1.3 Strategische zoetwatervoorraad

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

1.3 Strategische zoetwatervoorraad

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Waterresevoir in de Alpen

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

(4) de drinkwaterproductie van Nederland beschrijven;

(5) beschrijven waarvoor zoetwater gebruikt wordt;

(6) beschrijven hoe Nederland voorkomt dat het te maken

      krijgt met een tekort aan water;

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
H1 §1 H1 §2	H1 §3 SO	H2 §1 H2 §2	H2 §3 Examen	H3 §1 H3 §2	H3 §3 H4	Examen

Lesdoelen

(1) kan je verklaren waarom het regiem van de Nederlandse rivieren onregelmatiger wordt;

(2) kan je de maatregelen van "ruimte voor de rivier" en de "driestapsstrategie" beschrijven, verklaren en herkennen;

(3) beschrijven waarom het overstromingsrisico van Nederland in de toekomst toeneemt;

Lesdoelen

(4) de drinkwaterproductie van Nederland beschrijven;

(5) beschrijven waarvoor zoetwater gebruikt wordt;

(6) beschrijven hoe Nederland voorkomt dat het te maken krijgt met een tekort aan water;

Lesdoelen

(7) de dwars- en lengteprofiel van de Rijn en de Maas;

(8) de fluctuaties van de Rijn en de Maas verklaren;

(9) de overheersende exogene kracht koppelen aan de positie van de lengteprofiel van de rivier;

(10) de overstromingsrisico kaart van Nederland beschrijven, verklaren en waarderen;

Lesdoelen

(11) De doelstellingen en maatregelen van Ruimte voor de rivier benoemen, verklaren en herkennen;

Lesdoelen

(12) de demografische groei- en krimp regio's van Nederland beschrijven en verklaren;

(13) de (on)gewenste gevolgen van deze veranderingen vanuit verschillende dimensies benoemen;

(14) vormen van stadsvernieuwing beschrijven, herkennen en verklaren;

(15) ontwikkelingen binnen stedelijke gebieden beschrijven, herkennen en verklaren;

Lesdoelen

(16) voorbeelden benoemen van "Smart city" implementaties;

(17) de sociaal- cultuerele en demografische ontwikkeling van de Nederlandse steden beschrijven vanaf 1800 tot heden;

(18) een buurtprofiel opstellen;

Benodigde voorkennis 

Je weet de herkomstbronnen van water in Nederland;
Je weet dat het klimaat veranderd en welke gevolgen dit heeft;
Je weet dat de bevolking toeneemt en daardoor ook het watergebruik;
Je weet dat boeren veel water gebruiken voor landbouw;

Beregening

Druppelirrigatie

Oppervlakte irrigatie

Het grote plaatje

Wateropvangbekken in de Bieschbosch

Opslag zoet water onder kreekrug

Plaats: Serooskerke

Verdroging in Nederland

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Tegengaan verdroging?

- Zuiniger omgaan met water?

- Water tijdelijk opslaan?

- Afspraken maken waarvoor water gebruikt kan worden?

Waar zou jij veel zoetwater opslaan?

Het rijk komt met een pakket maatregelen van in totaal 7 miljoen euro. Centraal in de plannen staat het IJsselmeer, het grootste zoetwaterreservoir van Nederland. Verzilting moet sneller worden tegengegaan.

Afgelopen zomer klommen de chloridegehaltes op sommige plekken naar te hoge waarden. Het Noord-Hollandse drinkwaterbedrijf PWN kon het te zoute IJsselmeerwater niet meer gebruiken.

Voortaan worden er standaard bellenschermen klaargezet in het IJsselmeergebied. Met een bellenscherm wordt er vanaf de bodem een gordijn van luchtbellen naar boven gestuurd dat de instroom van zout water keert. Ze stonden eerder bij de schutsluizen bij Den Oever en Kornwerderzand, in het Amsterdam-Rijnkanaal en in IJmuiden bij de Noordersluis.

Rijkswaterstaat plaatst extra meetpalen in het IJsselmeer. Als de chloridewaarden te hoog worden, kan het zoute water direct worden gespuid in de Waddenzee. Ook in de zoutvangputten achter de spuisluizen in de Afsluitdijk komen nieuwe meetpunten. Minister Cora van Nieuwenhuizen: ,,Dat betekent: zo snel mogelijk zout water wegwerken en zoet water vasthouden.’’

Vissen vormen makkelijke prooi

Zorg is er om de vissen. Bij een dalende waterstand neemt hun leefgebied af. Ze worden een makkelijke prooi of komen in aanraking met scheepsschroeven. Droogte-experts adviseren de aanleg van zogenoemde refugia. Dat zijn vluchtplekken waar de vis veilig kan verblijven.

De economische schade door de droge zomer van 2018 ligt tussen de 0,5 miljard en 2 miljard euro. De scheepvaart en de landbouw leden het meest. Lage waterstanden van de grote rivieren leidden tot tekorten in de bouw.

Tankstations in Oost-Nederland kwamen tijdelijk zonder brandstof te zitten, omdat de bevoorrading stokte. In de landbouw leidden droogte en verzilting tot grote problemen.

Meer wateropslag in zandgebieden

Het had allemaal nog erger gekund. Bij een extreem watertekort kan zelfs de levering van energie in gevaar komen. Verder is onduidelijk welke schade is aangericht aan de funderingen van woningen. Daarnaar wordt onderzoek gedaan.

Van Nieuwenhuizen wil in de hooggelegen zandgebieden meer water opslaan, zodat het grondwater tijdig kan worden aangevuld. ,,We moeten van kampioen dijken bouwen tegen hoogwater nu ook kampioen wateropslag worden als remedie tegen droge zomers.”

De investering komt uit het Deltaprogramma Zoetwater. Het meeste geld – 4 miljoen euro – gaat naar de wateropslag in Oost- en Zuid-Nederland. Nog eens 2 miljoen euro gaat op aan maatregelen tegen verzilting. Voor onderzoek en kennisontwikkeling komt 1 miljoen euro beschikbaar.

Waar zou jij veel zoetwater opslaan?

Bijv. IJsselmeer;
- Groot;
- Centraal;

- Alleen nog een
   beetje zout      

- Functie stuwen?

Met een bellenscherm wordt er vanaf de bodem een gordijn van luchtbellen naar boven gestuurd dat de instroom van zout water keert.

Het rijk komt met een pakket maatregelen van in totaal 7 miljoen euro. Centraal in de plannen staat het IJsselmeer, het grootste zoetwaterreservoir van Nederland. Verzilting moet sneller worden tegengegaan.

Afgelopen zomer klommen de chloridegehaltes op sommige plekken naar te hoge waarden. Het Noord-Hollandse drinkwaterbedrijf PWN kon het te zoute IJsselmeerwater niet meer gebruiken.

Voortaan worden er standaard bellenschermen klaargezet in het IJsselmeergebied. Met een bellenscherm wordt er vanaf de bodem een gordijn van luchtbellen naar boven gestuurd dat de instroom van zout water keert. Ze stonden eerder bij de schutsluizen bij Den Oever en Kornwerderzand, in het Amsterdam-Rijnkanaal en in IJmuiden bij de Noordersluis.

Rijkswaterstaat plaatst extra meetpalen in het IJsselmeer. Als de chloridewaarden te hoog worden, kan het zoute water direct worden gespuid in de Waddenzee. Ook in de zoutvangputten achter de spuisluizen in de Afsluitdijk komen nieuwe meetpunten. Minister Cora van Nieuwenhuizen: ,,Dat betekent: zo snel mogelijk zout water wegwerken en zoet water vasthouden.’’

Vissen vormen makkelijke prooi

Zorg is er om de vissen. Bij een dalende waterstand neemt hun leefgebied af. Ze worden een makkelijke prooi of komen in aanraking met scheepsschroeven. Droogte-experts adviseren de aanleg van zogenoemde refugia. Dat zijn vluchtplekken waar de vis veilig kan verblijven.

De economische schade door de droge zomer van 2018 ligt tussen de 0,5 miljard en 2 miljard euro. De scheepvaart en de landbouw leden het meest. Lage waterstanden van de grote rivieren leidden tot tekorten in de bouw.

Tankstations in Oost-Nederland kwamen tijdelijk zonder brandstof te zitten, omdat de bevoorrading stokte. In de landbouw leidden droogte en verzilting tot grote problemen.

Meer wateropslag in zandgebieden

Het had allemaal nog erger gekund. Bij een extreem watertekort kan zelfs de levering van energie in gevaar komen. Verder is onduidelijk welke schade is aangericht aan de funderingen van woningen. Daarnaar wordt onderzoek gedaan.

Van Nieuwenhuizen wil in de hooggelegen zandgebieden meer water opslaan, zodat het grondwater tijdig kan worden aangevuld. ,,We moeten van kampioen dijken bouwen tegen hoogwater nu ook kampioen wateropslag worden als remedie tegen droge zomers.”

De investering komt uit het Deltaprogramma Zoetwater. Het meeste geld – 4 miljoen euro – gaat naar de wateropslag in Oost- en Zuid-Nederland. Nog eens 2 miljoen euro gaat op aan maatregelen tegen verzilting. Voor onderzoek en kennisontwikkeling komt 1 miljoen euro beschikbaar.

Verzilting

Zeespiegelstijging?

i.c.m.

Lagere rivierwaterstanden?

i.c.m.

Bodemdaling?

Actualiteit

https://www.nationalgeographic.nl/video/tv/wat-je-moet-weten-over-de-bosbranden-in-californie

Zelfstandig lezen 

en verwerken

Lesboek met HALO AR
Verdieping

Verdiepend artikel

https://geografie.nl/artikel/water-laat-zich-niet-besturen-door-een-provincie

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

nuttige neerslag

irrigatie

infiltratie

bodem

afvoeren

waterpeil

verdroging

verzilting

aquifer

drainage

waterwinning

Werkvorm: Cops and Robbers

Verdroging

Schrijf in twee minuten alles op wat je zelf weet over dit onderwerp

Verdroging

Verzamel in twee minuten zoveel mogelijk aanvullende informatie van je medeleerlingen over dit onderwerp

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

Once the fourth largest lake in the world, Central Asia's shrinking Aral Sea has reached a new low, thanks to decades-old water diversions for irrigation and a more recent drought. ... The Aral Sea was fed by two of Central Asia's mightiest rivers, the Amu Darya and the Syr Darya.

Huiswerk

Artikel	Water laat zich niet (be)sturen door een provincie
Documentaire	Wateroverlast en droogte in Nederland
Quizlet	Hoofdstuk 1
Huiswerk	Voorkennis opdrachten - werkblad "ecologische voetafdruk" - werkblad "herkomst van water" Huiswerk opdrachten - H1 §3

Artikel:

https://geografie.nl/artikel/water-laat-zich-niet-besturen-door-een-provincie

Documentaire:

https://www.youtube.com/watch?v=P_-p5IEFxOw

Quizlet:

https://quizlet.com/JDW-AK/folders/havo-wonen-in-nederland-2021-2022?x=1xqt&i=1fo1jg

Kwaliteitsbesef eigen antwoord

1. Laat leerlingen een examenvraag maken

2. Selecteer een aantal antwoorden van de leerlingen

3. Bespreek de antwoorden;

     - welk antwoord is beter?

     - waarom is dit antwoord beter?

     - aan welke eisen voldoet een beter antwoord?

Artikel bespreking

Lees het artikel

Verdiepende vragen

Artikel

https://geografie.nl/artikel/water-laat-zich-niet-besturen-door-een-provincie

Quizlet bespreking

Kernbegrippen Quizlet	Verdiepende vragen
Nuttige neerslag Irrigatie Verzilting Verdroging Delta Opvangbekken Wadi	Wat betekent het begrip? Kan je er een zin mee maken? Kan je het begrip tekenen?

Huiswerk bespreking

Kernopgave(n) huiswerk

Verdiepende vragen

Openboek SO 1.3

- Waarom worden strategische zoetwatervoorraden aangelegd 

   en hoe doet men dat?

     toets

https://quizlet.com/604967824/test

Oud examenopdracht

      Opdrachten           Bronnen            Antwoorden

Samenvatting

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Atlaskaarten

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃