Lezen H1 t/m H4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

lezen H1 - H4

argumenteren

Lezen H1 en H2

• Ik kan verschillende vaste tekststructuren herkennen.
• Ik kan de tekst opdelen in betekenisvolle eenheden en de functie van deze eenheden benoemen.

vaste tekststructuren

inleiding - middenstuk - slot

-> om  ervoor te zorgen dat de lezer niet 'verdwaalt' 

in een de tekst.

probleem-oplossingsstructuur

inleiding

probleem (+gevolgen)

middenstuk

gevolgen, oorzaken, oplossingen

slot

de beste oplossing

verklaringsstructuur

inleiding

verschijnsel

middenstuk

kenmerken/voorbeelden, verklaring, oorzaak, reden

slot

samenvatting of conclusie

verleden-heden-(toekomst)structuur

inleiding

introductie onderwerp

middenstuk

situatie vroeger, situatie nu (of: ontwikkeling van vroeger naar nu)

slot

conclusie of voorspelling over de situatie in de toekomst

argumentatiestructuur

inleiding

stelling, standpunt (eventueel als vraag)

middenstuk

argumenten voor de stelling of het standpunt

tegenargumenten (+ weerlegging)

slot

herhaling stelling (of beantwoording van de vraag)

aspectenstructuur

inleiding

onderwerp

middenstuk

diverse aspecten van het onderwerp

slot

samenvatting

voor- en nadelenstructuur

inleiding

vraag of stelling

middenstuk

voor- en nadelen

slot

afweging of conclusie

vraag- antwoordstructuur

inleiding

vraag 

middenstuk

antwoorden

slot

samenvatting of conclusie

Lezen H3 en H4

Ik kan onderscheid maken tussen standpunten, argumenten, tegenargumenten en weerleggingen.

begrippen

• standpunt
• argument
• feitelijke argumenten
• waarderende argumenten
• enkelvoudige argumentatie
• nevenschikkende argumentatie
• onderschikkende argumentatie

standpunt en argument

Met een standpunt bedoelen we de mening van de schrijver. Een standpunt wordt vaak aangekondigd met een signaalwoord als:

ik vind..., de schrijver is van mening dat..., zij denkt dat...

De schrijver ondersteunt zijn standpunt met een of meerdere argumenten.

Een argument wordt vaak aangekondigd met een
signaalwoord als: 

omdat, de reden hiervoor is, want, immers, namelijk, ...

argumentatie

De schrijver van een overtuigende tekst wil de lezer overtuigen van zijn standpunt of mening. Hij onderbouwt zijn standpunt: hij legt met argumenten uit waarom hij dit standpunt heeft.

feitelijke en waarderende argumenten

feitelijke argumenten

Een feitelijk argument kun je controleren: het is waar of het is niet waar:

Ik bestel liever een pizza bij een pizzakoerier, want bestellen is veel minder werk dan zelf een pizza bakken.

waarderende argumenten

Een waarderend argument kun je niet controleren.

Ik bak liever zelf een pizza in plaats van er een te bestellen, want zelfgemaakte pizza's vind ik lekkerder.

enkelvoudige argumentatie

De schrijver onderbouwt zijn standpunt met één argument.

voorbeeld

Ik vind De grijze jager een leuk boek.

Het verhaal zit goed in elkaar.

nevenschikkende argumentatie

De schrijver onderbouwt zijn standpunt met meer argumenten:

Ik vind De grijze jager een leuk boek, want het is spannend, zit goed in elkaar en is realistisch.

voorbeeld

Ik vind De grijze jager een leuk boek.

Het is 

spannend.

Het zit goed in elkaar.

Het is realistisch.

onderschikkende argumentatie

De schrijver onderbouwt zijn argument met een ondersteunend argument:

Ik vind De grijze jager een leuk boek, want het is realistisch, omdat het over levensechte personages gaat.

voorbeeld

Ik vind De grijze jager een leuk boek.

Het is realistisch.

Het gaat over levensechte personages.

argumentatie

De schrijver van een overtuigende tekst wil de lezer overtuigen van zijn standpunt of mening. Hij onderbouwt zijn standpunt.

Een schrijver kan zijn lezer ook overtuigen door te laten zien dat mogelijke argumenten tégen zijn standpunt niet kloppen: een weerlegging.

oefenen

feitelijk of waarderend argument

Zwolle is een prettige stad om te wonen; er wonen veel gezellige mensen.

1. feitelijk argument
2. waarderend argument

Je kunt beter met het openbaar vervoer naar Amsterdam gaan. Reizen met het openbaar vervoer is een stuk beter voor het milieu dan autorijden.

1. feitelijk argument
2. waarderend argument

Het gratis downloaden van muziek moet strafbaar worden. De makers van muziek lopen nu miljoenen euro's mis aan auteursrechten.

1. feitelijk argument
2. waarderend argument

oefenen

standpunt benoemen

Benoem het standpunt:

Aangezien het beter voor het milieu is, zou iedereen met het openbaar vervoer moeten reizen.

1. het is beter voor het mileu
2. iedereen moet met het openbaar vervoer reizen

oefenen

Benoem: standpunt, argument voor, tegenargument en weerlegging

Het is fijn dat de aarde opwarmt (1) , want dan kunnen we in ons eigen land lekker veel zonnen (2). Maar de kans dat je huidkanker krijgt, wordt daardoor wel een stuk groter (3). Als je je echter genoeg insmeert met zonnebrandolie en niet te lang in de zon blijft, is er niets aan de hand (4).

oefenen

argumentatieschema

Een onderschikkende argumentatie bestaat altijd maar uit één argument bij het standpunt.

1. Juist
2. Onjuist

Het Thomas a Kempis College is een goede school. De leerlingen kunnen zich goed ontwikkelen.

1. enkelvoudige argumentatie
2. nevenschikkende onafhankelijke argumentatie
3. onderschikkende argumentatie
4. nevenschikkende afhankelijke argumentatie

Hij is geschikt voor deze baan als operateur, want hij heeft al veel ervaring op dit gebied. Hij werkte hiervoor immers in dezelfde functie bij een Cinema Opera.

1. enkelvoudige argumentatie
2. nevenschikkende onafhankelijke argumentatie
3. onderschikkende argumentatie
4. nevenschikkende afhankelijke argumentatie

Het Thomas a Kempis College is een goede school. Het zit in een mooi gebouw en de leerlingen kunnen zich ontwikkelen.

1. enkelvoudige argumentatie
2. nevenschikkende onafhankelijke argumentatie
3. onderschikkende argumentatie
4. nevenschikkende afhankelijke argumentatie

Het Thomas a Kempis College is voor leerlingen van alle leeftijden een goede school. In de bovenbouw hangt een goede sfeer en in de onderbouw voelt iedereen zich veilig.

1. enkelvoudige argumentatie
2. nevenschikkende onafhankelijke argumentatie
3. onderschikkende argumentatie
4. nevenschikkende afhankelijke argumentatie