3.4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De Republiek in de Gouden Eeuw

Deze les

• terugblik
• uitleg 3.4
• blooket  

➤Waar of niet waar?

De VOC ging handel voeren met Zuid-Amerika. 

1. Waar
2. Niet waar

➤Waarom was Amsterdam belangrijk in de Gouden Eeuw?

1. Amsterdam was een stapelmarkt
2. In Amsterdam woonde de koning.
3. Toeristen vonden Amsterdam een mooie stad

Een handelaar denkt: ‘Binnenkort komt er weer een schip vol kaas, boter, textiel en vis aan, uit Holland. Die producten kan ik hier voor een goede prijs verkopen! De Hollander zal ook tevreden zijn, want ik heb een mooie partij graan voor hem.’

➤Waar woont deze handelaar? 

1. het Oostzeegebied
2. Zuid-Europa
3. Amerika
4. Indië

Monopolie

1. overheersing van een kolonie om er geld aan te verdienen
2. het geheel van productie en handel in de wereld
3. alleenrecht
4. mensen of bedrijven die hetzelfde willen bereiken als jij

Driehoekshandel WIC

Textiel en wapens

Slaven

Suiker, katoen en tabak

1602

1621

Specerijen

Plantagegewassen

Peper

Koffie

Nootmuskaat

Suikerriet

Suriname

Indonesië

Driehoekshandel

aan het eind van deze les:

• Je weet wat tolerantie is en kunt verklaren waarom dit positief is voor de welvaart van de Republiek
• je kunt aan de hand van 2 factoren verklaren waarom er in de Gouden Eeuw verschillende immigranten naar de Republiek trokken
• je weet wat push- en pullfactoren zijn 

geloof en tolerantie

• calvinistische kerk was de bevoorrechte kerk in de Republiek

• Katholieken kwamen samen in schuilkerken 

• Tolerantie: het accepteren van andersdenkenden 

• Katholieken, Lutheranen en Joden worden 'gedoogd'

Factoren op immigratie

• pushfactoren: factoren waarom je emigreert uit een land (wegduwfactoren) 
•  pullfactoren: factoren die een land aantrekkelijk maken om naar te trekken (aantrekfactoren)

Pushfactoren: armoede, honger, geloofsvervolgingen

Pullfactoren:  werkgelegenheid, welvaart, geloofsvrijheid 

Welvaart

• Tekort aan werklui --> hoge lonen, maar ook hoge prijzen
  
• gebruik maken van bedeling: gratis brood (genoeg graan), klompen of turf
  
• Hongeroproer was niet van toepassing in de 17e eeuw 

handel en tolerantie

Tolerantie was vooral handig in politiek en economisch opzicht. Bijvoorbeeld:

• Tolerant zijn tegenover indianen --> bondgenoot tegen Portugezen
• Tolerantie tegenover katholieke Portugezen in Brazilië 
• Tolerant zijn tegenover Joodse vluchtelingen uit Antwerpen --> kennis en geld in de Republiek 

Wetenschap en tolerantie 

Dankzij de tolerantie in de Republiek ontstond er veel vrijheid van denken. Hierdoor waren natuurwetenschappelijke onderzoeken mogelijk. Uitvinden werd een rage. Bijvoorbeeld:

• de microscoop van Antoni van Leeuwenhoek
• Het slingeruurwerk van Christiaan Huygens 

Baruch de Spinoza 

• filosoof
•  De bijbel is door mensen bedacht: God is geen persoon, maar zit in elk stukje natuur

• Denken vanuit de Ratio (vestand) --> rationeel denken / rationalisme 

• Wetenschappelijke revolutie nadat zijn werk vanuit het Latijn was vertaald