1.1 Woordsoorten

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Welkom!

Grammatica woordsoorten

• Woorden van een zin verdelen in woordsoorten

• Je benoemt elk woord afzonderlijk
• Het gaat om de functie van het woord in de zin: niet om de betekenis
  

Grammatica en spelling (B-boek)

H 1                    WOORDSOORTEN (blz. 150 e.v.)

1.1                      Werkwoorden

1.2                     Naamwoorden

1.3                     Voornaamwoorden

1.4                     Voegwoord en voorzetsel

"Ik zag twee vliegen vliegen."

Hoeveel werkwoorden in deze zin?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Sleep de kenmerken van de woordsoorten naar de juiste woordsoort.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Woord voor een mens, dier, plant, ding of gevoel.

Heeft meestal een enkelvoud en een meervoud.

Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken.

Je kunt er meestal de, het of een voor zetten.

Een eigennaam is een vorm van deze woordsoort.

Deze woordsoort zegt iets over het ZN.

Deze woordsoort staat meestal vóór het ZN.

Deze woordsoort heeft een korte en een lange vorm.

Je kunt vaak de trappen van vergelijking erop toepassen.

Er bestaat ook een stoffelijke variant van deze woordsoort.

Zelfstandig naamwoord (ZN)

• Woord voor een mens, dier, plant, ding of gevoel.
• Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken.
• Je kunt er meestal de, het of een voor zetten.
• Het heeft vaak een vorm voor enkelvoud en meervoud.
• Een eigennaam is ook een ZN.
  

Bijvoeglijk naamwoord (BN)

• Zegt iets over het ZN.
• Kan voor of achter het ZN staan.
• Het BN heeft vaak een korte en een lange vorm (met -e).
• Een BN kent meestal de trappen van vergelijking.
• Een stoffelijk BN zegt van welk materiaal iets gemaakt is.
  

Lidwoord (LW)

De, het = bepaald lidwoord.

(Het is bepaald, staat vast, wanneer je de of het gebruikt.)

Een = onbepaald lidwoord.

(Onbepaald omdat je een zowel voor een de- als een het-woord kunt zetten.)

"Ik zag twee vliegen vliegen."

Hoeveel werkwoorden in deze zin?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Voornaamwoorden

Voornaamwoorden (VNW)

Een VNW verwijst naar iets of iemand, zonder het te benoemen. Er zijn veel soorten VNW's, deze moet je kennen:

  - Aanwijzend voornaamwoord (A. VNW)

  - Vragend voornaamwoord (VR. VNW)

De VNW's kun je grotendeels uit je hoofd leren, maar kijk altijd of het VNW ook die functie in de zin heeft.

Voornaamwoorden

Aanwijzend voornaamwoord (A. VNW)

• Wijst iets of iemand aan.
• Deze, die, dit, dat, zulk(e), zo'n, dergelijk(e), zelf, hetzelfde, dezelfde.

Vragend voornaamwoord (VR. VNW)

• Staat meestal aan het begin van een vraag of een zin die gemaakt is van een vraag.
• Wie, wat, welk(e), wat voor (een).
  

Waar kan de vogel zitten?
[...] de kooi.

Voornaamwoorden

Voorzetsel (VZ)

• Geeft een plaats, tijd of reden/oorzaak aan.
• Staat meestal vóór een lidwoord of voornaamwoord.
• Een VZ kan ook achter een zelfstandig naamwoord staan.
• Een VZ kan deel zijn van een vaste combinatie of uitdrukking.
• Let op bij scheidbare werkwoorden: hij haalt uit -> uit is deel van het werkwoord en dus geen VZ. Dit zijn bijwoorden.
  

Lesdoel

1.1 Je herkent werkwoorden en verschillende vormen van het werkwoord

1.2 Je herkent zelfstandige naamwoorden, (stoffelijke) bijvoeglijke naamwoorden en lidwoorden

www.logistiek.nl

nos.nl

Uitleg

De tekst gaat over het eerste elektrische vrachtschip.

Zie je zelf al lidwoorden, znw's en (stoffelijke) bnw's?

Lidwoorden (lw)

• lidwoorden kun je voor de meeste znw's plaatsen
• de, het, een

Zelfstandige naamwoorden (znw) 

• mensen, dier, dingen, planten, plaatsen, namen

     Bijv.: timmerman, aap, emmer, sanseveria, Breda, Sanne

• meestal kun je er een lidwoord voor zetten

    Bijv.: de dokter, de kat, het kastje, de cactus etc.

Bijvoeglijk naamwoord (bnw)

• Geeft extra informatie over een znw                                                                       

Het was een gezellige avond.

• bnw staat meestal voor een znw

      Die rode auto daar, is van mij.

• Maar soms staat het ook meer achteraan 

      De tandartsassistente is altijd erg lief voor mij.

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord 

• zegt iets over het materiaal waar het van gemaakt is

     de gouden ring, de plastic tas, het stenen beeld

Uitleg

Bekijk de tekst nog een keer.

Zie je zelf al werkwoorden en herken je ook al verschillende vormen van het werkwoord?

Werkwoorden

• Persoonsvorm
• Infinitief
• Voltooid deelwoord
• Tegenwoordig deelwoord

Persoonsvorm

Is een werkwoord in de zin dat je van tijd kunt veranderen. 

In de zomer ga ik altijd met mijn vrienden zwemmen. 

In de zomer ging ik altijd met mijn vrienden zwemmen.

Tegenwoordig deelwoord

Geeft meestal aan dat iets gelijk met iets anders gebeurt

Je mag niet meer fietsend appen.

Blaffende honden bijten niet.

Huilend liep het kind naar zijn vader.

Je moet geen slapende honden wakker maken.

Infinitief

Is het hele werkwoord.

In het weekend kan ik altijd uitslapen.

Iedereen in de klas gaat spijbelen tijdens rekenen.

Voltooid deelwoord

Dat geeft aan dat iets al eerder is gebeurd.

Deze zomer heb ik voor het eerst gesurft.

Dat heb ik nog nooit eerder geprobeerd.

Ik moet zeggen dat het erg goed is gelukt. 

Aan de slag

GS 1.1, opdracht 2

GS 1.2, opdracht 2, 4

KLAAR?

De extra opdrachten

Kies een vorm van een werkwoord. Schrijf op en maak een zin met die vorm van het werkword.

tot de volgende les