Par 10.3 Stralingsbronnen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

10.3 Stralingsbronnen

Na deze les kan je ...

... in grote lijnen uitleggen hoe röntgenstraling ontstaat. 

... een isotoop op de juiste manier noteren. 

... een vervalreactie van een radioactief isotoop opschrijven. 

... tabel 25A in BiNaS gebruiken bij het maken van vervalreacties. 

Eerste Röntgen foto

1895

Rontgenstraling

Ontdekt door Wilhelm Conrad Rontgen

Röntgenstraling

Wilhelm Röntgen (1895)

Elektronen botsen op metalen plaatje

Röntgenbuis

Remstraling in alle energieën en alle kanten op

• Grotere kans dat deze Erem omgezet wordt in meerdere fotonen met telkens een klein beetje E
• Kleine kan dat de vrijkomende Erem omgezet wordt in 1 foton met veel energie
• Efoton natuurlijk nooit groter dan Erem,max
• De lagere uitgezonden energieën worden geabsorbeerd door een filter. Blijken nl zinloos te zijn voor bijv medische beeldvorming

Een atoom bestaat uit proton, neutronen en elektronen.

• In de kern zitten protonen en neutronen.
• Hieromheen 'cirkelen' elektronen. 

Atoomnummer en massagetal

• Atoomnummer: Aantal protonen in de kern.
  
• Massagetal: Aantal protonen + aantal neutronen.
  

A = N + Z

A: Massagetal

N: Aantal neutronen

Z: Atoomnummer

Een stof heeft een massagetal van 15 en er draaien 6 elektronen om de kern. Hoeveel neutronen zitten er in de kern?

1. 6
2. 9
3. 15
4. 21

Notatie

X: Scheikundig symbool van atoom.

A: Massagetal (N + Z)

Z: Atoomnummer (aantal protonen)

Hoeveel neutronen heeft deze stof?

1. 0
2. 3
3. 6
4. 9

Hoeveel elektronen heeft deze stof?

1. 50
2. 80
3. 130
4. 180

Isotopen

• Dit zijn atomen met hetzelfde atoomnummer, maar met een ander massagetal.

• Komen niet altijd voor in de natuur.

• BiNaS tabel 25A (Hier staan niet alle isotopen in)

Alternatieve schrijfwijze

Isotopen worden ook wel eens alleen met het massagetal omschreven. 

H-1

H-2

H-3

Welk isotoop heeft de meeste protonen?

1. Zn-64
2. Zn-65
3. Zn-66
4. Er is geen verschil

Radioactief verval

Radioactief verval is het proces waarbij een instabiele atoomkern vanzelf verandert in een andere atoomkern.

Er wordt dan een deeltje uitgezonden (α, β of γ).

Je kunt het verval beschrijven in een vervalreactie.

Radioactief verval

Moederkern

Dochterkern

Radioactief verval

3 soorten verval

Bi-213 zendt α-straling uit.
Wat wordt de dochterkern?

1. Tl-209
2. Tl-210
3. Pb-209
4. Pb-210

Radioactief verval

Let op!!!! 

Sommige isotopen hebben alfa- en bètaverval. 

Dit gebeurt nooit tegelijkertijd, het is de ene of de andere. 

Je noteert dan beide reactievergelijkingen. 

Gammaverval kan wel in combinatie met alfa- of bètaverval. 

Vervalreeks

De kernen blijven vervallen tot er een stabiele kern ontstaat. 

BiNaS tabel 25A

Oefening vervalreeks

Geef de vervalreeks van Pb-212.

Gebruik hierbij BiNaS Tabel 25A.