Les 6

H2: Bronnen van energie
Huygens College - 3TL
1 / 36
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 3

In deze les zitten 36 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

H2: Bronnen van energie
Huygens College - 3TL

Slide 1 - Tekstslide

Programma
Hallo!!
Ga snel zitten, vandaag:
Korte herhaling van het eerst deel +  wat belangrijk is! 
Leerdoelen bespreken + nieuw deel! 

Slide 2 - Tekstslide

Wat weten we nog van de vorige les?
Fossiele brandstoffen zijn eindig/ oneindig en ze zijn schadelijk/ onschadelijk voor het milieu en klimaat.
Bij de verbranding van fossiele brandstoffen komen ....gassen vrij en daardoor wordt de temperatuur op aarde ....

Een alternatief voor fossiele brandstoffen is daarom ..... energie.
Voorbeelden van deze vorm van energie zijn:
1.............
2............
3...........

Maar ook aan deze vorm van energie kleven nadelen -> drie algemene nadelen zijn:
1............
2...........
3...........

Slide 3 - Tekstslide

Indeling 1: Duurzaam vs niet duurzaam

Slide 4 - Tekstslide

Fossiele brandstoffen???
Fossiele brandstoffen zijn brandstoffen die heel lang geleden zijn ontstaan uit de resten van dieren en planten.

Fossiele brandstoffen zijn eindig -> door ze te gebruiken raken ze op. En: op is ook echt op. Ze zijn niet aan te vullen!

Voorbeelden van fossiele brandstoffen zijn (in volgorde van meest naar minst vervuilend):
1. Bruinkool
2. Steenkool
3. Aardolie
4. Aardgas

Slide 5 - Tekstslide

Het ontstaan van steenkool
Heel heel lang geleden lag Nederland op een hele andere plek op aarde dan nu.
Nederland lag op het zuidelijk halfrond en had een warm, tropisch klimaat.

Het zuiden van Nederland (Limburg) bestond uit een tropische zee waar lang planten groeiden.
Als die planten dood gingen vielen de resten in die tropische zee.

Over die plantenresten werd in de loop van de tijd een dikke laag zand en klei afgezet.
Door die dikke laag zand en klei kwam er geen zuurstof meer bij de plantenresten en ging de verrotting heel langzaam.

Door de druk van de dikke laag zand en klei en de hoge temperaturen die daaronder ontstonden, veranderden de plantenresten.
De plantenresten veranderden in gesteente. En dat gesteente, steenkool, bleek een hele goede brandstof te zijn!



Slide 6 - Tekstslide

Het ontstaan van aardolie
Aardolie is op een soortgelijke manier ontstaan, 
maar dan uit de resten van zeedieren.

Toen de dieren die in de tropische zeeën op aarde woonden, 
dood gingen, zonken hun skeletten en schelpen naar de bodem.

Over die skeletten en schelpen resten werd in de loop van de tijd 
een dikke laag zand en klei afgezet.

Door de druk van de dikke laag zand en klei en de hoge temperaturen 
die daaronder ontstonden, veranderden de dierenresten.
De dierenresten veranderden in aardolie. En die aardolie bleek een hele goede brandstof te zijn!

In Nederland zit geen aardolie in de grond. In het Midden-Oosten en voor de kust van Brazilië liggen wel enorme aardolievelden.

Slide 7 - Tekstslide

Betrouwbaarheid duurzame energie
- Zijn zonnepanelen of zonnecollectoren beter bruikbaar in Nederland? + Waarom?

- Waarom is de opbrengst van zonnepanelen in de winter laag?

- Waarom is windenergie geen betrouwbare energiebron?

Slide 8 - Tekstslide

Hoe is steenkool ontstaan? Zet de teksten bij de juiste afbeeldingen.
Op de plantenresten werd een dikke laag zand afgezet.
Planten stierven af en de resten vielen op de bodem van een tropische zee.
De dikke lagen zand drukten zwaar op de plantenresten en door de druk en warmte veranderden de plantenresten uiteindelijk  in gesteente: steenkool.
Door de laag zand kwam er geen zuurstof meer bij de planten en daardoor ging de verrotting heel langzaam.

Slide 9 - Sleepvraag

Het ontstaan van aardgas
Je weet nu hoe steenkool en aardolie zijn ontstaan. Maar hoe is aardgas dan ontstaan?

Aardgas is ontstaan uit steenkool->
Op de laag met plantenresten, werden nog meer lagen zand en klei afgezet.
Daardoor werden de druk en de temperatuur nog hoger.
De plantenresten veranderden langzaam in gesteente, maar dat gesteente zelf veranderde vervolgens langzaamaan in gas!

Aardgas is de schoonste fossiele brandstof. 
Landen die nu nog veel gebruik maken van steenkool en aardolie, kiezen daarom vaak voor aardgas als klimaatoplossing. 
Maar bij de verbranding van aardgas komen ook broeikasgassen als CO2 vrij.

Aardgas zit oa in de bodem in Nederland, Rusland, Noorwegen en de VS.
Aardgas wordt via pijpleidingen en schepen (vloeibaar aardgas) van deze landen naar andere landen vervoerd. 

Slide 10 - Tekstslide

Waarover zou de kaart hierboven gaan denk je?

Slide 11 - Tekstslide

Het natuurlijke broeikaseffect
Zonnestralen kaatsen tegen de aarde aan en vliegen terug de atmosfeer uit.​
Maar een aantal zonnestralen botst op de terugweg tegen broeikasgassen aan. ​
Bekende broeikasgassen zijn waterstof, methaan en CO2.
Die broeikasgassen houden warmte vast waardoor de aarde verwarmd wordt.​
​Een paar broeikasgassen kunnen dus helemaal geen kwaad. 
Zonder die gassen zou het op aarde -18 graden zijn en zou er dus geen leven mogelijk zijn!

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Tekstslide

Het Versterkte Broeikaseffect
Maar….​ mensen verbranden fossiele brandstoffen...
Daardoor komen er heel veel broeikasgassen bij in de atmosfeer.
Steeds meer zonnestralen kunnen nu niet meer weg.
Hun warmte wordt vastgehouden door de broeikasgassen waardoor de temperatuur op aarde stijgt. 
Er ontstaat een klimaatverandering met grote gevolgen voor planten en dieren.​

Slide 14 - Tekstslide

Broeikaseffect vs. Versterkte Broeikaseffect
Broeikaseffect = goed 
Hierdoor blijft de temperatuur op aarde pijl en wordt het niet zo koud als in de ruimte.
Versterkte broeikaseffect = niet goed  
Hierdoor wordt de aarde steeds warmer en dit zorgt voor klimaatverandering.

Slide 15 - Tekstslide

Duurzame energie als alternatief?
De groeiende wereldbevolking en toenemende welvaart zorgen ervoor dat het energieverbruik maar blijft stijgen. 
De nadelen van fossiele energiebronnen zijn bekend: ze zijn eindig en vervuilend.

Duurzame energiebronnen zijn een alternatief.
Toch is wereldwijd nog maar 9% van de geproduceerde energie duurzaam of ‘groen’. 
In Nederland is dit zelfs maar 6%!!! 
Dit komt doordat de productie van duurzame energie vaak kostbaar is. 
Ook zijn de duurzame energiebronnen niet zo krachtig en betrouwbaar als fossiele brandstoffen.

Slide 16 - Tekstslide

Overleg in je groepje (3-4 leerlingen)

1. Waarover gaat de bron hiernaast?
2. Op welke plaats staat Nederland?
3. Had je deze plaats verwacht? Waarom wel/ waarom niet?
4. Hoe kan Nederland haar positie verbeteren? Welke tips hebben jullie?
timer
3:00

Slide 17 - Tekstslide

Betrouwbaarheid duurzame energie
Overleg in je groepje (3-4 leerlingen)

Waarom is windenergie geen betrouwbare energiebron?

Hoe zit dat met zonne-energie?

En met aardwarmte?
timer
2:00

Slide 18 - Tekstslide

Wind- en zonne-energie
Windmolens leveren energie zodra het begint te waaien -> opwekking elektriciteit.
Maar niet elk gebied is even geschikt voor windkracht -> 
Op zee is wind genoeg, maar daar is de aanleg en het onderhoud van een park duurder dan op land. Windparken op zee worden offshore windparken genoemd.
Vooral in Brazilië groeit het gebruik van windenergie enorm snel.

Zonne-energie kan op twee manieren benut worden -> via warmte en licht. 
Met zonnepanelen kan het licht omgezet worden in elektriciteit
Met zonnecollectoren kan de warmte van de zon omgezet worden in elektriciteit 
Voorwaarde is wel dat de zon schijnt -> ’s nachts gebeurd er dus niets!

Slide 19 - Tekstslide

Betrouwbaarheid zonne-energie
Overleg in je groepje (3-4 leerlingen)

Zijn zonnepanelen of zonnecollectoren beter bruikbaar in Nederland? + Waarom?

Verklaar waarom de opbrengst van zonnepanelen in de winter laag is.
timer
2:00

Slide 20 - Tekstslide

1

Slide 21 - Video

00:00
Bekijk de video en beantwoord voor jezelf de vragen:
1. Wat kun je zeggen over de schade + had je dit verwacht?
2. Wat kun je zeggen over de kracht van het water?
3. Vind jij water na het kijken van de video wel of geen geschikte energiebron? + waarom?

Slide 22 - Tekstslide

1

Slide 23 - Video

01:46
Bekijk de video en beantwoord voor jezelf de vragen:
1. Wat kun je zeggen over de schade + had je dit verwacht?
2. Wat kun je zeggen over de kracht van het water?
3. Vind jij water na het kijken van de video wel of geen geschikte energiebron? + waarom?

Slide 24 - Tekstslide

Leerdoelen
Aan het einde van deze les kun je:
1. vier soorten duurzame energiebronnen noemen en kun je uitleggen hoe ze werken;
2. uitleggen welke voor- en nadelen er kleven aan het gebruik van waterkracht;
3. uitleggen waarom Frankrijk en Brazilië meer gebruik maken van waterkracht in vergelijking tot Nederland;
4. een mening geven over het gebruik van duurzame energiebronnen.

Slide 25 - Tekstslide

Duurzame energie: waterkracht
Stromend water kan op 2 manieren gebruikt worden om energie op te wekken:
- Stuwdammen -> gebruik van de stroming van het water veroorzaakt door hoogte verschillen.
(Door het stromende water gaat de turbine in de stuwdam draaien en wordt elektriciteit opgewekt.)
- Getijdencentrales -> gebruik van de stroming van het water veroorzaakt door eb en vloed.

Wereldwijd is waterkracht de meest gebruikte vorm van duurzame energie.
Maar in Nederland gebruiken we deze vorm weinig -> kleine verschillen eb en vloed en nauwelijks hoogte verschillen in het landschap.
In Frankrijk en Brazilië wordt wel veel energie opgewekt met waterkracht!
Stromend water kan op 2 manieren gebruikt worden om energie op te wekken:

1. Stuwdammen -> gebruik van de stroming van het water veroorzaakt door hoogte verschillen.
(Door het stromende water gaat de turbine in de stuwdam draaien en wordt elektriciteit opgewekt.)

2. Getijdencentrales -> gebruik van de stroming van het water veroorzaakt door eb en vloed.


Duurzame energie: waterkracht

Slide 26 - Tekstslide

Duurzame energie: waterkracht
Wereldwijd is waterkracht de meest gebruikte vorm van duurzame energie.
Maar in Nederland gebruiken we deze vorm weinig -> kleine verschil eb en vloed en nauwelijks hoogte verschillen.
In Frankrijk en Brazilië wordt wel veel energie opgewekt met waterkracht!

Frankrijk:
- Meer dan 500 stuwdammen in reliëf-rijke gebieden -> de Alpen en de Pyreneeën
- Grote getijdencentrale in Bretagne 
Brazilië:
- 2 van de 4 grootste waterkrachtcentrales ter wereld -> wekken zo'n 80% van alle Braziliaanse energie op.
- Meer dan 100 waterkrachtcentrales in het Zuid-oosten van het land.

Slide 27 - Tekstslide

Duurzame energie: waterkracht
Ook bij het opwekken van energie met waterkracht komt geen CO2 of ander broeikasgas vrij. Het is een schone energiebron.

Maar ook aan het gebruik van waterkracht kleven nadelen:
- Stuwdammen, stuwmeren, waterkrachtcentrales en hoogspanningsleidingen tasten het landschap aan -> kappen bomen en verleggen rivieren
- Aanleg van waterkrachtcentrales dwingt mensen om te verhuizen
- In tijden van droogte kan er niet of nauwelijks energie worden opgewekt (=betrouwbaarheidsprobleem!)

Slide 28 - Tekstslide

Welk land is het duurzaamst qua energieverbruik?

Slide 29 - Tekstslide

Aan het werk
Wat?
Werkboek bladzijde 64 + 65-> vraag 4
Werkboek bladzijde 78 + 79 -> vraag 4 + 6

Hoe: In tweetallen maken jullie de opdrachten hierboven. 

Hulp: Komen jullie er onderling niet uit dan kijk je eerst in je boek. Lukt het echt niet, dan roep je de juf!

Tijd: 10 minuten

Klaar? Maak op bladzijde 80 + 81 vraag 2

Let op: We gaan deze vragen vandaag nog nakijken, dus ze moeten af zijn!
timer
10:00

Slide 30 - Tekstslide

Nakijken
Hoe: In groepjes van 3-4 leerlingen bespreek je de opdrachten hieronder. 
Vraag 4 en 6 op bladzijde 78 + 79 gaan we klassikaal nakijken.

Tijd: 2x 5 minuten = totaal 10 minuten

Wat?
Bladzijde 64 + 65  vraag 2 + 4
Bladzijde 78 + 79 vraag 4 + 6
timer
5:00

Slide 31 - Tekstslide

Afronding
Wat hebben we geleerd?
Hoe hebben we meegedaan?
Huiswerk

Slide 32 - Tekstslide

Leerdoelen
Aan het einde van deze les kun je:
1. vier soorten duurzame energiebronnen noemen en kun je uitleggen hoe ze werken;
2. uitleggen welke voor- en nadelen er kleven aan het gebruik van waterkracht;
3. uitleggen waarom Frankrijk en Brazilië meer gebruik maken van waterkracht in vergelijking tot Nederland;
4. een mening geven over het gebruik van duurzame energiebronnen.

Slide 33 - Tekstslide

Welke duurzame energiebron heeft tot nu toe jouw voorkeur en waarom?

Slide 34 - Open vraag

Hoe heb ik deze les meegedaan?
😒🙁😐🙂😃

Slide 35 - Poll

Huiswerk
Doorlezen
Paragraaf 2.2 Biomassa
Paragraaf 2.8 Duurzame energiebronnen
Paragraaf 2.9 Energielandschap
Paragraaf 2.10 Duurzame energie

Lees deze (stukjes) paragrafen goed door om de volgende les te kunnen volgen!

Slide 36 - Tekstslide