4.4 Evolutie in populaties

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Deze les

- Voorkennis

- Uitleg over 4.4

- Opdrachten maken

Leerdoelen 

Je kunt beschrijven hoe de genetische eigenschappen van een populatie kunnen veranderen.

Voorkennisvragen:

1. Wat is een allel?

2. Hoe ontstaat een nieuw allel?

3. Wat is recombinatie?

4. Wat is een populatie?

5. Wanneer horen individuen tot dezelfde soort?

1. Reproductieve isolatie
2. Kleur van het water (predator) en kunnen graven voor voedsel (voedselschaarste).
3. Natuurlijke selectie
4. Samen voortplanten lukte niet meer.
5. Anatis beatus
6. Ja, beide Anatis

Genenpool: alle genen van de individuen in een populatie.

Hierdoor bevat een populatie dus ook verschillende allelen van die genen.

En kun je bepalen de 

allelfrequentie bepalen.

= aantal keren dat elk allel voorkomt in een populatie.

Verschillende haarkleuren.

Alleen roodharige mensen.

Allelfrequenties

Constant:

Er treedt géén selectiedruk op door een van de allelen. 

De allelfrequenties blijven gelijk.

Bijv.: bloedgroepen.

Veranderend:

 De allelfrequenties veranderen. Dit kan doordat een allel de overlevingskans verkleint (selectiedruk)

Of een kenmerk geeft voordeel bij voortplanting (= seksuele selectie).

Hoe langer de staart hoe aantrekkelijker voor een vrouwtje.

Sikkelcelziekte

Homozygoot sikkelcelanemie --> bloedarmoede --> kan dodelijk zijn.

Heterozygoot --> lichte vorm van bloed-

armoede, maar resistent tegen malaria.

Dus: allel dat sikkelcelanemie veroorzaakt

blijft in gebieden met malaria bestaan.

Verandering in allelfrequentie

Voorbeelden:

De kleurvarianten van de peppered moth (een mot) geven een voor- of nadeel in overleving bij een veranderende omgeving (bijv. vervuiling door fabrieken).

Practicum natuurlijke selectie

Zie volgende dia voor de link naar de website.

https:

Opdrachten van 4.4:

49 t/m 62 (53 en 57 niet)

+ nakijken

Laatste 5-10 minuten: leerdoelencheck

Klaar?

- Ga zelfstandig aan de gang voor biologie (bv. samenvatten, biologiepagina.nl)

Weet jij het nog?

Leerdoelencheck

Een populatie is....

1. een groep organismen van dezelfde soort.
2. groep organismen van verschillende soorten in een bepaald gebied.
3. een groep organismen van hetzelfde soort in een begrensd gebied.
4. een individu van één soort.

Een rat (Rattus norvegicus) en muis (Mus musculus)
kunnen tot dezelfde soort behoren.

1. nee
2. ja

De groene kikker (Rana esculenta) en de
boomkikker (Hyla arborea) behoren
tot hetzelfde geslacht.

1. nee
2. ja

Is een verandering in milieu sneller een probleem voor een grote of kleine populatie?

1. Grote
2. Kleine

Bij seksuele selectie beïnvloeden bepaalde eigenschappen de keuze voor een partner. Dit fenomeen beïnvloedt dus ook ....

1. Mutaties
2. Het fenotype
3. Natuurlijke selectie
4. De fitness

Geef een voorbeeld van een gebeurtenis die een veranderende allelfrequentie in een populatie veroorzaakt.