Psychofarmaca (les 2)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2,3

Psychofarmaca 

Psychofarmaca: gedragsmedicatie

• Alle medicatie waarbij er sprake is van het beïnvloeden van psychische functies; wordt ook wel gedragsmedicatie genoemd.

• Psychofarmaca zijn geen geneesmiddelen: ze onderdrukken bepaalde verschijnselen en hebben geen werking op de oorzaak van problemen. Ze zijn dan ook nooit de (enige) oplossing. 

• Vanwege de invloed op psychische functies is het gebruik controversieel, moet de start goed overwogen worden en de noodzaak tot voortzetting regelmatig geëvalueerd worden. 

Groepen psychofarmaca

• Hypnotica> slaapmiddelen
• Anxiolytica> middelen tegen angst
• Antidepressiva> middelen tegen depressie
• Antipsychotica> middelen tegen psychoses
• Anti-epileptica
• Middelen bij dementie

Kritische blik bij psychofarmaca

Relatief veel ervaring met psychofarmaca bij stoornissen als depressie, psychose en dementie; nog relatief weinig bekend over werking bij mensen met onbegrepen gedrag binnen de GHZ. 

Uitingsvormen van probleemgedrag in de GHZ; roepen, dwalen of agressie. 

Psychofarmaca wordt bij 20% tot 50% van dit gedrag voorgeschreven om...

  - het probleemgedrag tijdelijk te verhelpen 

  - de patiënt rustig te krijgen

Oorzaak van het probleemgedrag wordt hiermee echter niet opgelost. 

Chemische werking psychofarmaca

Een zenuwcel geeft onder invloed van prikkeling info door  naar de andere zenuwcel: een zenuwcel scheidt een chemische stof af, de neurotransmitter --> neurotransmitter bindt zich aan een receptor op de volgende zenuwcel --> deze zenuwcel wordt geactiveerd of juist geremd --> informatieoverdracht heeft plaatsgevonden.

Psychofarmaca hebben veelal invloed op de werking van neurotransmitters. Bijv. remmen van dopamine (antipsychotica) of stimuleren van serotonine (antidepressiva).

filmpje vanaf 0:31 min tot 1:46 min

Inzet van psychofarmaca

Psychofarmaca zijn nooit de oplossing alleen.

Alle gedragsfactoren moeten in kaart worden gebracht.

Vereist een multidisciplinaire aanpak.

Moet regelmatig worden geëvalueerd.

Kan ook met dwang worden toegediend, mits alle voorwaarden voldaan.

Bron: https://www.psychosenet.nl/wist-je-datjes-over-psychofarmaca/

Medicijn of drug

Door invloed op psychische functies worden psychofarmaca door sommige mensen gebruikt die dit niet vanuit medisch oogpunt nodig hebben. In dat geval noemen we het geen medicijn, maar een drug. 

Omgekeerd kunnen bepaalde middelen die we als drugs kennen bij bepaalde medische problemen een positief effect hebben op de symptomen. In dat geval worden bepaalde drugs 'medicinaal' gebruikt. 

nos.nl

Let op!

• Psychofarmaca kunnen niet zomaar worden gestopt. Dit heeft met name te maken met de gewenning/ tolerantie die optreedt bij langduriger gebruik. 

• Plotseling staken leidt tot ernstige lichamelijke- en psychische klachten

       Bijvoorbeeld:

        - ontwenning

        - slapeloosheid

        - ernstige gedragsstoornissen

Gewenning is....

1. ...afname van effect bij gelijkblijvende dosering.
2. ...afhankelijkheid van het middel, zowel lichamelijk als geestelijk.
3. ...toename van effect door combinatie van medicatie.
4. ...toename van bijwerkingen bij gelijkblijvende werking.

Verslaving is....

1. ...afname van effect bij gelijkblijvende dosering.
2. ...afhankelijkheid van het middel, zowel lichamelijk als geestelijk.
3. ...toename van effect door combinatie van medicatie.
4. ...toename van bijwerkingen bij gelijkblijvende werking.

Verslaving

• Bij verslaving (= afhankelijkheid) is 'willen' veranderd in 'moeten'.  
• Afhankelijkheid (verslaving) kun je opdelen in geestelijke en lichamelijke afhankelijkheid. 

Opdracht: 

- Wat zijn kenmerken van geestelijke afhankelijkheid?

- Wat zijn kenmerken van lichamelijke afhankelijkheid?

Verslaving

Trimbos

Vragen / opmerkingen?