20241205 - Grond- en oppervlaktewater
1 / 17
Lesduur is: 60 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 6 - Tekstslide
De energievoorziening (40 procent)
Voor het opwekken van energie uit kolen- en kerncentrales is veel koelwater nodig. Hiervoor wordt voor een aanzienlijk zoet water gebruikt. Door toenemend gebruik van zout water voor koelwater en meer opwekking van duurzame energie is het zoetwaterverbruik in de energievoorziening de laatste jaren wel afgenomen.
De industrie (33 procent)
Ook in de industrie wordt een aanzienlijk deel van het zoet water gebruikt als koelwater. Dit gebeurt onder meer bij raffinaderijen en in de chemische en metaalindustrie. Door toenemend hergebruik van gezuiverd afvalwater neemt het zoetwatergebruik in de industrie wel wat af.
De drinkwatervoorziening (16 procent)
Zo’n 15 procent van het zoet water in Nederland wordt gewonnen voor de productie van drinkwater. Ongeveer twee derde hiervan is bestemd voor huishoudens. Het overige deel gaat onder meer naar bedrijven die drinkwater gebruiken in industriële processen, kantoren, ziekenhuizen, de farmaceutische industrie en zwembaden. Ook gaat er drinkwater verloren bij distributie naar de klant (ongeveer 5 procent).
De landbouw (1 procent)
Gebruik van zoet water in de landbouw vindt vooral plaats in de zomermaanden, wanneer gewassen groeien. In droge jaren onttrekt de landbouw veel meer water dan in een gemiddeld jaar. Zo lag het aandeel van de landbouw op het totale zoetwatergebruik in het droge jaar 2020 op 3,7 procent. In sommige provincies is de onttrekking van grondwater voor beregening van gewassen in hete en droge zomermaanden zelfs hoger dan die voor de productie van drinkwater.
Overige gebruikers (10 procent)
Het overig gebruik van zoet water betreft voornamelijk inname van oppervlaktewater door de sector ‘Afvalbehandeling en recycling’. Van bepaalde sectoren is de winning niet bekend, zoals onttrekkingen door huishoudens uit eigen grondwaterputten en beregening van sportvelden door sportclubs. Ook de winningshoeveelheden door datacenters zijn onbekend bij het CBS.
Slide 7 - Tekstslide
Een voorbeeld van een mengsel is lucht; dit bestaat onder andere uit stikstofgas en zuurstof.
Slide 8 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Welke van onderstaande stoffen zijn mengsels?
A
Frisdrank
B
Melk
C
Sinaasappelsap
D
Water
Slide 9 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 11 - Tekstslide
Het gericht verbeteren van de waterkwaliteit op melkveebedrijven vraagt vooral om verlaging van het
bodemoverschot van stikstof en fosfaat (N en P2O5) en dat wordt bereikt door het
mineralenmanagement in de hele keten te verbeteren, op gebied van voeding, bodemgebruik en
bemesting. Het effect van maatregelen op de nutriëntenbelasting (N en P2O5) van grond- en
oppervlaktewater op korte termijn is moeilijk meetbaar. Daarom werd een mineralenbalans opgesteld
om het milieutechnische en bedrijfseconomische effect van de maatregelen te kwantificeren.
Slide 12 - Tekstslide
Belangrijkste oorzaken van vervuiling
De slechte waterkwaliteit in Nederland wordt veroorzaakt door vier belangrijke bronnen van vervuiling: 1) nitraat
en fosfaat uit mest, 2) bestrijdingsmiddelen, 3) riooloverstort en 4) de zogenaamde ‘nieuwe stoffen’ (medicijnresten
en andere microverontreinigingen). I
Slide 13 - Tekstslide
Boeren en tuinders & voedselketen
De slechte waterkwaliteit in Nederland is voor een belangrijk deel terug te voeren op het Nederlandse
voedselsysteem. Nederland is koploper in een efficiënte productie, maar de intensieve landbouw heeft geleid tot
forse problemen op het gebied van milieu, klimaat, biodiversiteit, dierenwelzijn én waterkwaliteit. De hele keten,
van toeleverancier en boer tot consument, houdt elkaar in de greep. Er is een duurzaam voedselsysteem nodig, dat
wel rekening houdt met de grenzen van de planeet en financiële ruimte en stimulans biedt aan boeren en tuinders
om op een duurzame manier te produceren.
Boeren en tuinders moeten in ieder geval wettelijke vereisten goed volgen, en waar mogelijk bovenwettelijke
maatregelen nemen. De afgelopen jaren hebben waterschappen in samenwerking met provincies en
belangenorganisaties zoals LTO diverse initiatieven ontwikkeld om de waterkwaliteit te beschermen. Door
bijvoorbeeld de Erfemissiescan te gebruiken kunnen boeren en tuinders in kaart brengen met welke maatregelen
ze de afspoeling van bestrijdingsmiddelen vanaf het erf kunnen verminderen. Dit is slechts een van van de
vele voorbeelden van van de beschikbare tools en technieken die er zijn om boeren en tuinders te helpen bij het
terugdringen van de emissies van mest- en bestrijdingsmiddelen.
Ook met gemeentes werken we samen om ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk voedingsstoffen in het water komen. Denk aan:
Voorkomen dat riolen bij zware regen overstromen, waarbij mest in het water terechtkomt.
Voorkomen dat vuil water direct in oppervlaktewater wordt geloosd.
Voorkomen dat bladeren, hondenpoep en eten in het water terechtkomen.
Natuurvriendelijke oevers aanleggen, waar waterplanten kunnen groeien en waterdieren goed kunnen leven.
Op natuurvriendelijke oevers kunnen dieren, zoals deze zwaan, goed schuilen.
Wat kun je zelf doen?
Samen zorgen we voor een leefbare stad voor mens en dier. Je kan zelf ook veel doen om de waterkwaliteit te verbeteren:
Gebruik geen bestrijdingsmiddelen in je tuin of op het balkon
Haal tegels uit je tuin en plant groen zodat regenwater in de grond kan zakken
Hondenpoep is schadelijk voor de waterkwaliteit, gooi hondenpoepzakjes in de prullenbak
Was je auto in de wasstraat en zodat er geen zeep, olie- of rubberresten via de straatput in het water komen
Poep of plas niet in het water. Maak gebruik van een toilet en zwemluiers voor de allerkleinsten
Gooi afval in de afvalbakken of neem het mee
Voer geen eenden of andere dieren. Dit is slecht voor de waterkwaliteit en voor de dieren
Slide 14 - Tekstslide
https://edepot.wur.nl/532431
Slide 15 - Tekstslide
Oppervlaktewater in Nederland is al het water dat zich boven de grond bevindt: het water in rivieren, sloten, kanalen, meren en dergelijke.
De waterschappen zijn verantwoordelijk voor de oppervlaktewaterkwaliteit in de kleinere wateren. Waterschappen zorgen voor de aanvoer en afvoer van water, het zuiveren van rioolwater, het lozen van vervuild water en het onderhoud van waterkeringen zoals dijken en duinen. Sommige waterschappen beheren ook wegen en vaarwegen. Er zijn in Nederland 21 waterschappen. Dit aantal loopt door fusies langzaam terug.
Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het beheer van grote wateren, zoals de zee en de rivieren. RWS waarschuwt de verantwoordelijke overheden op tijd voor hoogwater of storm op zee. Daarnaast onderhoudt RWS dijken, dammen, stuwen en stormvloedkeringen.
De Kaderrichtlijn Water is in 2000 van kracht geworden en heeft als doel de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater in Europa te waarborgen. 2027.
Nitraat en fosfaat uit mest
Bestrijdingsmiddelen
Riooloverstort
Medicijnresten
Slide 16 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
