De stille kracht - Louis Couperus

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Introductie

Centraal staat het residentiehuis van Van Oudijck in Laboewangi. Zijn jonge, tweede vrouw Léonie is een zinnelijke vrouw, die ervan houdt om mannen te verleiden. Alles lijkt goed te gaan, maar de stille kracht gaat tegen de Nederlanders werken als resident Van Oudijck een regent ontslaat. Vanaf dat moment lijkt het residentiehuis bezeten door kwaadaardige krachten, culminerend in de scène waarin Léonie met sirih bespuugd wordt terwijl ze onder de douche staat.

Beeld bij je boek

De stille kracht - Louis Couperus

Voor het eerst bij Beeld en Geluid op school? Kijk hier voor een korte instructie.

Aanbevolen door

• Reggie Baay

De top 5 van Reggie Baay

Beeld en Geluid op school vroeg schrijvers hun favoriete top 5 samen te stellen. Welke boeken móeten gelezen worden, zijn urgent? Wij zoeken er beelden bij zodat je al vooraf kunt zien waarom dit boek écht enorm de moeite waard is. Zie hier de top 5 van Reggie Baay:

• De stille kracht - Louis Couperuse
  
• Aarde der mensen - Pramoedya Ananata Toer
  
• Het boek van de wevervogel - Y.B. Mangunwijaya
  
• Onder de sneeuw een Indisch graf - Frans Lopulalan
• Het lied van de Goden - Reggie Baay
  

De stille kracht - de motivatie van Reggie Baay

Couperus zal het waarschijnlijk zelf niet door hebben gehad, maar zijn roman De stille kracht kan beschouwd worden als een heuse visionaire roman. Een boek waarin helder wordt getoond waar het Nederlandse beleid in de kolonie Nederlands-Indië nadrukkelijke faalde en de Nederlandse overheersing dus wel met geweld toe een einde gedwongen moest worden. De stille kracht is - terecht - altijd beschouwd als een literair meesterwerk.  

De stille kracht - de motivatie van Reggie Baay

Daarnaast bevat het boek echter ook een andere, betekenisvolle laag. Een politieke. Het kan immers (achteraf) ook gelezen worden als een rake analyse van het toenmalige Nederlandse beleid in de kolonie Nederlands-Indië.

- Reggie Baay -

Wie was Louis Couperus?

Louis Couperus (Den Haag, 1863 – De Steeg 1923) overleed bijna een eeuw geleden. Toch worden zijn romans nog veel gelezen en bewerkt voor toneel en film. Zijn werk is tijdloos en aangrijpend. Couperus bracht een deel van zijn jeugd door op het familielandgoed in Batavia, Nederlands-Indië. Hij is nog steeds zo beroemd dat er zelfs meerdere standbeelden van hem zijn gemaakt en er een heel museum aan hem is gewijd, in Den Haag. 

Thema 1: Kolonie Nederlands-Indië

Door de jaren heen zijn er vele discussies ontstaan over De stille kracht, maar ook over de mening van Couperus zelf. Aan de ene kant is het duidelijk dat hij koloniaal dacht. Volgens velen had hij het een ramp gevonden als de band tussen Holland en Nederlands-Indië zou worden verbroken. Aan de andere kant blijkt uit het boek, dat hij ook begreep dat inlanders niet blij waren met de komst van de Nederlandse koloniale heersers.

“Het land kan het toch niet helpen, dat er kaninefaten op zijn grond zijn gekomen, barbaarsche veroveraars, die maar rijk willen worden en weg… En als ze dan niet rijk worden…dan schelden ze: op de warmte, die God het van den beginne gegeven heeft…op het gemis aan voedsel voor ziel en geest…ziel en geest van den kaninefaat. Het arme land, waarop zoo gescholden is, zal wel denken: was weggebleven!” (De stille kracht, blz. 173)

Thema 1: Kolonie Nederlands-Indië

Leo Blokhuis reist af naar Indonesië om het kolonialisme in Nederlands-Indië te bespreken met twee Indonesische mannen in het huidige Jakarta, dat vroeger Batavia heette. De sporen van de Nederlandse heersers zijn nog te vinden. De twee Indonesische mannen lijken erg van mening te verschillen over de gezamenlijke geschiedenis van hun land en Nederland.

Bekijk het fragment

Bekijk het fragment en beantwoord daarna de volgende vraag:
'Met welke man ben jij het eens en waarom?'

Bron: 10-10-2019 | Omroep: KRO-NCRV Achter de dijken - Nederlands Indië

Thema 2: Machtsverhouding

In De stille kracht zetten inlanders zich af tegen de koloniale heersers. Zij pikken het niet langer. Ook in het volgende fragment wordt uitgelegd dat de Nederlanders zich beter voelden dan de inlanders in Nederlands-Indië.

Opdracht 1: Noem twee belangrijke verschillen tussen de twee kleine kindjes aan het begin van het fragment.

Opdracht 2: Leg uit hoe duidelijk wordt dat de Nederlands zich beter voelden dan inlanders, aan de hand van het nagespeelde stukje aan het eind van het fragment.

Bekijk het fragment

Bron: 03-01-2010 | Omroep: NPS, NTR 13 in de Oorlog Nederlands -Indië

Thema 3: Bovennatuurlijke krachten

In De stille kracht staan de machtsverhoudingen op scherp, zodra een inlandse man wordt ontslagen door de Nederlandse hoofdpersoon uit het boek. Een mysterieuze kracht teistert het Nederlandse gezin. Zo lijkt het alsof een spook rood bloed over een vrouw heen gooit (het blijkt een rood kruid te zijn), een spiegel breekt door een grote steen, glazen breken spontaan in kleine stukjes, de whiskey is opeens bedorven en in de verte klinkt hamergeluid. Ook horen andere Nederlanders steeds gehuil van kinderen, terwijl dat niet te verklaren is.
Deze gebeurtenissen lijken uit een regelrechte horrorfilm te komen.

Bekijk onderstaand fragment, over een man in Nederland die mysterieuze dingen hoort in zijn huis in Dordrecht.

Durf jij De stille kracht te lezen?

Bekijk het fragment

10-07-2005 | Omroep: KRO - Wonderen bestaan

Meer fragmenten?

Kijk op beeldengeluidopschool.nl

https://www.beeldengeluidopschool.nl/#/home

Bekijk de volledige fragmentenlijst die hoort bij de transkoloniale boeken