Probleemgedrag: interactie tussen gedragssystemen

• probleemgedrag bij dieren
• MBO
• Studiejaar 3

Wanneer is gedrag een probleem?

Probleemgedrag

Gedragssystemen & interacties

Vraag!

Wat is een interactie?

Interactie

Reageren op elkaar

Contact maken met elkaar

Wederzijdse actie tussen mensen, dieren of dingen

Gedragssysteem

= Groepjes gedragingen die met elkaar verbonden zijn

Bijvoorbeeld slaap/rustgedrag

Zelfverzorgingsgedrag 

- primaire zorg: wassen/verenkleed verzorgen

secundair sociaal: elkaar vlooien

Gedragsketen

Om biologisch doel te bereiken, volgen de handelingen elkaar vaak op in een vaste volgorde.

Een gedragsketen is een opeenvolging van handelingen waarbij het effect van de ene handeling leidt tot een volgende handeling

Benoem een gedragssysteem
van ons mensen

Gedragssysteem

Voedselverwervingsgedrag

- jagen, zoeken, doden, eten, herkauwen

Uitscheidingsgedrag

- Primair: lozen afvalstoffen

Secundair: territorium

Gedragssysteem

Predatorvermijdingsgedrag

- Schuilen/verstoppen

- Verwarren

- Verweren

- Dood houden

- Vluchten

Vraag!

Hoe verwarren dieren?

Welke dieren houden zich dood?

Verwarren/vluchten

De meeste dieren zullen een gevecht uit de weg gaan

Gevecht brengt risico's met zich mee

Agressie

Territoriale agressie: bijvoorbeeld sproeien van een kater

Dominantie agressie: soms imponeren/blufgedrag

Competitief instrumentele agressie : (zorgen dat tegenstander zich

      terugtrekt uit concurrentie = uitschakelen!!)

      Voorbeeld: prooiverdeling tussen leeuwen

       en hyena’s (initiatief = agressor) 

Is een dier van nature agressief?

Ja

Nee

Wij maken dieren agressief

Alleen als het nodig is

Casus

Eigenaar komt aan de balie en is voor de 3e keer gebeten door zijn Yorkshire terriër.  Eigenaar is er helemaal klaar mee en wil dat het dier NU ingeslapen wordt. Bespreek met elkaar;

1. Hoe ga je om met deze eigenaar?

2. Welke adviezen geef je?

Agressie

Protectieve agressie: (opgedrongen/reactieve agressie)

    Voorbeeld; moederdier moet nest beschermen tegen roofdieren (initiatief

    tot agressie = verdediger)

Predatie agressie: Hoe een roofdier zijn prooi aanvalt

Heeft agressie een functie?

Ja

Nee

Weet ik niet

Koppeling tussen prikkels

1 prikkel zorgt voor een bepaald gedrag

soms meerdere prikkels tegelijk

zorgt voor meerdere gedragingen

Interactie gedragsysteem

Op 1 dier werken vaak verschillende prikkels/signalen tegelijk.

Veel prikkels uit verschillende gedragssystemen.

--> Kater in voortplantingsseizoen

Agressie tgn andere katers & interesse in poes

Maar als eerst kater in beeld komt, is interesse in poes weg

Interactie gedragssystemen

 Oftewel, als dier eenmaal bezig is met een bepaald gedrag (gedrag = gedeblokkeerd), dan onderdrukt dit gedrag andere gedragssystemen (= inhibitie)

Interactie gedragssysteem

Er is een beslismechanisme wat aangeeft welk gedrag voorrang heeft...

Prioriteiten stellen...

Zorg voor nakomelingen

sociaal gedrag

verzorgingsgedrag

voedsel zoeken

onderzoeken

spelen

Wat een keuzes!

Kan ik die allemaal maken?

Conflict gedragdssystemen

Ontstaan als 2 gedragssystemen ongeveer gelijk geactiveerd raken --> besluiteloosheid

Conflict gedragssysteem

Vaak zie je bij gedragsconflicten/frustratie/stress andere, niet-relevante (en niet agressieve) gedragingen optreden.

Welk conflict gedrag zie je in het volgende filmpje?

Oversprong gedrag

Meestal: 

huidverzorgingsgedrag 

Voedsel(zoek)gedrag 

Beide zijn niet agressief en niet relevant

Oversprong gedrag

Een soort kortsluiting

Herkent iemand dit bij zijn eigen huisdier?

Redirectiebeweging

Als bepaald gedrag niet kan worden gericht op het oorspronkelijke object (= materiaal of ander dier) --> afreageren!!

Voorbeeld: in de riem bijten/andere hond bijten
 

Redirectiebeweging

Oorzaak: 

-object is onbereikbaar

- object gaat in de tegenaanval

Omgerichte reactie gaat gepaard met agressie

Welk probleemgedrag
zie je vaak bij
de kat?

Onzindelijkheid kat

--> Naast de bak poepen/plassen

--> Op bed/meubels plassen

Oorzaken?

Casus

Mevrouw Boekhout heeft de kat Joost van 3 jaar oud.

Joost plast sinds 2 maanden steeds in huis,

het nieuwe bankstel en vloerkleed is zijn favoriet

Mevrouw is er helemaal klaar mee en vraagt jouw om advies..

Welke advies kun je mevrouw geven?

Wat vinden we van gedragstherapie?

Goed, zinvol

Slaat nergens op

Veel te duur

Ik geloof er niet in

Nog 1 uit de praktijk

Welk probleemgedrag zien we vaak bij vogels?

Probleemgedrag vogels

Angst

Plukken

Zelfmutilatie

Sloopgedrag

Overmatig seksueel gedrag

Oorzaak?

Vragen?

--> Resterende tijd :

- Werken aan poster met je groepje