OZL: Licht les 4

• Science
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Leerdoelen Les 4

• Je benoemt de bouw en functie van het oog.
• Je legt uit dat signalen vanuit de zintuigen via zenuwen naar de hersenen worden doorgegeven.

Oog

Het Oog

oogspieren

Bevinden zich aan de buitenkant van het harde oogvlies.

Functie: Laten jouw ogen van richting veranderen.

Buitenkant van het oog

traanklier en traanbuis

Traanklier maakt traanvocht. Traanvocht beschermt tegen uitdroging en vuiltjes.

Traanbuis voert traanvocht en vuil af naar de neus.

Licht en het oog

Het licht komt via de pupil in je oog.

De pupil is een opening in de iris.

Het netvlies is gevoelig voor licht.

De lens zorgt voor een scherp beeld.

Binnenkant

Het netvlies zet lichtprikkels om in impulsen en vervoert deze naar de blinde vlek (hier zitten geen zintuigcellen).

en wordt via de oogzenuw vervoert naar de hersenen.

harde oogvlies

Dit is het oogwit. Het is stevig!

Functie:

Beschermen wat in je oog zit.

hoornvlies

Doorzichtig gedeelte van het harde oogvlies (voor de iris).

Functies:

- bescherming

- licht doorlaten

vaatvlies

Laag met bloedvaatjes tussen harde oogvlies en netvlies.

Het gekleurde gedeelte van het vaatvlies noemen we iris.

Functies:

- het oog van voedingsstoffen voorzien

iris

Is het gekleurde gedeelte van het vaatvlies.

De iris bevat kringspieren (pupil verkleint bij samen-trekken
) en straalsgewijs lopende spieren (pupil vergroot bij samentrekken) 

pupil

Is de opening in het oog (opening in het vaatvlies/iris). 

Functie:

Regelen van hoeveelheid licht.

lens

Is doorzichtig en ligt achter de pupil.

Functie: Scherp zien.

De lens projecteert de lichtstralen van het voorwerp (object) ondersteboven op de netvlies.

(De oogzenuw brengt het beeld naar de hersenen. De hersenen draaien 
het beeld weer om.) 

Zien we op de kop?

netvlies

Bevat 2 soorten zintuigcellen:

kegeltjes (3 soorten kleuren: rode, blauwe en groene) en staafjes (schermering licht/donker).

Functie:

lichtprikkels omzetten in (zenuw)impulsen .

gele vlek

Is een deel van het netvlies recht achter de pupil. 

Hier valt het licht op als je naar iets kijkt.

 

Oogzenuw

Ontvangt impulsen van het netvlies.

Functies:

Impulsen naar hersenen brengen.

blinde vlek

De plek op het netvlies waar de oogzenuw het oog uit gaat. Op dit stukje zit geen netvlies. Op dit stukje worden lichtprikkels dus niet omgezet in impulsen.

• We zien kleuren met lichtgevoelige cellen in onze ogen. 
  
• Die cellen heten kegeltjes. 
  
• Er zijn kegeltjes voor rood licht, groen licht en blauw licht. 
  
• Kegeltjes kunnen ook nabijgelegen kleuren zien.
  

glasachtig lichaam

Doorzichtig gedeelte binnen in het oog.

Functies:

- vorm van het oog

- licht doorlaten

Werking van je oog

• Oog heeft 3 lagen: Harde oogvlies, vaatvlies en netvlies
• Via het bloed in het vaatvlies krijgt je oog alle stoffen
• Licht gaat door: hoornvlies-> pupil->lens->glasachtig lichaam-> netvlies
• zintuigen in je netvlies zetten de lichtprikkels om in een bericht

verdieping

Scherp zien

De lens in het oog wordt boller om dichtbij scherp te zien.

De lens in het oog wordt platter om veraf scherp te zien.

Lens in het oog

De afstand tussen de lens en het netvlies is constant (circa 17 mm),
dus de beeldafstand (b, dit is de afstand tussen de lens en het netvlies)  staat vast.

Het oog past dus de brandpuntafstand (f) aan.

Er is een kring van spiertjes rond het ooglens die de lens platter of boller kan maken. Dit wordt accomoderen genoemd.

Brillen

De lens van de bril zorgt ervoor dat het voorwerp op de juiste plek in het oog terecht komt. 

een bril=
een apparaat met lenzen die het licht op verschillende manieren precies goed breken

Bril nodig?

Verziend? 

Dichtbij onscherp, bolle lens / positieve lens (+)

Bijziend?

Veraf onscherp, holle lens / negatieve lens (-)

De contactlens

Een plastic lensje op de oogbol in plaats van een bril waardoor je goed kunt zien

Samenvatting brillen

Oogafwijkingen:

     -Bijziend: dichtbij scherp, veraf wazig (negatieve bril)

       licht van veraf bundelt te vroeg, beeld minder convergeren

     -Verziend: veraf scherp, dichtbij scherp met concentratie (positieve bril)

       licht van dichtbij bundelt te laat, beeld meer convergeren

     -Oudziend: verslappen van spieren, moeite met accomoderen. (leesbril)

experimentje

1. maak een rol van het blaadje

2. houdt de rol voor je rechteroog

3. kijk met beide ogen recht vooruit

4. houdt je linkerhand naast de rol voor je linkeroog

5. beweeg je hand naar je oog

Gezichtsbedrog

Iets wat door het oog wordt waargenomen, maar door de hersenen anders geïnterpreteerd wordt.

http://www.goochel-trucs.nl/contents/nl/d5_optische-illusies.html 

Albino

Het vaatvlies met de bloedvaten loopt over in de iris. Mensen die geen of weinig pigment hebben in hun ogen, huid en haren.

https://erfelijkheid.nl/ziektes/albinisme