AFP 2.4.9

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 9

Periode 4

Leerjaar 2

Lesindeling

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Vorige les (5 min.)
3. Lesindeling en lesdoelen (5 min.)
4. Pathologie zenuwstelsel (15 min.)
5. Vervolg pathologie zenuwstelsel (30 min.)

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Vertellen welke oorzaken, symptomen en behandelingen horen bij de aandoeningen MS, ALS, Essentiele tremor, Polyneuropathie, Carpaletunnelsyndroom en Hernia nuclei pulposi

Zenuwcellen

Zenuwcellen: Neuronen

Motorische (efferent): Van hersenen af

Sensorische (afferent): Naar hersenen toe

Interneuronen: Schakelneuronen, tussen zenuwcellen in

Neuronen vormen samen met gliacellen (ondersteunen de neuronen) het

zenuwweefsel en de soepele overdracht van

signalen in het lichaam

Gliacellen 

Het verstevigen van de hersenen

Het aanmaken van myeline

Het opruimen van kapotte of dode cellen

Het opruimen van neurotransmitters die gebruikt zijn bij signaaloverdracht

Het in stand houden van de bloed-brein barrière

Het geven van voedingsstoffen aan de neuronen

Multiple sclerose 

Multipele Sclerose (MS): Auto-immuunziekte. aandoening aan het centraal zenuwstelsel 

• Immuunsysteem reageert op myeline (beschermlaagje zenuw weefsels)  en breekt dit af
  
• Ontstaat tussen 15e en 50e levensjaar
  
• vaker vrouwen in koudere Europese landen 
• Afwisseling exacerbaties (opvlamming) en remissies (herstel)

Na een exacerbatie houdt de patiënt restverschijnselen (er blijft schade)

Myeline heeft twee functies: het helpt bij het snel en soepel vervoeren van boodschappen via de zenuwbanen en het beschermt de zenuwbanen. Bij MS tasten beschadiging van de myeline en ontstekingen de boodschappen aan die langs de zenuwbanen vervoerd worden

Symptomen MS 

In toenemende mate:

• Sensorische verschijnselen: jeuk, tintelingen, een verminderd/doof gevoel en/of een koud gevoel in de ledematen
  
• Motorische verschijnselen: verminderde kracht in armen en benen, snel struikelen, niet snel kunnen lopen

Myeline gaat steeds verder kapot en er ontstaan littekens in de zenuwen...

Steeds meer verlamming en uitval

Patiënt overlijdt aan complicaties

Diagnose en behandeling 

Diagnose:

• MRI-scan van de hersenen en ruggenmerg
• Bloedonderzoek (uitsluiten andere ziektes)
• Lumbaalpunctie (ontstekingseiwitten)

Behandeling:

Klachten exacerbaties verminderen met corticosteroïden

Exacerbaties voorkómen met immunosuppressiva

ALS

ALS: Amyotrofische Laterale Sclerose (zenuw-/spierziekte)

• 1500 mensen in Nederland
• Meestal gediagnosticeerd tussen 40 en 60 jaar
• Gemiddelde levensverwachting is 3 jaar na diagnose 
• Slechts 20% leeft langer dan 20 jaar

Oorzaak en daarmee ook de behandeling is onbekend...

Myo = Spier

Atrofisch = afsterven

Lateraal = aan de buitenkant

Sclerose = littekens

ALS (2)

ALS: Amyotrofische Laterale Sclerose (zenuw-/spierziekte)

• Motorische zenuwcellen sterven langzaam af
• Spieren krijgen steeds minder aansturing (spierzwakte)
• Spieren worden dunner en kleiner (atrofiëren)
• Uiteindelijk raakt de patiënt verlamd

Alleen de zintuigen, spijsvertering en hart

blijven vaak intact.

In de anatomie is het zo je lichaam zich aanpast naar jouw activiteit. Sport je veel, dan zal je grotere spieren krijgen, een beter uithoudingsvermogen en een sterkere hartspier. Gebruik je de hersenen veel (door te leren), dan krijg je meer en effectievere verbindingen tussen zenuwcellen. Gebruik je een lichaamsstructuur NIET, dan zal het kleiner of dunner worden, of minder effectief.

Samenvatting ALS

ALS staat dus voor Amyotrofische Laterale Sclerose en is een zenuw-/spierziekte waarbij zenuwcellen langzaam afsterven en spieren door een gebrek aan prikkels atrofiëren (dunner en kleiner worden).

Patiënten overlijden uiteindelijk binnen 3 tot 5 jaar omdat de longspieren niet meer werken.

Polyneuropathie

Polyneuropathie: Zenuwaandoening in armen en benen

Uiteinden van zenuwen zijn aangetast door:

• Onbekende oorzaak (idiopathisch)
• Diabetes Mellitus
• Alcoholmisbruik
• Chemotherapie
• Erfelijkheid, infecties etc.

Poly = Veel/meerdere

Neuropathie = ziekte aan de zenuwen

Polyneuropathie (2)

Symptomen: Beginnen bij de tenen en vingers (symmetrisch)

• Gevoelsstoornissen: Prikkelingen, doof gevoel, pijn, tintelingen, branderig gevoel, 'lopen op kussens of watten'. 
• Evenwichtsproblemen: vooral in het donker
• Spierzwakte in armen en benen: soms met atrofie

Onderzoek: Bloedonderzoek, lumbaalpunctie en spier-/zenuwonderzoek

Behandeling: Afhankelijk van oorzaak

Hernia Nuclei Pulposi

Hernia nuclei pulposi (HNP): rughernia 

Onze wervelkolom:

• Zorgt voor stabiliteit van het lichaam
• Beschermt het ruggenmerg
• Bevat tussenwervelschijven, die zorgen
    voor flexibiliteit en bescherming tegen stoten

Voordat je de klachten van een HNP kunt begrijpen, zal je de anatomie van de wervelkolom moeten kennen.

Hernia Nuclei Pulposi (2)

Oorzaken: Door ouderdom/slijtage en erfelijkheid slijt de tussenwervelschijf en kan de inhoud hiervan gaan uitpuilen

Symptomen: 

• Ischias: Schietende rugpijn met
    uitstraling door bil, bovenbeen en knie
• Gevoelsstoornissen
• Krachtsverlies in benen

Hernia Nuclei Pulposi (3)

Diagnose: 

• Op basis van klachten
• MRI-scan
• Proef van Lasègue

Behandeling:

• Gaat in 80% vanzelf over
• Eventueel operatie

Carpale tunnelsyndroom

Carpale tunnelsyndroom: vorm van RSI (Repetitive Strain Injury)

• Vooral bij vrouwen
• Zenuw zit bekneld in carpale tunnel in pols
• Gevoelsstoornissen en pijn in hand

Behandeling:

• Rust, eventueel met spalk
• Injectie met corticosteroïden
• Operatie

Essentiële tremoren

Tremoren: Trillingen

Essentieel: Zonder bekende oorzaak

Symptomen:

• Beginnen vaak op jongvolwassen leeftijd
• Worden erger bij vermoeidheid, spanning en bepaalde bewegingen
• Aan handen, armen, benen en soms het hoofd

Behandeling: Eventueel propranolol of botoxinjecties.

Huiswerk

• Maken: alle modules van Expert College uit de planning tot nu toe en psychiatrische ziektebeelden
• 23 juni alles klaar!!!  ik check dit op deze dag.  Anders mag je niet deelnemen aan de toets 
• Herhalen van alle informatie tot nu toe
• Lezen voor volgende week eigen spreekuur H8.1 en 8.2, 
• medische kennis H15.1,15.2,15.4,15.6,15.21
• 28 juni toets zorg dat je bij bent.