaling blok 1 t/m 3

vaste onderdelen van een tekst

tekstverbanden en signaalwoorden

functies van tekstgedeelten

tekststructuren 

Inleiding

slot

middenstuk

1 à 2 alinea's

conclusie

een of meerdere vragen stellen

aanleiding vertellen

onderwerp aankondigen

functie is aandacht treken

functie: opbouw/tekststructuur vertellen

functie: hoofgedachte uitwerken

functie: deelonderwerpen bespreken

samenhang door verbindingsmanieren

samenvatting

meerdere alinea's

functie: tekst afsluiten

oproep doen

aanbeveling maken

In welk deel van de tekst verwacht je onderstaande zinnen?

Inleiding

Middenstuk

Slot

En daarom is het verstandig om gezond en afwisselend te eten.

Gezonde voeding zorgt tevens voor een goede spijsvertering.

Het mag duidelijk zijn: gezonde en afwisselende voeding is van levensbelang.

Weten we wel wat gezonde voeding is? Weten we hoe we voor afwisseling kunnen zorgen?

Steeds vaker horen, zien en lezen we dat voeding een grote invloed heeft op onze gezondheid.

Een evenwichtig voedingspatroon is echter geen garantie voor een goede gezondheid. 

     informeren                                                            overtuigen                       

                                                                                                                               

  

Het is de bedoeling dat als lezer iets gaat doen.

Nieuwsbericht in de krant of een tekst in een leerboek.

Dit zie je soms bij een recensie van een boek, maar het kan ook overtuigend zijn!

beschouwen

activeren

Feitelijke informatie en objectief

Voor- en tegenargumenten bij een stelling.

Je herkent vaak een duidelijk standpunt van de schrijver.

column in de krant

reclame

Tekstopbouw

• groot - inleiding, kern, slot
• klein - inzoomen op alinea's  en tekstdelen
• Alinea's zorgen voor  samenhang (verwijs- en signaalwoorden, herhaling of aankondigende zinnen)
• Functiewoorden: wat is het doel van een alinea? Voorbeeld, argument, gevolg, conclusie etc.
• Signaalwoorden: geven een soort verband aan. Zorgen voor tekstbegrip.
  

Ken je de signaalwoorden nog?

Theorie: functies

functies en tekstverbanden herkennen

Check

Je kent de signaalwoorden en tekstverbanden om voor samenhang te zorgen; (herhaling)

Je kent functies van tekstgedeelten;

Je kunt tekstverbanden en functies benoemen.

Sleep de signaalwoorden naar de bijbehorende tekstverbanden.

Let op: leer de tekstverbanden goed 

uitspraak-opsomming

uitspraak-tegenstelling

middel-doel

oorzaak-gevolg

uitspraak-voorbeeld

uitspraak-reden

uitspraak-voorwaarde

een andere

hoewel

waarmee

hierdoor

bijvoorbeeld

tenzij

namelijk

want

als

toch

daarnaast

zoals bij

zodat

door middel van

echter

indien

Functies

Als je weet wat de functie van een tekstgedeelte is, begrijp je de tekst beter.

Ieder tekstgedeelte heeft een eigen functie in de tekst.

Signaalwoorden helpen je om de functie te bepalen.

Vaak hebben teksten een vaste structuur.

0

neem deze theorie nog even goed door (blz. 126)

Lees deze theorie nu nog een keer (blz. 126)

Waarom tekststructuren?

• Tekststructuur is de opbouw van een tekst.
• Veel teksten zijn opgebouwd volgens een vaste structuur.
• Je begrijpt de tekst er beter door.

Probleem-en-oplossingstructuur

een beschrijving van een probleem 

beschrijving van oorzaken, gevolgen en oplossingen van het probleem

een afweging

aanbeveling

de beste oplossing

info

Een tekst met een probleem-en-oplossingstructuur is meestal een betoog. De auteur beschrijft in de inleiding het probleem, in het middenstuk presenteert hij een of meer oplossingen en in het slotgedeelte geeft hij aan op welke manier het probleem het beste kan worden opgelost.

De hoofdvraag is: op welke manier(en) kan het probleem worden opgelost?

Een tekst met een probleem-en-oplossingstructuur is meestal een betoog. De auteur beschrijft in de inleiding het probleem, in het middenstuk presenteert hij een of meer  oplossingen en in het slotgedeelte geeft hij aan op welke manier het probleem het beste  kan worden opgelost. 

De hoofdvraag is: op welke manier(en) kan het probleem worden opgelost?

Als de schrijver alleen mogelijke oplossingen geeft, heb je te maken met een uiteenzetting of een beschouwing.

Geeft de schrijver ook aan wat de beste oplossing is, dan heb je te maken met een betoog.

Verschijnsel-en-verklaringsstructuur

bepaald verschijnsel

Verschillende verklaringen:

kenmerken, voorbeelden, verklaring(en), oorzaken, reden(en)

samenvatting

aanbeveling

de beste verklaring

Bij de verschijnsel-en-verklaringstructuur bespreekt de schrijver in de inleiding een

bepaald verschijnsel. In het middenstuk somt hij mogelijke verklaringen op. Als het om een negatief verschijnsel gaat, noemt hij ook vaak oplossingen. Het slot bevat een

samenvatting of een aanbeveling.

De hoofdvraag is: welke verklaringen zijn er voor dit verschijnsel te geven?

Als de schrijver alleen verklaringen opsomt, heb je te maken met een uiteenzetting of een beschouwing.

Kiest de schrijver duidelijk voor een verklaring, of geeft hij ook oplossingen, dan heb je te maken met een betoog.

Verschijnsel-en-besprekingstructuur

bepaald verschijnsel

bespreking van verschillende kanten van het verschijnsel. M.a.w.: zowel de positieve als negatieve kanten worden besproken

samenvatting

In een tekst met de verschijnsel-en-besprekingsstructuur noemt de schrijver in de inleiding een verschijnsel. In het middenstuk onderscheidt en beschrijft hij allerlei aspecten van dit verschijnsel. Het slot bevat meestal een samenvatting. 

De hoofdvraag is: welke aspecten kent dit verschijnsel?

Een tekst met een verschijnsel-en-besprekingstructuur is vrijwel altijd een uiteenzetting of een beschouwing.

Voordelen-en-nadelenstructuur

een probleem of verschijnsel

voor- en nadelen van het probleem of het verschijnsel

een conclusie en/of samenvatting

info

Een tekst met een probleem-en-oplossingstructuur is meestal een betoog. De auteur beschrijft in de inleiding het probleem, in het middenstuk presenteert hij een of meer oplossingen en in het slotgedeelte geeft hij aan op welke manier het probleem het beste kan worden opgelost.

De hoofdvraag is: op welke manier(en) kan het probleem worden opgelost?

Een tekst met een probleem-en-oplossingstructuur is meestal een betoog. De auteur beschrijft in de inleiding het probleem, in het middenstuk presenteert hij een of meer  oplossingen en in het slotgedeelte geeft hij aan op welke manier het probleem het beste  kan worden opgelost. 

De hoofdvraag is: op welke manier(en) kan het probleem worden opgelost?

Als de schrijver alleen mogelijke oplossingen geeft, heb je te maken met een uiteenzetting of een beschouwing.

Geeft de schrijver ook aan wat de beste oplossing is, dan heb je te maken met een betoog.

Voorbeeld

Inleiding                              Een baantje naast je schoolwerk.

Middenstuk       Voordelen  - geld

                                            - afwisseling

                                            - mensenkennis

                          Nadelen     - tijdgebrek

                                            - minder aandacht voor studie

Slot                    Conclusie  Voordelen wegen zwaarder dan

                                            de nadelen.

 

bewering-en-argumentstructuur

een bewering

argumenten

een conclusie 

info

Een tekst met een probleem-en-oplossingstructuur is meestal een betoog. De auteur beschrijft in de inleiding het probleem, in het middenstuk presenteert hij een of meer oplossingen en in het slotgedeelte geeft hij aan op welke manier het probleem het beste kan worden opgelost.

De hoofdvraag is: op welke manier(en) kan het probleem worden opgelost?

Een tekst met een probleem-en-oplossingstructuur is meestal een betoog. De auteur beschrijft in de inleiding het probleem, in het middenstuk presenteert hij een of meer  oplossingen en in het slotgedeelte geeft hij aan op welke manier het probleem het beste  kan worden opgelost. 

De hoofdvraag is: op welke manier(en) kan het probleem worden opgelost?

Als de schrijver alleen mogelijke oplossingen geeft, heb je te maken met een uiteenzetting of een beschouwing.

Geeft de schrijver ook aan wat de beste oplossing is, dan heb je te maken met een betoog.

Voorbeeld

Inleiding                              Bij de bouw van nieuwe scholen wordt te

                                            weinig rekening gehouden met de wensen

                                            van leerlingen.

Middenstuk                         - er zijn alleen van die massakantines

                                            - er zijn geen gezellige hoekjes

                                            - er is te weinig ruimte voor sport en spel

                                            - het meubilair is niet voldoende aangepast

                                              aan de leerling

Slot                                      Zoals je ziet is er onvoldoende rekening gehouden met de

                                            wensen van leerlingen. Dat moet anders.

                                         

 

Een tekst kan altijd maar één tekststructuur hebben.

1. waar
2. niet waar

Als je een tekststructuur in de tekst herkent, weet je ook tot welke tekstsoort deze behoort.

1. Juist
2. Onjuist

Welke tekststructuur kun je bij een uiteenzetting én bij een beschouwende tekst gebruiken?

1. verschijnsel-en-besprekingstructuur
2. verschijnsel-en-verklaringstructuur
3. probleem-en-oplossingstructuur

Welke tekststructuur past het beste bij het volgende onderwerp?
Gebruik van mobieltjes in de les.

1. probleem-en-oplossingstructuur
2. verschijnsel-en-verklaringstructuur
3. verschijnsel-en-besprekingstructuur

Welke tekststructuur past het beste bij het volgende onderwerp?
Toenemend aantal verkeersdoden in Nederland.

1. Probleem-en-oplossingstructuur
2. verschijnsel-en-verklaringstructuur
3. verschijnsel-en-besprekingstructuur

Welke tekststructuur hierbij?
Voorlichting op school vermindert alcoholgebruik door jongeren.

1. probleem-en-oplossingstructuur
2. verschijnsel-en-verklaringstructuur
3. verschijnsel-en-besprekingstructuur