De kunstenaar en zijn publiek

• Kunstbeschouwing
• Secundair onderwijs

De  en zijn publiek

Extra uitleg over instrumenten

Video: Peter en de wolf van Sergei Prokofiev

Ballet oefening 4 blz 100

Le Sacre du printemps

Het zwanenmeer van Tsjaikovski 

Zoek nu het verschil in 

dansstijl 

houding

sierlijkheid

outfits

Modernisme

Modernisme

= reactie op estheticisme en realisme. 

Tradities werden verworperen en kunstenaars werkten buiten de strenge conventies. 

Modernisme voorbeelden

• expressionisme
• fauvisme
• dadaïsme
• kubisme 
• surrealisme

Het publiek

Ook de status van de toeschouwers is aan veranderingen onderhevig, omdat hun functie grotendeels wordt bepaald door hun relatie met de kunstenaar en het kunstobject. Die relatie is op zich weer afhankelijk van de steeds wisselende culturele context. 

1. Toeschouwer 

2. Participant

1. Toeschouwer 

Wat zou de verschillende rollen van een publiek kunnen zijn? 

Wijzigen die rollen in de loop van de tijd? 

Hebben jullie grootouders ooit deel uitgemaakt van een publiek? Hoe zag de rol van de toeschouwers er toen uit? 

Vroeger had het publiek eerder een observerende, passieve rol. Het keek en luisterde naar een tentoonstelling of voorstelling. 

Evolutie toeschouwers

• Kunst werd vroeger als vermaak gemaakt om in alle rust bekeken of beluisterd te worden. 
• Begin 20ste eeuw kwam er steeds meer en meer verandering in. 
• Na de WOI waren mensen zo verontwaardigd en vervuld van afkeer dat ze kunst gebruikten om een nieuwe start te maken. => de uitingen van de dadaïsten waren vaak absurd, banaal of onzinnig, bedoeld om de traditionele waarden en normen in de westerse kunst in vraag te stellen. 

Dadaïsme 

Wilden geen kunst meer maken die alleen aangenaam was om naar te kijken of te luisteren. Ze wilden de mensen niet langer plezieren, maar aanzetten tot denken! 

Hun kunst was volledig anders dan dat de mensen tot dan gewoon waren => toeschouwers moeten nadenken over wat ze te zien kregen. 

Vragen die de kunstenaars opriepen

Wanneer noemen we iets kunst? 

En wie bepaalt of iets kunst is of niet? 

=> met hun readymades, collages en nonsensgedichten => surrealisme, conceptuele kunst en arte povera

Surrealisme

Het surrealisme ontstond in de jaren ’20 en was een revolutionaire kunstbeweging die de grenzen van de realiteit doorbrak. Met kunstenaars als Salvador Dalí, René Magritte en Joan Miró als voortrekkers, werd het onderbewuste de belangrijkste inspiratiebron. Hun droomachtige taferelenen irrationele combinaties creëerden een nieuwe beeldtaal die dekunst zou veranderen.

Conceptuele kunst

Conceptuele kunst, ook vaak aangeduid met conceptual art of conceptualisme, trekt kunst uit haar traditionele context. Kunst, leven en tijdsgeest maken een nieuwe connectie waarin de grenzen tussen disciplines wegvallen. Conceptuele kunst kunstwerken vragen om een open mind, om intellectuele en emotionele betrokkenheid. Idee en impact zijn belangrijker dan de verschijningsvorm en ook de uitvoering staat niet vast.

Arte povera

Een kunststroming en stijl die in de jaren 1960 in Italië ontstond. Het combineert elementen van minimalisme, performancekunst en conceptuele kunst door gebruik te maken van alledaagse of  waardeloze materialen, zoals kranten, stenen of vodden. Het doel was om de commercialisering van kunst te bevragen en te ondermijnen.

Gesamtkunstwerk - Richard Wagner

Het gedachtengoed van de modernistische kunstenaars vindt zijn oorsprong in de Duitse componist Richard Wagner (19de E). Hij verzette zich tegen het individualisme van de kunstenaars uit zijn tijd. 

Die kunst und die revolution

Wagner zijn boek waar hij de term Gesamtkunstwerk introduceert. 

Zijn ideale kunstwerk was een totaalkunstwerk dat tot stand kwam wanneer kunstenaars uit verschillende kunstdisciplines samen een artistieke project uitwerken. 

Hij hechtte eerder belang aan de artistieke verlangens van het publiek dan de creativiteit van de kunstenaar. 

Beurs van Berlage

Beurs van Berlage, Amsterdam

2. Participant

Toeschouwers nemen deel aan kunst => actieve toeschouwer

De handeling van de toeschouwer werd belangrijk en vormde een onderdeel of zelfs de kern van het werk. => 

status van de kunst en kunstenaars geherdefinieerd. 

Soms gebruikten ze zelf hun eigen lichaam om de grenzen van het kunstenaarschap te onderzoeken. 

Concept: 'Happening'

Allan Kaprow bedacht dit concept. 

= 'iets spontaans, iets dat toevallig gebeurt'

Hij organiseerde eenvoudige opvoeringen zonder plot of tekst. 

Nadruk lag op de fysieke aanwezigheid van het publiek. 

Toeschouwerparticipatie en liet zijn publiek aan de hand van strikt op te volgen instructies aan zijn happenings deelnemen. De happening werd zo een openbare, misschien spontaan lijkende, maar wel vooraf bedachte gebeurtenis. 

Marina Abramovic

= extreem voorbeeld van publiek laten participeren zonder instructies. 

Performance Rhythm O van Marina Abramovic

de kunstenares zelf, een tafel met daarop 72 objecten en de bezoekers die volledig hun gang mochten gaan met haar. 

John Cage

Amerikaanse avant-garde-componist. Hij liet zich inspireren door een anechoic chamber of dode kamer => reflectie over geluid en stilte => bekendste en invloedrijkste werken 4'33"

Immersive expos 

= audivisuele belevingen met een combinatie van kunst en technologie, je ziet geen echte kunstwerken maar metershoge 360°-projecties van de werken 

Zitten tussen performance, video- en installatiekunst. 

De toeschouwer staat letterlijk centraal in het werk. 

Visual collaboration

= meerdere kunstdisciplines samenkomen die samen een Gesamtkunstwerk maken. 

Bv. Samenwerkingen met museums en danscompagnies 

Company CDK en museum Voorlinden (Nederland)