HAVO4 - Criminaliteit en opsporing
1 / 31
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Wat weet je al van Ridouan Taghi
of het Marengo-proces?
of het Marengo-proces?
Slide 2 - Woordweb
Leerdoel: De leerling kan vertellen wat hij al weet over Ridouan Taghi en het Marengo-proces
Wat ik doe: Ik vraag de leerlingen om via hun telefoon aan te geven wat zij al weten over RT of het Marengo Proces. Ik behandel vervolgens de antwoorden en vorm voor mezelf een beeld van wat zij al weten over dit proces.
Slide 3 - Tekstslide
Wat ik doe: Ik vertel dat dit Ridouan Taghi is, de man die de komende lessen centraal zal staan, direct of indirect. Hij is de grootste verdachte uit het Marengo-proces. Een hele ingewikkelde zaak en dat is nog niet eens de enige zaak waar hij in betrokken is. Zie volgende slide.
Slide 4 - Link
Slide 5 - Tekstslide
Wat ik doe: Daarom heeft de advocaat van Taghi ook het verzoek gedaan om zijn zaak los te koppelen van het Marengo-proces. Net als Koper, is Marengo een willekeurig gekozen woord door de computer, zodat de zaak een neutrale naam heeft.
Slide 6 - Tekstslide
Wat ik doe: Ik leg uit dat we het de komende twee weken gaan hebben over strafrecht. Strafrecht gaat over welk gedrag strafbaar is en daarnaast over de opsporing en berechting van deze strafbare feiten. Deze les kijken we naar de opsporing. Volgende les gaan we ons focussen op de berechting.
Ik vraag wat de leerlingen denken dat de betekenis is van de blinddoek, weegschaal en zwaard van het beeld van Vrouwe Justitia.
Blinddoek: Oordelen zonder aanziens des persoons.
Weegschaal: De rechter moet de argumenten van beide partijen afwegen.
Zwaard: De rechter bepaalt het vonnis.
Slide 7 - Tekstslide
Leerdoel: De leerling kan het verschil uitleggen tussen een misdrijf en een overtreding.
Wat ik doe: Ik leg uit dat Ridouan Taghi verdacht wordt van een misdrijf. We spreken van een misdrijf als er sprake is van ernstig strafbare feiten, zoals moord, verkrachting, diefstal of mishandeling, maar ook rijden onder invloed en hacken. De maximale straf voor een misdrijf is levenslang. Ook krijg je altijd een strafblad. Wanneer je wordt veroordeeld voor een misdrijf, ben je een crimineel. Onder criminaliteit verstaan we alle misdrijven die in de wet staan.
Slide 8 - Tekstslide
Leerdoel: De leerling kan het verschil uitleggen tussen een misdrijf en een overtreding.
Wat ik doe: Ik leg uit dat we van een overtreding spreken als er sprake is van minder ernstige strafbare feiten. Hierbij moet je denken aan fietsen zonder licht, wildplassen of vandalisme. De maximale straf hiervoor is een jaar gevangenisstraf. Of je een strafblad krijgt is afhankelijk van het strafbare feit en de hoogte van de straf.
De meeste overtredingen en misdrijven staan in het Wetboek van Strafrecht.
Slide 9 - Video
Waarom is de advocaat van Taghi opgepakt?
A
Verdenking voor deelname aan criminele organisatie.
B
De advocaat is de 'boodschapper' van Taghi.
C
Er was een afspraak over een uitbraakpoging.
D
Ze communiceerden door papiertjes met tekst omhoog te houden.
Slide 10 - Quizvraag
Leerdoel: De leerlingen kan vertellen wat hij weet over de aanhouding van de neef van Taghi.
Wat ik doe: Ik behandel de vraag over Taghi en kijk daarna de video af.
Vul in: de neef van Taghi is op het moment een...
A
Crimineel
B
Verdachte
C
Beide
D
Geen van beide
Slide 11 - Quizvraag
Wat ik doe: Ik leg ze een vraag voor over de rol die de neef van Taghi op het moment bekleedt. Het goede antwoord is natuurlijk verdachte. Want er is op het moment een redelijk vermoeden van schuld (zie Punaise, B). Hij is geen crimineel, want in Nederland kennen we het onschuldvermoeden: je bent onschuldig totdat de rechter heeft vastgesteld dat het tegendeel is bewezen (zie vraagteken, A).
Slide 12 - Tekstslide
Leerdoel: De leerling kan beschrijven volgens welk vast patroon de procedure loopt, wanneer er een misdrijf is gepleegd, door de rol van de politie en de officieer van justitie te bepalen.
Wat ik doe: Ik leg uit dat de politie al een langere tijd onderzoek deed naar de neef van Taghi, omdat de verdenking ontstond dat de neef zijn positie als advocaat misbruikte. Vanaf toen was de neef verdachte. Omdat er een redelijk vermoeden van schuld bestond, mocht de politie gebruik maken van dwangmiddelen. Dat zijn de opsporingsbevoegdheden van de politie. In een onderzoek hoort de politie getuigen, zoeken ze naar sporen, houden ze de verdachte aan (de neef van Taghi) en houden ze alles netjes bij in een proces-verbaal. De officier van Justitie heeft de leiding over een onderzoek. Die controleert of alles zorgvuldig en eerlijk verloopt.
Na afronding van het onderzoek bepaalt de officier van Justitie hoe de zaak verder gaat: seponeren, de zaak zelf af doen of vervolgen. Alle officieren van Justitie werken voor het openbaar ministerie (OM). Dat zijn de openbare aanklagers, ofwel zij klagen voor ons (de samenleving) criminelen aan.
Slide 13 - Tekstslide
Wat ik doe: Ik leg uit dat de politie gebruik mag maken van dwangmiddelen. Dat is een ander woord voor hun opsporingsbevoegdheden. Dat mag enkel wanneer er sprake is van een redelijke vermoeden dat de wet wordt overtreden. Denk bijvoorbeeld aan een situatie dat de politie ziet dat jij iets uit de winkel steelt.
De politie ziet dat jij de winkel uitrent zonder te betalen. Mag de politie bij jou thuis komen zoeken naar de boodschappen?
A
Ja, ik ben tenslotte verdachte.
B
Ja, ik ben tenslotte crimineel.
C
Ja, de politie mag altijd een huis binnengaan.
D
Nee, ze mogen niet binnenkomen.
Slide 14 - Quizvraag
Leerdoel: De leerling kan uitleggen wanneer de politie gebruik mag maken van dwangmiddelen en wanneer er eerst toestemming van de rechter-commissaris moet worden gevraagd.
Wat ik doe: In dit geval heeft de politie gezien dat jij de winkel uitrent zonder te betalen. Ze achtervolgen jou en zien je je huis binnengaan. Mogen ze nu binnenkomen om te zoeken naar de boodschappen?
Slide 15 - Tekstslide
Leerdoel: De leerling kan uitleggen wanneer de politie gebruik mag maken van dwangmiddelen en wanneer er eerst toestemming van de rechter-commissaris of officier van justitie moet worden gevraagd.
Wat ik doe: Ik leg uit dat wanneer de grondrechten van mensen ernstig worden aangetast, de politie om toestemming moet vragen aan de officier van justitie of rechter-commissaris voor het gebruik van bepaalde dwangmiddelen. Dit sluit aan bij de voorwaarde van de rechtsstaat dat de grondrechten zijn vastgelegd in de Grondwet. Je mag deze dus niet zomaar schenden. Voorbeelden hiervan zijn: het binnengaan van een woning (enkel als er een vermoeden is dat er iets heel ergs aan de hand is), afluisteren van telefoongesprekken en het aftappen van internetverkeer, preventief fouilleren (enkel bij veiligheidsrisicogebieden), een verdachte langer dan negen uur vasthouden (officier van justitie kan twee keer drie dagen verlengen), infiltratie (waarbij uitlokken verboden is).
Slide 16 - Tekstslide
Wat ik doe: Ik leg uit dat ook in het geval van de zaak van de neef van Taghi gebruik is gemaakt van bijzondere opsporingsbevoegdheden. In dit geval is de advocaat afgeluisterd, iets wat normaal gesproken absoluut niet mag.
Slide 17 - Tekstslide
Leerdoel: De leerling kan uitleggen dat de inrichting van het strafproces aansluit bij de 3 voorwaarde voor een rechtsstaat.
In de eerste plaats heeft iedereen recht op een advocaat, waar we verder op ingaan in de volgende les. Dit is een grondrecht wat je hebt. Deze advocaat controleert namelijk of alles netjes volgens de regels wordt gedaan door de politie en justitie. Die regels zijn niet gemaakt door politie en justitie, maar door de wetgevende macht. De rechter moet vervolgens toetsen of alles eerlijk is verlopen of dat er fouten zijn gemaakt. Op die manier is er scheiding van de machten. De politie mag namelijk dus niet zomaar alles doen voor opsporing, vooral niet als je grondrechten worden geschonden, dan hebben ze toestemming nodig. Dit sluit aan bij het legaliteitsbeginsel: al het overheidshandelen moet een wettelijke basis hebben.
Wat kan de officier van Justitie doen na afronding van het onderzoek?
A
Seponeren, transactie of vervolgen
B
Seponeren, transactie of proces-verbaal opmaken
C
Seponeren, aanhouden of vervolgen
D
Transactie, vervolgen of aanhouden
Slide 18 - Quizvraag
Leerdoel: De leerling kan de drie mogelijke vervolgstappen van de officier van justitie na afronding van het opsporingsonderzoek onderscheiden.
Wat ik doe: Ik leg ze deze vraag voor om te herhalen welke mogelijke vervolgstappen er zijn en of te kijken of ze dit hebben onthouden.
Slide 19 - Tekstslide
Leerdoel: De leerling kan de drie mogelijke vervolgstappen van de officier van justitie na afronding van het opsporingsonderzoek onderscheiden.
Wat ik doe: Ik herhaal dat na afronding van het politieonderzoek, de officier van justitie drie mogelijke opties heeft. Deze drie ga ik nu stuk voor stuk behandelen.
Slide 20 - Tekstslide
Wat ik doe: Ik leg uit dat seponeren betekent dat wordt afgezien van verdere rechtsvervolging. Ofwel de strafzaak houdt hierop en krijgt geen gevolg. Dit kan zijn omdat er onvoldoende bewijs is, het een licht strafbaar feit is of omdat de verdacht al voldoende is gestraft in bijv. de media. Een voorbeeld is de zaak van akwasi, die opruiende teksten had geroepen bij een demonstratie. Deze zaak werd geseponeerd, omdat Akwasi afstand deed van zijn uitspraken.
Slide 21 - Tekstslide
Wat ik doe: Ik leg uit dat bij een strafbeschikking of transactie het OM voor rechter speelt. Zij leggen een straf op en als je daar mee akkoord gaat hoef je niet voor de rechter te komen. Anders moet dat wel. Het verschil is dat bij een strafbeschikking je schuld vaststaat, terwijl dit bij een transactie niet het geval is. Bij de avondklokrellen is er bijvoorbeeld in 5 zaken een strafbeschikking opgelegd.
Slide 22 - Tekstslide
Wat ik doe: De officier van Justitie kan ook het dossier naar de rechter sturen en dan begint er een strafzaak. In dat geval is de officier de openbare aanklager die namens de samenleving de verdachte beschuldigt en een straf eist. Dit gebeurde na de mishandeling door Lil Kleine, maar ook de zaak van Taghi werd dus vervolgd na politieonderzoek. In de volgende les gaan we het hebben over hoe een rechtszaak verloopt.
Slide 23 - Tekstslide
Wat ik doe: Ik leg uit dat we het vraag- en antwoord ketting spel gaan spelen. We maken groepjes van 4. Elk groepje krijgt 2 kaartjes. Op de voorkant van het kaartje staat een antwoord. Op de achterkant staat een vraag. Ik stel zo meteen de eerste vraag. De groep die het antwoord heeft op deze vraag, steekt zijn vinger in de lucht. Klopt dit antwoord, mogen zij de vraag stellen op de achterkant van het kaartje. zo gaan we door.
Slide 24 - Tekstslide
Wat ik doe: Ik leg een voorbeeld uit.
Slide 25 - Tekstslide
Leerdoel: De leerling kan beredeneren op basis van welk grondrecht de politie niet zomaar gebruik mag maken van een bepaald dwangmiddel.
De leerling kan beargumenteren wat de voor- en nadelen zijn van ruimere opsporingsmogelijkheden voor de politie.
Wat ik doe: Ik leg de opdracht uit.
Opdracht 1: Geef per opsporingsbevoegdheid aan welk grondrecht onder druk staat en waarom.
Opdracht 2: Bedenk argumenten voor en tegen het uitbreiden van de opsporingsbevoegdheden van de politie.
Slide 26 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 27 - Tekstslide
Wat doe ik: Ik leg uit dat de politie omwille van artikel 12 niet zomaar een huis binnen mag gaan. Zij mogen dit enkel in de gevallen die zijn beschreven in de wet. Ook moeten ze voordat ze een huis binnengaan zich legitimeren en aangeven waarom ze dat doen.
Slide 28 - Tekstslide
Wat doe ik: Ik leg uit dat het verboden is om in de telefoon van anderen te kijken op basis van artikel 13 van de grondwet. Dit mag alleen als daar toestemming voor is gegeven door iemand die de wet daartoe heeft aangewezen. Ik vraag aan de leerlingen wie daarmee worden bedoeld (de officier van justitie of de rechter-commissaris).
Slide 29 - Tekstslide
Wat ik doe: Ik leg uit dat de politie dus niet zomaar aan jouw lichaam mag zitten. Met dit artikel is het zelfs verboden om zonder toestemming iemands haar te knippen. Overigens staat er wel duidelijk in dat er uitzonderingen zijn. Daarmee wordt gedoeld op het (preventief) fouilleren.
Slide 30 - Tekstslide
Wat ik doe: Ik bespreek kort de argumenten die de groepen hebben bedacht voor de volgende stellingen.
Slide 31 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
