1.1 Stofwisseling
1 / 30
Lesduur is: 40 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Stel je voor dat je buiten in een tuin staat op een zonnige dag. Je ziet een plant in de zon staan en een dier dat rondloopt in de tuin. Kun je uitleggen hoe de plant en het dier elk hun energie krijgen en wat er gebeurt met de energie uit voedsel wanneer het door het dier wordt opgegeten?
Slide 5 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
Als het licht is, vindt in alle groene delen van planten fotosynthese plaats. Bladgroenkorrels gebruiken de energie uit zonlicht om koolstofdioxide en water om te zetten in glucose (zie afbeelding 1 en 2). Glucose bevat veel energie. Met behulp van die energie maakt een plant van glucose weer allerlei andere stoffen, onder andere de stoffen waaruit de plant bestaat. Bij fotosynthese ontstaat ook zuurstof:
water + koolstofdioxide + energie → glucose + zuurstof
water + koolstofdioxide + energie → glucose + zuurstof
Slide 8 - Tekstslide
Niet alleen plantencellen kunnen stoffen omzetten in andere stoffen. Alle cellen van alle organismen kunnen dat. Dit heet stofwisseling. Ook in de cellen van jouw lichaam worden voortdurend stoffen omgezet. Dat zorgt ervoor dat je kunt bewegen, dat je warm blijft en dat je lichaam kan herstellen en groeien. Stofwisseling is nodig om in leven te blijven.
Slide 9 - Tekstslide
Bladgroenkorrels slaan de energie uit zonlicht op in glucose. De energierijke glucose wordt daarna afgevoerd naar de andere delen van de plant. Planten gebruiken glucose als energiebron. Door de glucose af te breken komt de opgeslagen energie vrij (zie afbeelding 3). Die energie kan de plant gebruiken om te groeien en nieuwe delen te maken.
Slide 10 - Tekstslide
Ook in cellen van mensen en dieren wordt glucose afgebroken om energie vrij te maken. Mensen en dieren krijgen glucose binnen met hun voedsel.
De afbraak van glucose gebeurt in mitochondriën (enkelvoud: mitochondrium). Deze celorganellen komen voor in plantaardige en dierlijke cellen. Met een lichtmicroscoop kun je ze niet zien, maar met een elektronenmicroscoop lukt dat wel. In afbeelding 4 zijn de celorganellen gekleurd met de computer, zodat je ze beter kunt zien. De bruine rondjes en staafjes in de cel zijn mitochondriën. Cellen die veel energie nodig hebben, zoals spiercellen, bevatten veel mitochondriën. In de vergroting zie je één mitochondrium.
De afbraak van glucose gebeurt in mitochondriën (enkelvoud: mitochondrium). Deze celorganellen komen voor in plantaardige en dierlijke cellen. Met een lichtmicroscoop kun je ze niet zien, maar met een elektronenmicroscoop lukt dat wel. In afbeelding 4 zijn de celorganellen gekleurd met de computer, zodat je ze beter kunt zien. De bruine rondjes en staafjes in de cel zijn mitochondriën. Cellen die veel energie nodig hebben, zoals spiercellen, bevatten veel mitochondriën. In de vergroting zie je één mitochondrium.
Slide 11 - Tekstslide
Stel je voor dat je buiten in een tuin staat op een zonnige dag. Je ziet een plant in de zon staan en een dier dat rondloopt in de tuin. Kun je uitleggen hoe de plant en het dier elk hun energie krijgen en wat er gebeurt met de energie uit voedsel wanneer het door het dier wordt opgegeten?
Waar halen we de energie vandaan?
A
We halen energie uit planten door direct fotosynthese uit te voeren in onze cellen.
B
Onze mitochondriën maken zelf glucose aan door zetmeel om te zetten.
C
We halen energie uit voedsel, waarbij de mitochondriën glucose afbreken om de energie vrij te maken die ons lichaam nodig heeft.
D
We krijgen energie door glucose in ons lichaam op te slaan als zetmeel in de planten die we eten.
Slide 12 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Bij stofwisseling worden er in je lichaam continu stoffen omgezet in andere stoffen.
A
Juist
B
Onjuist
Slide 13 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Tijdens fotosynthese wordt zuurstof verbruikt en koolstofdioxide geproduceerd.
A
Juist
B
Onjuist
Slide 14 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Glucose wordt in de mitochondriën afgebroken om energie vrij te maken voor de cellen.
A
Juist
B
Onjuist
Slide 15 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Planten hebben zowel licht als water nodig om glucose aan te maken via fotosynthese.
A
Juist
B
Onjuist
Slide 16 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Fotosynthese en de afbraak van glucose zijn beide processen die alleen overdag plaatsvinden.
A
Juist
B
Onjuist
Slide 17 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 18 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 19 - Tekstslide
Een benzinemotor verbrandt een brandstof (benzine) om energie vrij te maken. Bij de verbranding verdwijnt de brandstof en ontstaan nieuwe stoffen. Ook in je lichaam vindt verbranding plaats.
Slide 20 - Tekstslide
Een benzinemotor verbrandt een brandstof (benzine) om energie vrij te maken. Bij de verbranding verdwijnt de brandstof en ontstaan nieuwe stoffen. Ook in je lichaam vindt verbranding plaats.
Slide 21 - Tekstslide
ENERGIE
In je lichaam wordt glucose afgebroken om energie vrij te maken. Alle organen in je lichaam hebben energie nodig. Je hebt bijvoorbeeld energie nodig om te bewegen en om je lichaamstemperatuur op peil (ongeveer 37 °C) te houden (zie afbeelding 1). De afbraak van glucose in cellen noem je verbranding. In je lichaam is voor verbranding geen vuur nodig, maar wel een brandstof. Cellen gebruiken glucose als brandstof. Verbranding vindt plaats in elke cel van je lichaam, dag en nacht. Zonder verbranding gaat een cel dood. Dat geldt niet alleen voor de cellen van een mens, maar voor alle levende cellen van alle organismen.
Slide 22 - Tekstslide
ZUURSTOF EN KOOLSTOFDIOXIDE
Voor verbranding is naast een brandstof ook zuurstof nodig. Denk maar aan een
brandende kaars. Als je een glas over de brandende kaars zet, gaat de kaars uit (zie afbeelding 2). Dat komt doordat de zuurstof opraakt. Voor verbranding in je lichaam geldt dit ook. Er is een brandstof nodig (glucose) en zuurstof.
Slide 23 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
+
+
_______>
verbranding
+
koolstofdioxide
zuurstof
water
glucose
energie
Slide 24 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 25 - Tekstslide
INSPANNING Bij verbranding komt energie vrij. Je lichaam gebruikt die energie bijvoorbeeld voor beweging en warmte (zie afbeelding 3). Als je actiever wordt, heb je meer energie nodig. Hoe groter de lichamelijke inspanning, hoe meer verbranding er plaatsvindt. Daarvoor is meer brandstof nodig en ook meer zuurstof. Om meer zuurstof binnen te krijgen, ga je sneller en dieper ademhalen. Ook andere organen gaan harder werken om ervoor te zorgen dat je cellen voldoende brandstof en zuurstof krijgen. Je merkt bijvoorbeeld dat je hart sneller gaat kloppen. Doordat meer verbranding plaatsvindt, krijg je het warmer. De warmte wordt afgevoerd via je huid, onder andere door zweten. Bij meer verbranding ontstaat ook meer koolstofdioxide. Het koolstofdioxide wordt uit de cellen afgevoerd door het bloed.
Slide 26 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Nodig voor verbranding
Ontstaat bij verbranding
energie
Zuurstof
Koolstofdioxide
Water
Glucose
Slide 27 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Fotosynthese
In
Uit
Water
Energie
Zuurstof
Glucose
Koolstof-dioxide
Slide 28 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Verbranding
In
Uit
Water
Energie
Zuurstof
Glucose
Koolstof-dioxide
Slide 29 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 30 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
