Gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Gedragselementen, gedragsketens en gedragssystemen horen allemaal bij gedrag. Wat betekenen de begrippen?

Gedragssystemen

Gedragselement

Gedragsketen

Gedrag

Een serie opeenvolgende elementen van gedrag

Samenhangende gedragsketens

Meerdere gedragssystemen samen

Aparte handeling

Gedrag

- Bestaat uit handelingen (gedragselementen)

- Een reactie op een prikkel, noem je een respons

- Handeling          effect        handelingen = gedragsketen

Gedragsketen

Handeling

Gedragshandelingen vormen een gedragsketen

En als deze handeling altijd in een zeer bepaalde orde voorkomen dan spreken we van een gedragsketen. Deze grote kat vertoont altijd deze handelingen bij de jacht. Hij merkt de prooi op, gaat sluipen, vangt zijn prooi, gaat ergens veilig zitten met zijn eten en eet het in alle rust op.

Is dit duidelijk tot dusver?

Gedragsonderzoek

Ethogram

• Handeling
• Afkorting
• Beschrijving

Wat is een ethogram?

1. Een grafiek met gedrag van dieren
2. Een tabel met handelingen
3. Een schema van goed of slecht gedrag

Ethogram

Als je een dier zijn gedrag onderzoekt doe je de handelingen van dat dier in een ethogram.

In een ethogram beschrijf je de handelingen.

Prikkels

Inwendige prikkels vs. Uitwendige prikkels

Respons is afhankelijk van de sterkte van de prikkel en de motivatie

Wat is hier de prikkel?

Prikkel

Sleutelprikkel / supernormale prikkel

Sleep de plaatjes naar de juiste plek

sleutelprikkel

supranormale prikkel

                           is een  prikkel voor het oog.

Geluid is de prikkel voor je                   .  

 

In een zintuigcel wordt de                       omgezet in een 

 oor 

licht

impuls 

prikkel

Welke van deze prikkels is een adequate prikkel voor het oor?

1. Licht
2. Harde of zachte lucht
3. Volume
4. Trillende lucht

Wat is de prikkel en de respons voor de buffel?

Respons

Prikkel

Wat is geen prikkel?

1. Warmte
2. Ruiken
3. Geluid
4. Licht

Supranormale prikkels zijn altijd uitwendige prikkels

1. waar
2. onwaar

Om gedrag uit te voeren heeft een dier prikkels nodig. Dit kunnen inwendige prikkels zijn of uitwendige. Wat is een INWENDIGE prikkel?

1. Nest maken voor jongen op komst
2. Een muis ziet een kat

0

Is dit een
ethogram
of protocol?

1. ethogram
2. protocol
3. geen van beide

Wat is een protocol?

1. Je schrijft op wat je van het gedrag vindt
2. Een lijst waarop je kunt zien hoe vaak een gedragshandeling voorkomt bij één dier
3. Je schrijft op wat het dier doet
4. Een lijst waarop je kunt zien hoe vaak een gedragshandeling voorkomt bij alle dieren van één soort

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

gewenning

Wat is gewenning?

1. Leren dat je altijd moet reageren.
2. Leren dat reageren niet altijd nodig is.
3. Leren dat reactie noodzakelijk is.
4. Leren in korte gevoelige periode.

Wat is inprenting

1. leren door straffen en belonen
2. leren in een gevoelige periode
3. leren van soortgenoten
4. leren door trial and error

Inprenting

Leren in een korte, gevoelige periode 

Trial and error

Proefondervindelijk leren

Leren door toevallige ontdekkingen

Hierna een fimpje van klassieke conditionering

hierna ook een fimpje van operant conditioneren

Wat is conditionering?

1. Bepaald gedrag wordt geleerd door beloning of straf.
2. Het opbouwen van conditie.

Trial and error

Conditionering

Gewenning

Inzichtelijk leren 

Inprenting

Imiteren

Trial and Error

Conditionering

Inprenting

Aan de slag

Maken opdrachten tot en met 8.4
Mailen onderzoeksvraag en hypothese voor PO