Beatrijs

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Middeleeuwen

Pak je schrift en een pen

Dilemma

Dilemma

Optie 1: Je moet de rest van je leven alleen maar kleding dragen die jij persoonlijk lelijk vindt, maar iedereen om je heen vindt het geweldig.

Optie 2: Je mag de rest van je leven alleen kleding dragen die jij fantastisch vindt, maar iedereen om je heen vindt het vreselijk.

Vorige week

Introductie middeleeuwen

Deze les

Voorbeeld van de docent: Beatrijs

Vooruitblik

Koppel de theorie aan het verhaal

Leg verbanden

Los van elkaar iets vertellen.

Afwachten

Reageren, doorvragen, kritisch zijn, aanvullen

Individuele

pleidooien

Voorbeeldvragen

• Met welke verwachting begon je aan het verhaal?
• In hoeverre is die verwachting uitgekomen?
• In hoeverre is je mening over het verhaal en/of over middeleeuwse literatuur veranderd?
• In hoeverre vond je het verhaal geloofwaardig? Is geloofwaardigheid belangrijk bij dit soort verhalen en in die tijd?
• In hoeverre vond je het verhaal ingewikkeld om te lezen en te volgen? Waar kwam dat door?
• Wat verraste jou?
• Welke kennis over de middeleeuwen is nodig om het verhaal in de juiste context te plaatsen?

Algemene deel

Voorbeeldvragen

• Vat het verhaal logisch in een paar zinnen samen. Zijn jullie het eens? Hoe verklaar je verschillen?
• Wat vond je van het leven dat de hoofdpersoon leidde? Kun je dat verklaren aan de hand van de theorie?
• Welke delen in het verhaal vond je belangrijk, opvallend, interessant of juist storend?
• Wat was de queeste (zoektocht) van de hoofdpersoon?
• Hoe zal de middeleeuwse luisteraar dit verhaal opvatten?
• Welk beeld van de middeleeuwen krijg jij door dit verhaal? Betrek hier de theorie bij.
• Welke rol speelt hoofsheid in dit verhaal? Wat zijn voorbeeld van hoofs gedrag en wat juist niet?
• Welke rol spelen kleuren en cijfers in dit verhaal?
• Welke rol speelt de vrouw, trouw en gehoorzaamheid?
• In hoeverre is dit verhaal theocentrisch?

Inhoudelijke deel

Voorbeeldvragen

• Met welk gevoel las jij het verhaal uit?
• Welke moraal (levensles) wilde de schrijver van dit verhaal meegeven?
• Wat heb jij geleerd over het middeleeuwse leven door dit verhaal te lezen?
• Wat maakt dit verhaal de moeite waard?
• In hoeverre zou jij kunnen of willen leven in de setting waarin de hoofdpersoon zich begeeft?
• Welke parallellen kun jij trekken met de moderne tijd?
• Welke relevante achtergrondinformatie kun jij betrekken bij de duiding van het verhaal? (vb. literatuurgeschiedenis.org)

Discussie en conclusie

Beatrijs

• Marialegende (13e eeuw)

• Schrijver onbekend

Verhaal

Positie in de middeleeuwse literatuur

Symboliek

Literatuur in de middeleeuwen

• Rijm
• Luisteren
  
• Middelnederlands
• Andere woorden
• Dubbele ontkenningen
• Klanken

Lees de eerste regels

Van dichten comt mi cleine bate.

Die liede raden mi dat ict late
Ende minen sin niet en vertare.

Maer om die doghet van hare,

5           Die moeder ende maghet es bleven,

Hebbic een scone mieracle op heven,

Die God sonder twivel toghede

Marien teren, diene soghede.

Middeleeuwen

• Ongeveer van 500 (val van Romeinse Rijk) tot 1500 (renaissance, hernieuwde interesse in klassieke oudheid)
  
• 'Tussenperiode' tussen twee beschavingen > verval
• Toch nog belangrijke uitvindingen, zoals de zandloper, bril en stijgbeugels
• Standenmaatschappij: geboorte bepaalde je stand. 1: geestelijkheid, 2: adel, 3: boeren.

Ridderromans

Geestelijke literatuur (theocentrisch denken)

Genres binnen de geestelijke literatuur: 

- Heiligenleven: soort biografie over een heilige

- Mystiek: beschrijving van een mystieke ervaring 

- Marialegende: verhaal waarin Maria een wonder verricht

Symboliek en thema's

kleuren: rood, wit en blauw

getallen: 2, 3, 5 en 7

Liefde

Geloof

De moraal van "Beatrijs"

Iemand die op Maria

vertrouwt, kan, ondanks

alles, op haar steun

blijven rekenen.