Les 1 - Introductie: wat is filosofie?

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat is filosofie?

Les 1: introductie

Periode 3

vwo-4

Lesdoel en lesopbouw

Kennen: het begrip 'filosofie'

Kunnen: meedoen met quiz- en open vragen

1. Voorkennis activeren: woordweb
2. Uitleg: wat is filosofie?
3. Voorbeeld van filosofische vraag: man/vrouw + vrije wil
4. Afsluiting: reflectie
   

Filosofie

Wat is filosofie?

• Elke filosoof omschrijft het woord filosofie weer anders. Dit komt omdat het een heel moeilijk woord is om te omschrijven! Er is geen manier waarmee elke filosoof het eens is.
• Wel zijn filosofen het regelmatig eens over drie kenmerken:
  

1. Het draait om grote en moeilijke vragen waarop geen antwoord bestaat dat je kunt opzoeken of berekenen.
2. Het draait om verstandig zijn (rationeel). Om met goede argumenten of redenen te komen waarom je denkt dat iets op een bepaalde manier zit.
3. Filosofie kan over alles gaan. Ze omvat de hele werkelijkheid.

Wat is filosofie?

• Het woord is uit het Grieks afkomstig: philosophia (φιλοσοφία). Het betekent letterlijk: ‘houden van wijsheid’ of ‘liefde voor wijsheid’.
  
• Het woord is verzonnen door de Griekse filosoof (en wiskundige) Pythagoras (bekend van de beroemde stelling).
  
• Het Nederlandse synoniem is het woord ‘wijsbegeerte’ (verlangen naar wijsheid).
  
• Het woord ‘filosofie’ drukt een besef van een tekort uit: de filosoof verlangt naar wijsheid, maar dat verlangen is nog niet vervuld.

Man of vrouw?

man

vrouw

Anders, want..

Man of vrouw?

man

vrouw

Anders, want..

Man of vrouw?

man

vrouw

Anders, want..

Kijkvragen video

Kijkvragen (neem dikgedrukte woorden eventueel over in je schrift)

1. Bas Haring geeft twee redenen waarom de apen in de kasten geen vrije wil hebben. Welke?
2. Vind je dat mensen vergelijkbaar met de kasten die Bas Haring als voorbeeld gebruikt? Waarom wel/niet?

Kijkvragen video

1. Bas Haring geeft twee redenen waarom de apen in de kasten geen vrije wil hebben. Welke?
2. Vind je dat mensen vergelijkbaar met de kasten die Bas Haring als voorbeeld gebruikt? Waarom wel/niet?

Bas Haring geeft twee redenen waarom de apen in de kasten geen vrije wil hebben. Welke?

Zijn mensen vergelijkbaar met de kasten die Bas Haring als voorbeeld gebruikt? Waarom wel/niet?

Wat is filosofie?

• Mijn omschrijvingen van filosofie: 

1. Filosofie begint wanneer het vanzelfsprekende een vraag wordt.
2. Een hardnekkige poging zo helder en redelijk mogelijk te denken. 

Reflectie: afsluiting

• Filosofie zorgt voor een puzzel in je hoofd. Je zit met grote vragen. Wat eerst vanzelfsprekend was, is dat nu niet meer.
• De puzzel is ook heel moeilijk op te lossen. Maar toch probeer je het!
• Hoe? Door verstandig te zijn. Door argumenten (redenen) geven waarom je iets denkt. Door zo helder mogelijk aan te geven waarom je iets vindt.

Citaat

"Toen ik thuis kwam verwachtte ik een verrassing en er wachtte me geen verrassing, dus was ik natuurlijk verrast."

- Ludwig Wittgenstein