Nu Nederlands 3F Lezen 2

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Lezen 2

Doel van de les

2.1 Je herkent de opbouw (structuur) van een tekst en je vindt snel je weg in een tekst

2.2 Je herkent de deelonderwerpen

2.3 Je herkent tekstverbanden en signaalwoorden

Indeling tekst 

• De titel verraadt al veel
• Het trekt de aandacht; ga je de tekst lezen of niet?
• De titel noemt vaak al het onderwerp

Een tekst bestaat altijd uit een vast-
staande structuur. Het begint met een
titel. Daarna komen drie andere onderdelen.
Welke?

Indeling tekst: inleiding

• Eerste deel van de tekst
  
• Het onderwerp wordt geïntroduceerd
  
• Vanaf de eerste zinnen weet je waarover de tekst gaat
  
• Bestaat meestal uit één alinea

Indeling tekst: middenstuk

• De verschillende kanten van een onderwerp komen aan de orde
  
• Dit gebeurt met behulp van deelonderwerpen
  
• Bijvoorbeeld: een tekst over phishing
  
• Deelonderwerpen kunnen dan zijn: gevaarlijke e-mails, criminaliteit, financiële schade, aangifte doen bij de politie, etc.

Wat is een deelonderwerp?

1. Verschillende dingen die over het onderwerp verteld worden.
2. Als er 2 onderwerpen in een tekst zitten.
3. Als de tekst niet echt een onderwerp heeft.
4. Een ander woord voor onderwerp.

Deelonderwerpen herkennen

Lees de titel en de inleiding; stel vast wat het onderwerp is.

Bekijk de lay-out van de tekst.

Soms geven witregels de scheiding tussen de deelonderwerpen aan.

Soms staan er tussenkoppen boven de deelonderwerpen.

Tip: lees bij twijfel de eerste en/of laatste zin van een alinea om vast te stellen waar een nieuw deelonderwerp begint.

Waar vind je de deelonderwerpen in een tekst?

1. Inleiding
2. Middenstuk
3. Slot

Indeling tekst: slot

• Laatste alinea van een tekst
  
• Het belangrijkste uit de tekst wordt nog eens herhaald of samengevat

In welk deel van de tekst maak je kennis met het onderwerp?

1. Inleiding
2. Middenstuk
3. Slot

Wat is de juiste volgorde van een tekstindeling?

1. Inleiding, middenstuk met tussenkopjes, slot
2. Inleiding, slot, middenstuk
3. Inleiding, middenstuk met eventueel tussenkopjes, slot
4. Titel, inleiding, middenstuk met eventueel tussenkopjes, slot

Inleiding

Middenstuk

Slot

Dit deel is opgedeeld in alinea's 

Het onderwerp wordt benoemd

De lezer wordt nieuwsgierig gemaakt

Aandachttrekker: er wordt bijv. een vraag gesteld of een probleem besproken.

Een samenvatting van de tekst

Er wordt bijv. een vraag beantwoord of een oplossing bij een probleem besproken.

De tekst wordt stap voor stap uitgewerkt

Een conclusie 

Wat is de juiste volgorde van deze tekst?

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.

SIGNAALWOORDEN

Verbinden zinnen of alinea’s met elkaar.

Het zijn woorden die aangeven wat voor verband er tussen de verschillende alinea’s of zinnen bestaat.

Signaalwoorden helpen de lezer, geven structuur aan de tekst en zorgen voor samenhang tussen alinea’s.
 Welk signaalwoord er gebruikt wordt, ligt aan het soort tekstverband.

Hoe herken je verbanden tussen zinnen?

1. Let op de signaalwoorden als je een tekst leest! De signaalwoorden zeggen: Let op! Er komt nu een verband aan.

2. Lees het stukje tekst goed. Onderstreep signaalwoorden.

3. Bedenk steeds: bij welk verband hoort het signaalwoord. Welk verband kan het zijn?

4. Lees de zinnen in de tekst nog een keer. Bedenk of het verband klopt.

Signaalwoorden op een rij

Reden of argument	daarom, omdat, derhalve, aangezien, namelijk.
tegenstelling	maar, echter, desondanks, hoewel, toch
conclusie	dus, hieruit volgt, kortom.
oorzaak-gevolg	doordat, daardoor, als gevolg van, waardoor, zodat

Reden/argument

Tegenstelling

Conclusie

Oorzaak-gevolg

Maar

Doordat

Omdat

Kortom

Zodat

Hoewel

Dus

Namelijk

Welk signaalwoord mist in deze zin:

Je kunt de laptop wel gebruiken, je er maar geen grote bestanden op zet

1. maar
2. toch
3. als
4. desalniettemin

Welk signaalwoord mist in deze zin:

De lijm lost op als je het onder een warme kraan houdt, je de deksel los kunt wrikken.

1. aangezien
2. waardoor
3. namelijk
4. maar