5.3 Scheiding van machten

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

5.3 Scheiding van machten

Wat gaan we deze les doen?

GL4B dinsdag 25 februari

1. Huiswerk: par. 5.1 : opdracht 1 t/m 14 en 5.2 : opdracht 1 t/m 11

2. Herhaling 5.1 en 5.2 

3. Uitleg 5.3 Scheiding der machten (blz. 78 en 79)

4. Aan het werk!

NB: voor een aantal is dit hoofdstuk nog erg belangrijk om het compensatiepunt (6,5) binnen te halen of te behouden. 

Nog even volhouden dus.....

Een herhaling van de vorige les

Grondrechten

Zoekplaat: welke grondrechten herken je?

Leerdoelen 5.3

• Je kunt uitleggen wat de trias politica is en welk doel deze heeft.

• Je kunt de verschillende machten benoemen en toelichten.
  
• Je kunt uitleggen wat het legaliteitsbeginsel is en welk doel het heeft.

Trias Politica

Verdeling van de macht

De ideeën van de Franse filosoof Montesquieu(1689-1755) over de trias politica hebben internationaal grote invloed op de staatsinrichting gehad. 

Ontstaan en doel van de trias politica

Montesquieu ging ervan uit dat iedereen die macht heeft geneigd is om daar misbruik van te maken. Daarom was het volgens hem beter om de macht te verdelen. 

DOEL:  niet 1 persoon of instantie heeft zo alle macht en machtsmisbruik en onrechtvaardigheid zou zo veel mogelijk voorkomen worden

De trias politica is in Nederland als volgt doorgevoerd:  

• wetgevende macht 
• uitvoerende macht
  
• rechterlijke macht
  

Wetgevende macht

Uitvoerende macht

Rechterlijke macht

Vraag

En hoe zit het met de verdeling van macht in autoritaire staten en in dictaturen? 

Antwoord:

Enkele amendementen van Poetin:

• Het werd moeilijker gemaakt om te demonstreren.
  
• De wet op de Buitenlandse Agenten werd verder aangescherpt.
  
• Rechten van de lhbti+-gemeenschap werden verder ingeperkt.
  
• De onafhankelijke rechtspraak werd verder ondermijnd. President Poetin kan nu zelf nationale toprechters benoemen.
  
• Internationale vonnissen, bijvoorbeeld van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, hoeven niet uitgevoerd te worden als ze ‘het belang van Rusland’ niet dienen.

AMENDEMENT is gewoon een moeilijk woord voor wijziging!

Het legaliteitsbeginsel

A. Elk handelen van de overheid moet een basis hebben in de wet.

B. Wetten mogen niet met terugwerkende kracht worden toegepast.

Het legaliteitsbeginsel 

De overheid mag onze vrijheid in sommige situaties inperken                 vraag: wanneer dan?

Wel zijn er grenzen aan die macht van de overheid. Dat heeft te maken met het legaliteitsbeginsel. Dit zorgt voor rechtszekerheid: je weet als burger wat de overheid wel en niet mag doen

Willekeur en onbegrensde macht maken plaats voor vertrouwen en rechtszekerheid 

Even checken: maak in duo's vraag 14

Antwoord vraag 14

Leerdoelen behaald?

• Je kunt uitleggen wat de trias politica is en welk doel deze heeft.

• Je kunt de verschillende machten benoemen en toelichten.
  
• Je kunt uitleggen wat het legaliteitsbeginsel is en welk doel het heeft.

Aan de slag!

1. Nakijken 5.1 en 5.2 (antwoordmodellen staan op Magister)

2. Huiswerk: vrijdag 28 februari 5.3 af: opdracht 1 t/m 14

TIP: Voor in de klas ligt de grondwet en de zoekplaat met grondrechten. Bekijk het nog eens rustig.

Bekijk het nieuws; ook hierin komt dit hoofdstuk vast terug