Beatrijs

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

middeleeuwen

Middeleeuwen

• Ongeveer van 500 (val van Romeinse Rijk) tot 1500 (renaissance, hernieuwde interesse in klassieke oudheid)
  
• 'Tussenperiode' tussen twee beschavingen > verval
• Toch nog belangrijke uitvindingen, zoals de zandloper, bril en stijgbeugels
• Standenmaatschappij: geboorte bepaalde je stand. 

Romeisne Rijk op het 

De school van Athene is een van de bekendste schilderij uit de Renaissance. Dit fresco van Raffaello Sanzio (1483-1520)

Man van Vitruvius: Leonardo da Vinci tekent het ideale menselijk lichaam gebaseerd op een pentagon met de verhouding 1:1,618

Middeleeuwen

• Ongeveer van 500 (val van Romeinse Rijk) tot 1500 (renaissance, hernieuwde interesse in klassieke oudheid)
  
• 'Tussenperiode' tussen twee beschavingen > verval
• Toch nog belangrijke uitvindingen, zoals de zandloper, bril en stijgbeugels
• Standenmaatschappij: geboorte bepaalde je stand

www.de-allerbeste.nl

Middeleeuwen

• Ongeveer van 500 (val van Romeinse Rijk) tot 1500 (renaissance, hernieuwde interesse in klassieke oudheid)
  
• 'Tussenperiode' tussen twee beschavingen > verval
• Toch nog belangrijke uitvindingen, zoals de zandloper, bril en stijgbeugels
• Standenmaatschappij: geboorte bepaalde je stand

Standenmaatschappij

in de middeleeuwen

Beatrijs

• Marialegende, medium

• anno 1347 
• Schrijver?
• Symboliek: blauw, eleantier, 7
• Handschrift in Koninklijke
   Bibliotheek Den Haag
  

Groepsopdracht

1.    Welke taal werd in de middeleeuwen gesproken in de Lage Landen en wat zijn kenmerken van deze taal?
2.    Welke verhaalsoorten waren er in de middeleeuwen? Vertel er iets over.
3.    Wat kun je vinden over de getallensymboliek in de middeleeuwen algemeen en/of specifiek voor Beatrijs?
4.    Wat is een Marialegende? Geef ook voorbeelden.
5.    Welke boeken uit de middeleeuwen vinden we nu belangrijk, naast Beatrijs? Noem er minimaal 3 en vertel kort waar deze over gaan.
6.    Wat kun je vinden over de rol van de rooms-katholieke kerk in de middeleeuwen?
7.    Wat kun je vinden over de boekdrukkunst en schrijvers in de middeleeuwen?

WAAROM?

WAAROM?

• Medische wetenschap / ec. handelstromen analyseren / scheikundige experimenten / helal bestuderen = evident
• Ooit gehoord van ethiek? 
• Wanneer denk je dat de basis voor onze normen en waarden gelegd is?
• Maak jij je eigen keuzes? 
• Een kijkje in het hoofd van de voorouders om meer te weten over onzelf. 

..."dat wij vaak verder kunnen kijken dan zij, komt - om een authentiek middeleeuws beeld te gebruiken - omdat wij dwergen zijn die staan op de schouders van reuzen. " (H. Slings, 2000)

Daarom!

middeleeuwen

Volgende week

Korte presentatie van 2-3 minuten waarin je de rest van de klas uitlegt hoe het zit.

Deze informatie kun je ook gebruiken in je eindpresentatie!

Les 2

• presentaties
• Geestelijke literatuur in de middeleeuwen
  
• Middelnederlands
• Start lezen 'Beatrijs'
  

Geestelijke literatuur 

Genres: 

- Heiligenleven: soort biografie over een heilige

- Mystiek: beschrijving van een mystieke ervaring 

- Marialegende: verhaal waarin Maria een wonder verricht

De middeleeuwse maatschappij was theocentrisch. Wat betekent dat?
In het dagelijks leven ...

1. ... staat de wetenschap centraal.
2. ... staan God en godsdienst centraal.
3. ... staan geld en economie centraal.
4. ... staat iemand die Theo heet centraal.

Middeleeuwse literatuur is bedoeld om .....

1. te lezen
2. te luisteren

Met welk voorbeeld kun je de tekst van Beatrijs waarschijnlijk vergelijken?

1. fragment van 500 jaar geleden
2. fragment van 1000 jaar geleden
3. fragment van 1500 jaar geleden

Literatuur in de middeleeuwen

• Rijm - luisteren
• Middelnederlands 1200-1500
• Andere woorden 
• Dubbele ontkenningen
    - en/ne ...ww...niet
  
• Klanken
    - aa = ae / ai / a / aa

neon.niederlandistik.fu-berlin.de

Lees regel 1 t/m 36

Van dichten comt mi cleine bate.

Die liede raden mi dat ict late
Ende minen sin niet en vertare.

Maer om die doghet van hare,

5           Die moeder ende maghet es bleven,

Hebbic een scone mieracle op heven,

Die God sonder twivel toghede

Marien teren, diene soghede.

Les 3 & 4

Lezen

Les 5

• Quiz middeleeuwse liefde
  

Liefde in de middeleeuwen

Wat moet een man doen, die verliefd wordt?

1. Bidden, vriendelijk praten tegen zijn geliefde en geheimhouden
2. Een priester raadplegen en de vader van het meisje om haar hand vragen
3. Het meisje versieren

Wie zijn de grootste vijanden van geliefden?

1. De schoonouders
2. Kwade tongen en jaloerse mensen
3. De priester

Drie vrouwen zijn verliefd op je, welke vrouw kies je?

1. Een rijke vrouw
2. Een wijze vrouw
3. Een mooie vrouw

Welke van de onderstaande drie meisjes is het moeilijkste te versieren?

1. Het meisje dat nog nooit een vriendje heeft gehad
2. Het meisje dat een vriendje heeft
3. Het meisje dat verliefd is op een ander

Hoe kan een man de liefde van een vrouw winnen?

1. Door trouw en standvastig te zijn
2. Door bloemen voor haar mee te nemen
3. Door grapjes met haar te maken

Moet een man het opgeven als een vrouw hem al een paar keer heeft afgewezen?

1. Ja, dit is een hopeloze situatie
2. Nee, hij moet volhouden, want de vrouw gaat hem vanzelf wel leuk vinden

Waaraan kan je zien dat een man een vrouw oprecht liefheeft?

1. Hij geeft haar dure geschenken
2. Hij is bedeesd en gehoorzaam
3. Hij gaat met haar naar bed

Vragen

1. Hoe komt het dat wij het verhaal van Beatrijs kennen? Leg je antwoord uit.

2. Wie is Beatrijs?

3. Het getal 7 speelt een belangrijke rol in dit verhaal. Waar kom je dit getal tegen en wat is de symboliek achter dit getal?

4. Dit verhaal is een Marialegende. Hoe zie je dat terug? Geef een definitie van de Marialegende en leg uit waarom Beatrijs tot dit genre behoort. Verwijs in het antwoord naar fragmenten uit het verhaal.
5. Wat is de les die de middeleeuwers konden leren van dit boek? Geef voorbeelden uit het boek waaruit dat blijkt.

 

De moraal van "Beatrijs"

Iemand die op Maria

vertrouwt, kan, ondanks

alles, op haar steun

blijven rekenen.

Schrijf 2 dingen op die je geleerd hebt deze les