2V1 Thema 1 BS 5 + start BS 6

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Thema 1 BS 5: Gezonde luchtwegen

Hoe goed zijn jouw longen?

2 keuzes

1) Je doet mee met de 

uitleg van BS 5 + 6

2) Je gaat zelfstandig in de online methode verder met BS 5 & opdracht 1 t/m 9 van BS 6 

Klaar? flitskaarten en testjezelf

-In stilte op je Ipad

-Je mag oortjes in

-Check aan het einde op opdrachten 

0

hier nog verder oppakken

Hooikoorts

Wat is hooikoorts?

Waarom geeft dit een reactie?

Welke longziektes ken je nog meer?

Hooikoorts = allergie voor stuifmeelkorrels (=pollen)

Allergie = een overgevoeligheid voor bepaalde stoffen

-Je ademt stuifmeel in, dit stuifmeel blijft kleven aan het slijmvlies in je luchtwegen

-Bij hooikoorst zwelt je slijmvlies door een ontsteking die hierbij ontstaat

Chronische longziektes 

Astma

-astma-aanval/ benauwdheid

-prikkels (stof/stress)

-luchtpijptakjes vernauwen

COPD

-chronische ontsteking  slijmvlies luchtwegen

-oorzaak roken 

-verstopte luchtpijptakjes & beschadigde longblaasjes

Filmpje astma:

https://www.youtube.com/watch?v=BPGKzUQOm6Q

VWO

BS 6: Ademhaling bij dieren

Kan een knuffel een kuikentje doden?

Waarom heeft een witte haai altijd zijn mond open?

Leerdoelen

Je kunt beschrijven hoe de gaswisseling plaatsvindt bij verschillende diergroepen

• Je kunt beschrijven hoe gaswisseling plaatsvind bij eencelligen
• Je kunt beschrijven wat tracheeën zijn en hoe deze bij insecten werken
• Je kunt de bouw en functie van de kieuw beschrijven
• Je kunt het tegenstroomprincipe bij vissen en vogels beschrijven
• Je kunt beschrijven hoe luchtzakken bij vogels werken

Eencelligen

Hoe ademen eencelligen?

Waarom kunnen wij dit niet?

-hebben geen ademhalingsorganen

-ademhaling via celmembraan

-De oppervlakte van hun celmembraan is groot genoeg voor de gaswisseling

-onze lichaamsoppervlakte is niet groot genoeg 

-onze huid is ondoorlaatbaar

Insecten

Tracheeën

-Sterk vertakte buisjes 

-via stigma's komt er lucht in

Waarom kan de gaswisseling zo snel plaatsvinden?

-Kleine vertakkingen eindigen overal in het lichaam

-Alle vertakkingen samen hebben een groot oppervlakte

VWO

Vissen

-kieuwen in de kieuwholte

bedekt met kieuwdeksels

kieuwboog -> kieuwplaatjes -> kieuwlamellen

Hoe ademen vissen dan?

In het kort:

-Nemen water in hun bek

-Bek sluit en kieuwdeksel gaat open

-Water stroomt langs de kieuwen weer naar buiten

Waarom kan gaswisseling snel plaatsvinden?

-oppervlakte van kieuwlamellen is groot

-kieuwlamellen zijn dun

--> snelle diffusie van zuurstof en koolstofdioxide moleculen = snelle gaswisseling

Filmpje ademhaling met kieuwen:

https://www.youtube.com/watch?v=bHv2HpPiJWU 

Witte haai geen kieuwdeksels

moet blijven zwemmen en houdt zijn mond open om voortdurend water door zijn kieuwen te laten stromen, sommige vissen maken een 'blub beweging'om dit te doen

Waarom zijn de kieuwen rood?

-Gevuld met netwerk van duizenden bloedvaatjes

Waarom zijn de kieuwlamellen zo dun?

-snelle gaswisseling

Het tegenstroomprincipe

-Stroomrichting bloed tegenovergesteld t.o.v. water

-mogelijk door diffusie

-> uitwisseling van stoffen gaat beter

Tegenstroomprincipe:

-https://schooltv.nl/video/kieuwen-ademhaling-bij-vissen/#q=kieuw

-https://www.youtube.com/watch?v=X4XbG7wh2Bk 

0

Vogels

-kleinere longen & geen longblaasjes

-aan de longen zitten luchtzakken

-luchtzakken groter/kleiner

Hoe werkt dat dan?

Waarom snellere gaswisseling 

dan zoogdieren?

Inademing:

-alle luchtzakken worden groter

-vanuit luchtpijp stroomt verse lucht naar achterste luchtzakken

-vanuit longen stroomt lucht naar voorste luchtzakken

Uitademing:

-lucht vanuit voorste luchtzakken via luchtpijp naar buiten

-lucht via achterste luchtzakken de longen in

-Stroomt steeds zuurstofrijke lucht langs de bloedvaatjes in de longen

-Tegenstroomprincipe zorgt voo snelle gaswisseling

Tegenstroomprincipe:

-Vogel heeft geen middenrif

-Afhankelijk van borstademhaling

-Als ribben en borstbeen niet vrij kunnen bewegen door een te harde knuffel stikt het kuikentje

Opdracht

-Maak opdracht 4 op blz 49

Eencelligen:

-Gaswisseling via celmembraan

-Celmembraan heeft groot oppervlakte voor opname O2 en afgifte CO2

-Geen ademhalingsorganen

Vissen: 

-D.m.v. kieuwen

-Water komt de bek in, de bek sluit, kieuwdeksels gaan open en via hier stroomt het water weer naar buiten

-Zuurstof wordt opgenomen in het bloed van de haarvaatjes in de kieuwlamellen (dit gaat snel door oppervlakte vergroting/dunne wanden)

-Snelle uitwisseling van stoffen d.m.v. tegenstroomprincipe

Vogels:

-Kleine longen en geen longblaasjes

-Luchtzakken worden groter/kleiner (niet de longen!)

-Tegenstroomprincipe

Inademing:

-alle luchtzakken worden groter

-vanuit luchtpijp stroomt verse lucht naar achterste luchtzakken

-vanuit longen stroomt lucht naar voorste luchtzakken

Uitademing:

-lucht vanuit voorste luchtzakken via luchtpijp naar buiten

-lucht via achterste luchtzakken de longen in

Afsluiting

Als je op schema wil werken:

Maak opdracht 1 t/m 9 van BS6

29 oktober deadline:

BS 5 t/m 7