Workshop dyslexie

• Zorg en Welzijn
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Workshop dyslexie door Denise Hoefnagels (dyslexie coach)

Ik heb voor voor deze workshop gekozen, omdat?

Wat gaan we doen?

• Wat is dyslexie?
• Kenmerken van dyslexie
• Ondersteuningsniveau's binnen de school
• Waar heeft een leerling recht op?
• Hoe kan je een leerling helpen met dyslexie? 

Wat weet je over
dyslexie ?

Wat is dyslexie?

Dyslexie is een hardnekkige stoornis bij het lezen en spellen (van der Leij, 2016). Het SDN (2008) formuleert de definitie van dyslexie als volgt: dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau (Stichting dyslexie Nederland, 2008). 

Dyslexie is...

1. een stoornis waarbij je moeite hebt met lezen en schrijven
2. een stoornis waarbij je moeite hebt met lezen, schrijven en spellen
3. een aandoening waarbij je niet goed kan lezen
4. een aandoening waarbij je niet goed kan voorlezen, schrijven en spellen

Dyslexie ...

1. is een hardnekkig probleem
2. kan overgaan
3. is gemakkelijk oplosbaar
4. is geen probleem

Dyslexie is...

1. Bij 5% tot 10% gediagnosticeerd
2. Bij 3% tot 5% gediagnosticeerd
3. Bij 10% tot 12% gediagnosticeerd
4. Bij 1% tot 3% gediagnosticeerd

Twee kernproblemen bij dyslexie

1. Een automatiseringsprobleem

2. Een probleem met het auditief verwerken van spraakklanken (fonologische verwerking)

Combinatie van deze twee problemen maakt het moeilijk om taken uit te voeren

Automatiseringsprobleem

Twee dingen tegelijk doen lukt vaak niet

Bijvoorbeeld lezen en schrijven tegelijk

Andere voorbeelden :

• Klank-teken koppeling (letters herkennen en letters schrijven)
• Directe woordherkenning (technisch lezen)
• Het onthouden van woordbeelden (spelling)
• Het leren van splitsingen en tafels (rekenen)

Een probleem met het auditief verwerken van spraakklanken (fonologische verwerking)

• De verwerking van spraakklanken in de hersenen verloopt niet optimaal.

 Hoort geen verschil in klanken. (heus/huis, schuur/scheur, hoor/hor, veel/vil).

• Moeite met het uiteenrafelen van een woord tot klanken of klankgroepen bij het spellen. Herfst = h-e-r-f-s-t, fietsenmaker = fiet-sen-ma-ker)

• Het letterlijk en in de juiste volgorde onthouden van klanken, woorden of zinnen geeft vaak een probleem. Dorp wordt bijvoorbeeld drop.

Dagelijkse onderdelen tijdens lessituaties waarbij deze problemen zich voordoen

• Het schrijven van een dictee
  Onthouden, uiteenrafelen, spellingsregels en netjes schrijven
• Aantekeningen overschrijven van het bord
  Tekst lezen, begrijpen en op papier zetten
• Hardop voorlezen
  Ontcijferen, letten op uitspraak en intonatie en begrijpen wat hij zegt
• Het lezen van ondertiteling bij een film
  Snel tempo lezen van de teksten en daarbij de beelden begrijpen

Andere veelvoorkomende problemen

• Woordvindingsproblemen
  
• Woorden verkeerd uitspreken
• Problemen met het onthouden van betekenisloze informatie
• Het leren van vreemde talen
  
• Moeite met structuur aanbrengen
  
• Problemen met werken in een rumoerige ruimte
  

Dyslexie

https://www.expertisecentrum-dyslexie.nl/simulatie/index.html#/

Kijk mee via het digibord 

en probeer de vragen te beantwoorden

Waar zijn dyslecten goed in

• Visuele vaardigheden
  

Goed in het waarnemen van dingen in hun omgeving

Zijn vaak beelddenkers

• Visueel-analytische vaardigheden
  

Zien vaak snel hoe iets is opgebouwd en kunnen dit makkelijk opsplitsen

• Ruimtelijke vaardigheden
  

Denken vaak driedimensionaal

Dit is ook de reden dat letters worden omgedraaid. Bijvoorbeeld  b en de d.

Dyslexiecoach

• Brugklasleerlingen  minimaal 2x per jaar gesprek
• Uitleg faciliteiten
• Kurzweil installeren en uitleg
• 2e gesprek, hoe gaat het?
• Overige leerlingen op aanvraag
• Aanspreekpunt voor ouders en docenten
• Geen screening en RT

Basisfaciliteiten toetsen

• Tijdsverlenging
• Gebruik van Kurzweil
• Gebruik van laptop met spellingscontrole aan
• Aangepaste normering (mits gebruik van spellingscontrole) 
  

Handig om te weten:

Toetsen in ARIAL 12 en regelafstand 1,5

Casus

Je hebt een leerling met dyslexie in de klas.

Heeft slechte ervaringen van de basisschool. Voelt zich dom en het leren heeft daarom toch geen zin.

Dyslexie is vastgesteld.

Motivatie en werktempo is laag. Heeft weinig succeservaringen en daardoor geen plezier in school.

Opdracht

1. Hoe zou je deze leerling (kunnen) helpen?

2. Heb je een beeld van het dyslexieprotocol bij jullie op school? Kan je hier wat over vertellen?

3. Ben je tijdens de lessen hier specifiek/ bewust mee bezig? Wat doe je dan bijvoorbeeld?

 

- Bespreek dit in groepjes van 4-5.

ong. 5 min

Hoe maak je jouw les dyslexieproof?

Tijdens de lessen zijn leraren zich bewust van het volgende:

• Ze praten kort
• Ze geven korte, heldere instructie
• ze visualiseren hetgeen ze vertellen
• zetten leerlingen in actie en controleren wat ze doen

Tips

• Overhoorpogramma's, zoals StuyGo, Quizlet en BLOON.
• Aandacht te besteden aan de morfologische opbouw van een woord. Denk bijvoorbeeld aan, -able in het Engels, - lich in het Duits en –ais in het Frans.
  
•  Klank-spellingschrift.
• Overzicht maken van woorden met dezelfde klank, zo kunnen leerlingen de uitspraak beter onthouden.

Nog meer tips

• Om verwarring te voorkomen is goede afstemming met de Nederlandse docent belangrijk. Taalkundige begrippen die de leerlingen bij Nederlands leren, komen met dezelfde naam terug bij de moderne vreemde taal. 
•  Het leren van woordjes; Maak gebruik van gebaren, het visualiseren en het categoriseren.

brief aan mijn leraar

Doel 

Leerlingen met dyslexie mogen niet belemmerd worden in de manier van toetsen en het volgen van onderwijs. Leerlingen hebben namelijk genoeg capaciteiten. We zullen dus soms creatief moeten zijn.

Wat neem jij mee in je volgende les?

Wat heb je geleerd, wat neem je mee en waar had je graag nog meer over willen weten?