Erfelijkheid

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

BS 2: geslachtschromosomen herhaling

BS 3: genenparen

Th4: Erfelijkheid

Doelstelling

Je moet kunnen beschrijven op welke wijze de geslachtschromosomen het geslacht van een mens bepalen

Een jongen (XY) zegt dat hij het X chromosoom van zijn moeder (XX) heeft en de Y van zijn vader (XY). Klopt dat?

1. Ja, de vader bepaald het geslacht
2. Nee, het kan van allebei zijn. De vader heeft ook een X chromosoom.

Hebben lichaamscellen geslachtschromosomen?

1. Nee, alleen je geslachtscellen
2. Ja, elke lichaamscel bevat alle chromosomen
3. Alleen in bepaalde voortplantingsorganen
4. Alleen in de hersenen en de geslachtsorganen

Als je XX als geslachtschromosomen hebt, ben je biologisch gezien een...

1. Man
2. Vrouw

Hebben lichaamscellen geslachtschromosomen?

1. Nee, alleen je geslachtscellen
2. Ja, die moeten ook weten of je een man of vrouw bent
3. Alleen in bepaalde organen
4. Alleen in de hersenen en de geslachtsorganen

Eicel

Zaadcel

Bevruchte eicel

Spiercel

23 Chromosomen

23 Chromosomen

46 Chromosomen

46 Chromosomen

22 gewone chromosomen

44 gewone chromosomen

2 geslachtschromosomen

1 geslachtschromosoom

... chromosomen 

... chromosomen 

... chromosomen 

23

46

46

Enkele chromosomen

Chromosomen in paren

Chromosomen in paren

Zijn alle chromosomenparen gelijk aan elkaar?

1. ja
2. nee

Hoeveel chromosomen heeft een geslachtscel (eicel/zaadcel)

1. 32
2. 23
3. 46
4. 48

Leerdoel BS 3

Je moet kunnen omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief betekent

10. 2.Een tuinder snijdt een stekje van de plant af en geeft dat cadeau aan een vriend. De vriend zet het stekje in de tuin. Het jaar daarop krijgt de vriend blauwe bloemen aan de plant.
Is het genotype anders dan die van de moederplant?

1. Ja
2. Nee

genenparen

Homozygoot

Hetzelfde

de 2 genen voor één erfelijke eigenschap zijn hetzlefde

Hetrozygoot

Verschillend

de 2 genen voor één erfelijke eigenshap zijn verschillend

Dominant of recessief

Het gen wat bij een heterozygoot genotype tot uiting komt is dominant

Dominant gen = Bruin haar

Recessief gen = Blond haar

Welke haarkleur heeft deze persoon?

DUS

Als er een dominant gen aanwezig is komt die tot uiting in het fenotype (uiterlijk)

Hoe noteren we dit?

Homozygoot dominant: AA

Homozygoot recessief: aa

Heterozygoot: Aa

Er zijn dus altijd 3 mogelijkheden

Genotype rode bloem

Genotype witte bloem

AA

Aa

aa

Wat voor kleur heeft een bloem met het genotype Aa?

Bepaling van het geslacht

• Op het moment van de bevruchting
• zaadcel bepaald het geslacht
• meisje: eicel + spermacel met X-chromosoom
• jongen: eicel + spermacel met Y-chromosoom
  

Samenvatting

Lichaamscel: 23 paar chromosomen (230

• 22 paar 'gewone' chromosomen
• 1 paar geslachtschromosomen

Geslachtscel: 23 chromosomen

• 22 'gewone' chromosomen
• 1 geslachtschromosoom