H5 MM les 16 GESCHIEDENIS 5.5 nakijken en 5.2 De middeleeuwse stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat gaan we doen?

1. Huiswerk 5.5 bespreken

2. Leerdoelen 5.2

3. Wat weet je al van de middeleeuwse stad?

4. Filmpje: een middeleeuwse stad

5. Uitleg 5.2

6. Quizje

7. Wat heb je geleerd? Wat wil je weten?

8. Huiswerk

5.2 De middeleeuwse stad

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

In het wit zie je een stadspoort. Ging je in de Middeleeuwen een stad binnen, dan moest je door de stadspoort. In veel steden werd een hoge en prachtig versierde kerk gebouwd. Op de achtergrond zie je de binnenkant van zo’n kerk.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

5.2  De middeleeuwse stad

Leerdoelen

• Je kunt de sociale lagen in een middeleeuwse stad noemen en uitleggen hoe het ambachtswezen was georganiseerd.
• Je kunt uitleggen waarom de invoering van stadsrechten laat zien dat steden in de late middeleeuwen meer macht kregen ten opzichte van de adel.
• Je kunt uitleggen hoe steden in de late middeleeuwen werden bestuurd.

Wat weet jij eigenlijk
van de Middeleeuwse stad?

Stadsrechten

De Heer gaf steden stadsrechten

Stad betaalde de heer voor de rechten.

Zo kon de heer  zijn leger en mensen aan zijn hof (hofhouding) betalen.

Maar de adel werd wel minder machtig en de burgers machtiger!

Stadsrechten

De Heer gaf steden stadsrechten

Stad met stadsrechten mocht: 

• Zelf de stad besturen
• Eigen wetten maken
• Stadsmuur bouwen
• Eigen leger hebben
• Rechtspraak zelf doen
• Eigen munten slaan

Rechters = het bestuur

Wie is de baas?

• De schout is de voorzitter. Aangesteld door de heer
• De schepenen zij zijn de andere rechters.
• Hun taken:
• Misdaden oplossen 
• Misdadigers berechten en laten straffen
• Veiligheid in de stad
• Verdediging van de stad
• Regels in de stad bepalen (wetten)

Straffen in de Middeleeuwen

• Zeker: lijfstraffen en doodstraffen kwamen voor...
• ...maar de meeste straffen waren geldboetes!
• Die leverden meer op en kostten minder geld: een beul moet je als stad namelijk ook gewoon betalen!

Begrippen uit deze les

• burgerij
• gilde
• meester, leerling en gezel
• stadsrechten



• schout
• schepenen

Carcassonne

Sleep de foto's naar de juiste plek in de stad.

Het gilde controleert de kwaliteit en de prijs van de producten die de gildeleden maken.

1. Waar
2. Niet waar

Als een gildelid ziek is, zorgen de andere leden voor hem en zijn gezin.

1. Waar
2. Niet waar

Waar zorgde het gilde in de middeleeuwen NIET voor?

1. Elkaar steunen in slechte tijden
2. Opleiding
3. Rechtspraak
4. Eigen regels

Stadsrechten: het recht van een stad op eigen winkels.

1. Waar
2. Niet waar

Van wie kreeg een stad stadsrechten?

1. Schepenen
2. Schout
3. Burgemeester
4. Heer

Hij is de baas van de schepenen

1. Schout
2. Burgemeester
3. Rechter
4. Jury

De schout is de plaatsvervanger van de ... in de stad

1. Burgemeester
2. Heer
3. Rechter
4. Politie

Lees onderstaande drie zinnen. Kies steeds het juiste woord:

1. Burgers kochten stadsrechten van een heer / rechter.
2. Hierdoor regelden ze meer / minder voor hun bestuur en rechtspraak.

1. 1. heer, 2. meer
2. 1. rechter, 2. meer
3. 1. heer, 2. minder,
4. 1. rechter, 2. meer

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

* Huiswerk voor de volgende keer:

* Lees paragraaf 5.2, ook de bronnen.

* Maak op Memomax de opdrachten en kijk na.

  Let goed op dit teken !: klik en je krijgt feedback.

* Leer de begrippen met de flitskaarten

* Maak 5.2 Test Jezelf