Zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo lwoo
• Leerjaar 1

Welkom

Pak voor je: 

-tablet

-boek, schrift en pen

Wat gaan wij doen?

Zinsdelen

Opdrachten maken

Lesdoel: aan het eind van de les kan ik zinnen in zinsdelen verdelen.

Wat is een zin?

1. Woorden op een rijtje
2. Een zin bestaat uit woorden die samen iets vertellen
3. Een zin vertelt je niks
4. Een zin maakt een verhaal

Kun je de woorden in de zin zomaar door elkaar husselen?

1. Ja
2. Nee

Wat is een zinsdeel?

1. Stukje uit een zin
2. Woorden die los staan
3. Stukje van een zin
4. Losse woorden

Probeer zoveel mogelijk nieuwe zinnen te maken van “De man
loopt op straat""

Mogelijkheden

De man loopt op straat

Loopt de man op straat?

Op straat loopt de man.

Probeer zoveel mogelijk nieuwe zinnen te maken van: De vrouw leest een boek

Mogelijkeheden

De vrouw leest een boek

Leest de vrouw een boek?

Een boek leest de vrouw.

Zinsdelen

• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord, maar ook uit een paar woorden die bij elkaar horen.
• De woorden in een zinsdeel kunnen niet uit elkaar gehaald worden.
  
  Voorbeeld:
  Jan | heeft | vorige week | een film | gekeken.

Zinsdelen

Een zin | bestaat | uit zinsdelen.

Kijk welk deel voor de persoonsvorm kan.

Dit deel is dan een zinsdeel.

Voorbeeld: 

De timmerman | had | zijn gereedschap | laten | liggen.

Zinsdelen

Het onderwerp [ow] en de persoonsvorm [pv] zijn zinsdelen.

Jan | heeft | vorige week | een film | gekeken.

ow  |   pv    | vorige week | een film | gekeken.

Zinsdelen

Het onderwerp [ow] en de persoonsvorm [pv] zijn zinsdelen.

Jan | heeft | vorige week | een film | gekeken.

ow  |   pv + wg | vorige week | een film | wg

Het werkwoordelijk gezegde [wg] is ook een zinsdeel.

Bouwplan

Een zinsdeel geeft antwoord op de vragen:

Wie?

Wat? 
Waar?

Wanneer?

Waarom/waarheen?

Voorbeeld

Piet loopt in de morgen over de stoep naar school

Wie? Piet

Wat? loopt

Waar? over de stoep
Wanneer? in de morgen

Waarom/waarheen?  naar school

En nu jij!

Verdeel in zinsdelen en benoem de zinsdelen.

Gisteren gaf ik mijn moeder een mooie bos bloemen.

Als je zinsdelen gaat benoemen, dan begin je altijd met de persoonsvorm.

1. Waar
2. Niet waar

Hoeveel zinsdelen zie je hier?

Bij mijn oma speel ik altijd spelletjes.

1. 4
2. 5
3. 6
4. 7

Is de zin juist verdeeld in zinsdelen?
De jonge held | kreeg | een onderscheiding.

1. juist
2. onjuist

Uit hoeveel zinsdelen bestaat deze zin:

Hij leest vanochtend de krant van gisteren.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Uit hoeveel zinsdelen bestaat deze zin:

Slaapt die lieve opa Jan?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Uit hoeveel zinsdelen bestaat deze zin:

Het oude nieuws boeit hem toch.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

De persoonsvorm vind je door:

• De zin vragend te maken.
  Het eerste woord is de persoonsvorm.

Ik mag mijn schoentje zetten. 

• De zin in een andere tijd te zetten. 
  Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

De Hoofdpiet gaat fietsen.

persoonsvorm:
Als het onderwerp meervoud is, moet de persoonsvorm ook meervoud zijn.

1. waar
2. niet waar

Wat is de persoonsvorm in de zin:
Iedereen weet wat de persoonsvorm is.

1. Iedereen
2. Weet
3. Persoonsvorm
4. Is

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Hoe vind je ook alweer de persoonsvorm?

1. Hoe
2. vind
3. je
4. ook

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

"De persoonsvorm is altijd een werkwoord."

1. De persoonsvorm
2. is
3. altijd
4. een werkwoord

Aan het werk

Wat? Maak opdracht 1 t/m 5 op blz. 30 en 31

Hoe? In duo's

Hoe lang? 25 minuten

Uitkomst? Huiswerk

Klaar? Laat jouw werk aan de docent zien. De docent vertelt je wat je hierna gaat doen.