Bs 3 Samenleven

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Bs. 3 Samenleven

Deze les

Terugblik

Leerdoelen

Bs.3 samenleven

Zelf aan de slag

Welke twee stoffen heeft een plant nodig om de stoffen te maken waaruit hij zelf bestaat?

Wat zijn afvaleters?

1. consumenten
2. producenten
3. reducenten

In plastic zit koolstof, leg uit dat plastic toch geen deel uitmaakt van de koolstofkringloop.

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is

Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, schuilplaats en voortplanting

Waarom werden de herten afgeschoten?

Populatiegrootte

Beïnvloed door: 

abiotische en biotische factoren

Alle factoren gunstig?

De populatie groeit!

Biologisch evenwicht

Omstandigheden gunstig?

De populatiegrootte neemt toe!

Omstandigheden minder gunstig?

De populatiegrootte neemt af

Optimumkromme

• Optimumkromme is een diagram dat voor één bepaalde abiotische factor aangeeft wat de groei- en voortplantingskansen van een populatie zijn. 
• Het gebied tussen het minimum en het maximum noem je het tolerantiegebied. 

https:

Wat zou een andere oplossing kunnen zijn voor de oostvaardersplassen?

 Samenleven

Relaties: met soortgenoten

Gaat altijd om voedsel en voortplanten. Hierbij kan competitie (concurrentie) of samenwerking plaatsvinden.

De relaties lopen alleen soepel als er 'afspraken' staan over rangorde (apen), territorium (wolf), staten (bijen).

Relaties tussen soorten

Individuen van verschillende soorten kunnen langdurige relaties met elkaar onderhouden

Symbiose

Tussen welke 2 soorten zag je een relatie?

Anemoon en  Clownvis

De anemoon zorgt voor beschutting/huisje voor clownvis

De clownvis eet parasieten van anemoon op en verjaagd vijanden

Mutualisme

Beide soorten hebben voordeel van de symbiose (samenlevingsvorm)

+      + 

Korstmos: Schimmel + alge

Kunnen niet zonder elkaar leven

Commensalisme

Ene individu heeft voordeel de ander geen voordeel of nadeel

+      +/-

https:

Parasitisme

Ene individu heeft nadeel en de ander een voordeel

-       +

De parasiet leeft op of in de gastheer

Zelf aan de slag

Bs. 3 Samenleven

Opdrachten 1 t/m 9

01:04

Welke soort(en) organismen hebben baat bij de terugkeer van de wolven?

01:48

Wat gebeurde er met de kloven en valleien?

03:03

Maak een voedselketen van minimaal 3 schakels met de organismen die net zijn genoemd.

04:15

Was er een biologisch evenwicht in Yellowstone park, voordat de wolven er waren? Waarom ja/nee?

controlevraag

In een graanveld leeft een populatie muizen

de grootste vijand van deze muizen is een populatie uilen

er heerst een biologisch evenwicht.

Onder de uilen breekt tijdelijke een ziekte uit.

Leg uit wat er achtereenvolgens gebeurt met het graan, de muizen en de uilen totdat het evenwicht weer hersteld is.