07. Thema 5.4 De evolutietheorie (1) 22-5

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Thema 5:

Erfelijkheid en evolutie

BK Basisstof 5 / KGT Basisstof 4: 

De evolutietheorie

Maken Thema 1:

Vandaag

Huiswerk bespreken

Instructie § 5.5

Aan de slag § 5.5

Doelen checken

 Huiswerk opgeven

Huiswerk bespreken

Flitskaarten/Test jezelf § 5.5

Instructie § 5.4

Aan de slag § 5.4

Doelen checken

 Huiswerk opgeven

BK

KGT

Maken Thema 1:

Huiswerk 23 mei

Maken § 5.5

+

Nakijken

+

Leren 5.1 + 5.2 + 5.3 + 5.4

Maken § 5.5: af

+

Nakijken

+

Leren 5.1 + 5.2 + 5.3 + 5.5

BK

KGT

Thema 5:

Erfelijkheid en evolutie

BK Basisstof 5: Een presentatie geven

Doel: 

• (Je kunt in tweetallen een onderzoek doen)
• Je kunt in tweetallen een presentatie geven

Opdracht 1 blz. 120

Voer een onderzoek uit en geef er een presentatie over.

Max 7 dia's.

Bedenk zelf een onderzoeksvraag, of kies er eentje die genoemd is in het boek.

Hypothese

Een hypothese is een voorlopige stelling waarin je aangeeft wat je verwacht te vinden in je onderzoek. Vervolgens toets je deze hypothese met behulp van je wetenschappelijke onderzoek, zoals een experiment of correlationeel onderzoek. 

Je stelt de hypothese altijd op voordat je het onderzoek uitvoert.

Maken Thema 1:

Huiswerk 30 mei

5 juni: Presentatie geven

BK

KGT

Toets thema 5

Maken Thema 1:

Vandaag

Huiswerk bespreken

Instructie § 5.5

Aan de slag § 5.5

Doelen checken

 Huiswerk opgeven

Huiswerk bespreken

Flitskaarten/Test jezelf § 5.5

Instructie § 5.4

Aan de slag § 5.4

Doelen checken

 Huiswerk opgeven

BK

KGT

Doel: Evolutietheorie

Je kunt de evolutietheorie beschrijven.

Evolutie

- Bestaan miljoenen organismen

- Bijbel zegt: organismen geschapen

- Biologen: levensvormen zijn ontstaan en veranderd

De ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen, wordt evolutie genoemd.

Darwin 1809 - 1882

Lamarck en Darwin

Bovenste rij van links naar rechts: 

Het ontstaan van de lange nek bij de giraffe volgens Lamarck. De giraffe krijgt tijdens zijn leven een langere nek door het strekken van de nek naar hogere blaadjes. 

Onderste rij van links naar rechts: 

Het ontstaan van de lange nek bij de giraffe volgens Darwin. De giraffen met de korte nek gaan dood, zodat er steeds meer giraffen komen met lange nekken.

Lamarck

een andere verklaring (theorie) dan Darwin

Wat denk jij?

Evolutietheorie

Evolutietheorie: 18e eeuw, door Charles Darwin.

de uitgangspunten: 

- Een periode van miljoenen jaren

- Variatie in genotypen

- Natuurlijke selectie

- het ontstaan van nieuwe soorten

Evolutietheorie:

-variatie in genotypen

-natuurlijke selectie

-ontstaan nieuwe soorten

Hoe werkt evolutietheorie?

- Variatie van genotype: door geslachtelijke voortplanting

- Natuurlijke selectie: overlevingskans (survival of the fittest), denk aan kleur en gezondheid

- Aanpassingen aan milieu: bv giraffe / lange nek.

- Het ontstaan van nieuwe soorten:

Veel verschillende feno- en genotypen

Rassen van één soort

ontstaan nieuwe soorten (door isolatie)

Nieuwe soorten

Darwin 1809 - 1882

Evolutietheorie

De miljoenen levende soorten organismen op aarde zien er allemaal verschillend uit. 

Biologen vinden dat de organismen op aarde in de loop van miljoenen jaren zijn ontstaan en zijn veranderd.                  boek blz 76 

Evolutie is de ontwikkeling van het leven op aarde.

Tijdens de evolutie ontstaan, veranderen en/of verdwijnen soorten.

        Fossielen

Fossielen zijn versteende overblijfselen 

van organismen of afdrukken van organismen in gesteente.

Door de fossielen die gevonden zijn, blijkt dat in miljoenen 

jaren (evolutie) soorten zijn ontstaan, veranderd en/of verdwenen zijn.

De fossielen zijn een argument voor de evolutietheorie, 

ze laten zien dat de evolutietheorie waar kan zijn.

Levende fossiel

'Levende fossielen'  zijn dieren die al heel vroeger leefden en nu nog steeds (Bijv. de Naulitus, een zeedier).

De evolutietheorie

De evolutietheorie is vanaf de 18e eeuw ontwikkeld door Charles Darwin. 

De theorie is niet te bewijzen. Er zijn wel veel feiten die de theorie ondersteunen. 

De feiten zijn de argumenten voor de evolutietheorie. 

De evolutietheorie gaat uit van:

- variatie in genotypen: 

   Daardoor ontstaan er nieuwe genotypen en vaak ook nieuwe fenotypen

- natuurlijke selectie: Organisme die het meest gezond zijn en bijv. een goede

      schutkleur hebben, hebben de grootste overlevingskans. Dieren die goed zijn aangepast aan het milieu

      hebben meer kans te overleven en krijgen daardoor meer nakomelingen... en die gaan zich ook weer

      voortplanten.     

-  Door de natuurlijke selectie veranderen soorten steeds.

   Er ontstaan nieuwe soorten en er verdwijnen van soorten        

  

Lamarck en Darwin

Bovenste rij van links naar rechts: 

Het ontstaan van de lange nek bij de giraffe volgens Lamarck. De giraffe krijgt tijdens zijn leven een langere nek door het strekken van de nek naar hogere blaadjes. 

Onderste rij van links naar rechts: 

Het ontstaan van de lange nek bij de giraffe volgens Darwin. De giraffen met de korte nek gaan dood, zodat er steeds meer giraffen komen met lange nekken.

Lamarck

een andere verklaring (theorie) dan Darwin

Wat denk jij?

Hier zie je enkele voorouders van de giraffen. 

De soortgenoten met een langere nek hadden voedsel. Daardoor hadden ze een grotere overlevingskans en daardoor krijgen zij meer nakomelingen. 

Het gunstige genotype 

(lange nek) werd doorgegeven. 

Een verklaring hoe de giraffen aan hun lange nek zouden zijn gekomen.

Evolutietheorie

Darwin

Het ontstaan van nieuwe soorten

Een soort heeft meer overlevingskansen als er veel verschillende genotypen en fenotypen voorkomen. Als er bijvoorbeeld verandering van het klimaat is (de milieuomstandigheden veranderen), is de kans dan groot dat een paar organismen van die soort het overleven. Zij zijn het meest aangepast aan het nieuwe klimaat en zullen het overleven en zich voort kunnen planten. De organismen van de oorspronkelijke vorm overleven het niet en sterven uit. De soort is dan veranderd, de nieuwe organismen hebben een nieuwe afwijkende vorm.

De oude vorm en de nieuwe vorm kunnen ook naast elkaar blijven bestaan. 

Als die organismen zich onderling kunnen voortpanten en vruchtbare nakomelingen voortbrengen, behoren ze tot hetzelfde soort.

Er kunnen verschillende vormen van één soort ontstaan.  

een soort

Organismen die samen vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen

1

een ras

Verschillende vormen van één soort:

Hondenras: herdershond, Deense dog, Chiwawa

2

Isolatie

Als verschillende vormen van een soort van elkaar gescheiden raken noem je dat isolatie. Dit kan bijvoorbeeld komen door een rivier, een zee, ijs, bergen of een woestijn. 

De vormen zullen dan steeds meer van elkaar gaan verschillen omdat ze zich gedurende lange tijd aanpassen aan de omgeving.

Zo ontstaan er twee verschillende soorten. Deze kunnen geen vruchtbare nakomelingen voortbrengen. (Zie filmpje over beren)

Isolatie

1. groepen organismen van dezelfde soort leven samen
2. groepen organismen van verschillende soorten leven samen
3. groepen organismen van dezelfde soort trekken naar elkaar toe
4. groepen organismen van dezelfde soort raken van elkaar gescheiden

Soortvorming

Leg uit 

hoe er 2 soorten ontstaan

en

wat daarvan de gevolgen zijn

                                              De evolutietheorie gaat uit van:

1. variatie in        .................. 

2.      ......................             selectie

3. het       .....................           van nieuwe soorten en    ..........................       van soorten

Bij evolutie speelt ook  de     ..................................   in het genotype bij een soort een rol.

                        In elk soort komen in het genotype  ................................     verschillen voor. 

Soms is zo'n verschil handig om te ................................ 

ontstaan

natuurlijke

overleven

verandering

verdwijnen

genotype

toevallige

Doel: Evolutietheorie

Je kunt de evolutietheorie beschrijven.

Maken Thema 1:

Huiswerk 23 mei

30 mei: Presentatie geven

Maken § 5.4: 1-4 

+

Nakijken

+

Leren 5.1 + 5.2 + 5.3 + 5.4 + 5.5

BK

KGT

5 juni: Toets thema 5

Nabespreking

Hoe is het gegaan?
Wat ging goed?
Wat vond je moeilijk?
Welke vragen heb je nog?

Nog meer info en/of oefenen