hoofdstuk 6 Zaandam

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

CHECK!

- TOEGANG TOT DE DIGITALE BEOEKEN?

- TOEGANG TOT TEAMS

hoofdstuk 6

Marktvormen

• monopolie
• oligopolie
• monopolistische concurrentie
• volkomen concurrentie

Waarom grijpt de overheid in?

Maximumprijzen en minimumprijzen

Heffingen en subsidies

Overig overheidsingrijpen

Individuele goederen

• goederen die je kunt kopen op een 'markt' en waarvoor je moet betalen: uitsluitbaarheid. Zonder betaling word je uitgesloten.
• Je kunt niet alles kopen, je moet keuzes maken.: rivaliserend 

Voorbeelden: kleding, Netflix en boodschappen van de supermarkt

Collectieve Goederen

Collectieve goederen worden door de overheid gemaakt en zijn voor iedereen beschikbaar.

• Politie.
  
• Brandweer.
• Leger.
• Zorg.
• Infrastructuur.

collectieve goederen

•  Goederen die de overheid levert. Deze zijn niet uitsluitbaar of rivaliserend
• Iedereen mag hiervan gebruikmaken > collectief. 

Quasi-collectieve goederen

Quasi-collectieve (semicollectieve) goederen: individuele goederen die de overheid produceert.

Bibliotheken, tolwegen, onderwijs --> vanuit het belang kiest de overheid ervoor om het voor iedereen beschikbaar te stellen

Externe effecten

Extern effect: 

effect als gevolg van productie en consumptie --> 

Niet bij de prijs inbegrepen.

Negatieve externe effecten &  positieve externe effecten

Positief extern effect

Negatief extern effect

Maatschappelijke kosten

Maatschappelijke kosten zijn de kosten van milieuvervuiling die door ons allemaal worden betaald.

ingrijpen overheid

• minimumprijzen
• maximumprijzen
• heffingen
• subsidies

Maximumprijs

Bij een maximumprijs ligt de prijs onder de evenwichtsprijs en ontstaat er een vraagoverschot / aanbodtekort.

Maximumprijs ligt altijd onder de evenwichtsprijs!!!

Markt sociale huurwoning vóór invoering maximumprijs (volledige mededinging) 

Markt sociale huurwoning na invoering maximumprijs (volledige mededinging) 

Vóór invoering maximumprijs bij een monopolie

Na invoering maximumprijs bij een monopolie

minimum prijs

 - Er ontstaat een aanbodoverschot

- De overheid heeft hierdoor kosten omdat er een aanbodoverschot is en de overheid koopt dit overschot voor de minimumprijs op.

- Een minimumprijs wordt voornamelijk in de landbouwindustrie gebruikt door de overheid.

- Consumentensurplus en producenten surplus verandert. 

H.6.2: Minimumprijs

(alleen van toepassing op volkomen markten)

minimumprijzen golden lang voor de landbouw om onze voedsel-voorziening veilig te stellen;

gevolg is een aanbodoverschot;

oplossingen:

* overheid koopt overschot op

* overheid geeft exportsubsidies

* overheid stelt productiequotum

Gevolg opkopen overheid

Samen maken

6.9

Maken in de les

6.10/6.11/6.12/6.13

Klas lokaal experiment

Verplicht onderdeel PTA

maandag 14 oktober 9.00

maandag 14 oktober 12.30

dinsdag 15 oktober 15.30

Deel 2

hoofdstuk 6

Directe / Indirecte belasting

BTW

0% btw

9% btw

21% btw

verkoopprijs + btw = consumentenprijs

100% + 21% = 121%

Accijnzen

Accijns = Prijsverhoging om gedrag te verminderen

• Sigaretten
• Alcohol
• Brandstof

Door de accijns gaat het aanbod       De accijns die naar              Het verloren surplus

omlaag (kosten ondernemer               de overheid gaan

stijgen)

Qa= 2,5p – 15

Q’a = 2,5P – 40 (na de heffing)

afwentelingspercentage

Het afwentelingspercentage geeft aan hoeveel procent van de heffing wordt afgewenteld op de consument.

Elastische vraag

Qa = 2,5 P – 15

Q’a = 2,5P – 40

Qv = -6P + 240

Oude evenwichtsprijs = € 30

Nieuwe evenwichtsprijs = € 32,94

Van de € 10 wordt dus uiteindelijk € 2,94 door de consumenten betaald.

Een afwentelingspercentage van:

2,94 / 10 x 100 =29,4 %

Inelastische vraag

 Qa = 2,5 P – 15

Q’a = 2,5P – 40

Qv = -2P + 120

Oude evenwichtsprijs = € 30

Nieuwe evenwichtsprijs = € 35,56

Van de € 10 wordt dus uiteindelijk € 5,56 door de consumenten betaald.

Een afwentelingspercentage van:

5,56 / 10 x 100 = 55,6%

Subsidie

Toezichthouders vanuit de overheid

Consument en bedrijf beschermen door onpartijdige instituten die er op toezien dat wetten en regels worden nageleefd.

- NVWA, Nederlandse Voedsel- en Waren autoriteit

- ACM, Autoriteit consument en markt

-AFM, Autoriteit financiële markten

-DNB, De Nederlandse bank

Samen maken

6.26

Klas lokaal experiment

Verplicht onderdeel PTA

maandag 14 oktober 9.00

maandag 14 oktober 12.30

dinsdag 15 oktober 15.30

In de les maken

6.25/6.27/6.28/6.29