Hoofdletters en leestekens

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Wanneer hoofdletters:

1. Begin van de zin

2. Officiële namen

3. Namen van personen

Terugblik

1. Toets

2. Moeilijkheden? 

Begin van de zin

Een hoofdletter aan het begin van de zin.
Maar: 

1. Bij een apostrof (bijv. 's, 'k, 't) komt de hoofdletter pas bij het volgende woord.

2. Een cijfer of teken (bijvoorbeeld 65, @,#)? ->Geen hoofdletter

In welke zin is het hoofdlettergebruik correct?

1. 100 jaar geleden bestond er al abstracte kunst.
2. 100 Jaar geleden bestond er al abstracte kunst.
3. 100 Jaar geleden bestond er al Abstracte Kunst.
4. 100 jaar geleden bestond er al Abstracte Kunst.

Officiële namen

• Bedrijven schrijf je met
• Merken
• Aardrijkskundige plaatsen,
• Talen, volken, feestdagen
• Historische gebeurtenissen.

Hier zie je van alles een voorbeeld:

Bedrijven: Jumbo, Twitter

Merken: HP, Apple

Plaatsen, gebouwen: Syrië, Texelse wol, de Martinitoren

Talen: Spaans, Turks, de Engelse taal

Volken: Cubanen, Nederlanders

Feestdagen: Pinksteren, Pasen, Suikerfeest

Historische gebeurtenissen: de Tweede Wereldoorlog, de Golfoorlog

Je schrijft géén hoofdletter bij:

• Samenstellingen met feestdagen: paasdagen, kerstkrans
• Seizoenen, maanden en dagen: zomer, november, vrijdag
• Functiebenamingen en titels: minister-president, mr., dr. 
• Schoolsoorten: vo, mbo, vmbo, havo, vwo, hbo

In welke zin klopt het hoofdlettergebruik?

1. De staat van het huidige mbo lijkt rond kerstmis altijd op die van de titanic .
2. De staat van het huidige MBO lijkt rond Kerstmis altijd op die van de titanic .
3. De staat van het huidige MBO lijkt rond Kerstmis altijd op die van de Titanic .
4. De staat van het huidige mbo lijkt rond Kerstmis altijd op die van de Titanic .

In welke zin klopt het hoofdlettergebruik?

1. Mijn docente engels is braziliaans, maar ze beheerst wel de engelse taal volledig.
2. Mijn docente Engels is Braziliaans, maar ze beheerst wel de Engelse taal volledig.
3. Mijn docente Engels is Braziliaans, maar ze beheerst wel de engelse taal volledig.
4. Mijn docente engels is braziliaans, maar ze beheerst wel de Engelse taal volledig.

In welke zin klopt het hoofdlettergebruik?

1. Op zondag reist Henk voor zijn werk altijd af naar noordoost-Groningen.
2. Op zondag reist Henk voor zijn werk altijd af naar Noordoost Groningen.
3. Op zondag reist Henk voor zijn werk altijd af naar noordoost Groningen.
4. Op zondag reist Henk voor zijn werk altijd af naar Noordoost-Groningen.

Namen van personen

• Voor- en achternamen met een hoofdletter
• Niet bij Nederlandse tussenvoegsels als van, den, de, der.
   Dus: Sander van den Maagdenberg
• Bij niet-Nederlandse is het tussenvoegsel meestal wel met een hoofdletter: Amine El Bouazzi, Ewan McGregor, Rico Da Silva, Sinéad O'Connor

Let op!

Geen voornaam? Dan is het tussenvoegsel mét hoofdletter.

• Martijn van der Ven
• Meneer Van der Ven. 
• Mevrouw Van Dijk-van der Ven
• Geachte meneer Van der Ven
  

Bij welke namen zijn de hoofdletters goed geschreven?

1. Sohaib El Idrissi, Koen van den Aakster, Rodrigo Da Silva
2. Sohaib el Idrissi, Koen van den Aakster, Rodrigo da Silva
3. Sohaib El Idrissi, Koen Van Den Aakster, Rodrigo Da Silva

Wat is de aanhef met correct hoofdlettergebruik?

1. Geachte meneer van der Linden
2. Geachte Meneer Van Der Linden
3. Geachte Meneer van der Linden
4. Geachte meneer Van der Linden

Na een dubbele punt

Geen hoofdletter. 

In slechts 2 gevallen:

1. gevolgd door een citaat

2. een woord met standaard hoofdletter

Leestekens

Punt

Maak zinnen bij voorkeur niet te lang. Je wilt helder zijn in je boodschap. 

In welke zin is het hoofdlettergebruik correct?

1. 'S Ochtends komen we uit ons bed.
2. 's ochtends komen we uit ons bed.
3. 's Ochtends komen we uit ons bed.
4. 'S ochtends komen we uit ons bed.

Afkortingen

• schrijf afkortingen met kleine letters (cao, hbo, ggz), behalve als het om namen gaat (ANWB, VVD);
  
• gebruik geen punten in afkortingen als je ze letter voor letter uitspreekt (dus: tv en btw; je zegt immers ‘tee-vee’ en ‘bee-tee-wee’);
  
• gebruik wel punten als je de afkorting uitspreekt alsof het hele woord er staat (dus enz. en m.u.v.; je zegt immers ‘enzovoort’ en ‘met uitzondering van’).

Komma

• Een komma tussen twee persoonsvormen.
• Bij opsommingen.
  
• Uitgebreide bijzin (voegt info toe, heeft PV).
• Bij een pauze.

Waar zijn de leestekens correct gebruikt?

1. Nu ik een scooter heb ga ik nooit meer met de tram.
2. Nu ik een scooter heb, ga ik nooit meer met de tram.
3. Nu ik een scooter heb. Ga ik nooit meer met de tram.

Waar zijn de leestekens correct gebruikt?

1. Je moet oefenen, oefenen en oefenen.
2. Je moet oefenen, oefenen, en oefenen.
3. Je moet oefenen oefenen en oefenen.

Waar zijn de leestekens correct gebruikt?

1. Het schilderij dat verplaatst moest worden, heeft het overleefd.
2. Het schilderij, dat verplaatst moest worden, heeft het overleefd.
3. Het schilderij dat verplaatst moest worden heeft het overleefd.

Dubbele punt / aanhalingstekens

• Korte opsomming of één mededeling.
• Bij een letterlijk citaat. Gevolgd door  dubbele of enkele aanhalingstekens. Mag allebei, mits consistent. 

Voorbeeld

Mijn docent zegt wel eens: "Hou nu toch eens op met je codes zo briljant te maken!"

Streepje

• Weglatingsstreepje als er een deel van het woord wordt weggelaten

Er is veel te doen om de land- en tuinbouw. 

• Niet bij een heel woord. 

Kleine en grote kinderen

Middelbaar en hoger onderwijs

In welke zin zijn de juiste leestekens gebruikt?

1. De schilder Karel Appel zei: ik schilder als een barbaar in deze barbaarse tijd.
2. De schilder Karel Appel zei: 'ik schilder als een barbaar in deze barbaarse tijd'.
3. De schilder Karel Appel zei: "Ik schilder als een barbaar in deze barbaarse tijd."
4. De schilder Karel Appel zei "Ik schilder als een barbaar in deze barbaarse tijd".

Waar zijn de leestekens correct gebruikt?

1. Hij wist genoeg van het middelbaar- en basisonderwijs.
2. Hij wist genoeg van het middelbaar en basisonderwijs.
3. Hij wist genoeg van het middelbaaronderwijs en het basisonderwijs.