2 HAVO Thema 1 BS 8: Ademhaling bij dieren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

BS 6: Ademhaling bij dieren

Kan een knuffel een kuikentje doden?

Waarom heeft een witte haai altijd zijn mond open?

2 keuzes

1) Je doet mee met de uitleg van BS 6

2) Je gaat zelfstandig in de online methode verder met opdr. 1 t/m 10 van BS 6 

Klaar? flitskaarten en testjezelf

-In stilte op je Ipad

-Je mag oortjes in

-Check aan het einde op opdracht 1 t/m 10

alleen als je in de online methode zit:  -> anders eerst inloggen!

3 & 7 mag je overslaan

Leerdoelen

Je kunt beschrijven hoe de gaswisseling plaatsvindt bij verschillende diergroepen

• Je kunt beschrijven hoe gaswisseling plaatsvind bij eencelligen
• Je kunt beschrijven wat tracheeën zijn en hoe deze bij insecten werken
• Je kunt de bouw en functie van de kieuw beschrijven
• Je kunt het tegenstroomprincipe bij vissen en vogels beschrijven
• Je kunt beschrijven hoe luchtzakken bij vogels werken

Eencelligen

Hoe ademen eencelligen?

Waarom kunnen wij dit niet?

-hebben geen ademhalingsorganen

-ademhaling via celmembraan

-De oppervlakte van hun celmembraan is groot genoeg voor de gaswisseling

-onze lichaamsoppervlakte is niet groot genoeg 

-onze huid is ondoorlaatbaar

Vissen

-kieuwen in de kieuwholte

bedekt met kieuwdeksels

kieuwboog -> kieuwplaatjes -> kieuwlamellen

Hoe ademen vissen dan?

In het kort:

-Nemen water in hun bek

-Bek sluit en kieuwdeksel gaat open

-Water stroomt langs de kieuwen weer naar buiten

Waarom kan gaswisseling snel plaatsvinden?

-oppervlakte van kieuwlamellen is groot

-kieuwlamellen zijn dun

--> snelle diffusie van zuurstof en koolstofdioxide moleculen = snelle gaswisseling

Filmpje ademhaling met kieuwen:

https://www.youtube.com/watch?v=bHv2HpPiJWU 

Witte haai geen kieuwdeksels

moet blijven zwemmen en houdt zijn mond open om voortdurend water door zijn kieuwen te laten stromen, sommige vissen maken een 'blub beweging'om dit te doen

Waarom zijn de kieuwen rood?

-Gevuld met netwerk van duizenden bloedvaatjes

Waarom zijn de kieuwlamellen zo dun?

-snelle gaswisseling

Het tegenstroomprincipe

-Stroomrichting bloed tegenovergesteld t.o.v. water

-mogelijk door diffusie

-> uitwisseling van stoffen gaat beter

Tegenstroomprincipe:

-https://schooltv.nl/video/kieuwen-ademhaling-bij-vissen/#q=kieuw

-https://www.youtube.com/watch?v=X4XbG7wh2Bk 

Vogels

-kleinere longen & geen longblaasjes

-aan de longen zitten luchtzakken

-luchtzakken groter/kleiner

Hoe werkt dat dan?

Waarom snellere gaswisseling 

dan zoogdieren?

Inademing:

-alle luchtzakken worden groter

-vanuit luchtpijp stroomt verse lucht naar achterste luchtzakken

-vanuit longen stroomt lucht naar voorste luchtzakken

Uitademing:

-lucht vanuit voorste luchtzakken via luchtpijp naar buiten

-lucht via achterste luchtzakken de longen in

-Stroomt steeds zuurstofrijke lucht langs de bloedvaatjes in de longen

-Tegenstroomprincipe zorgt voo snelle gaswisseling

Tegenstroomprincipe:

-Vogel heeft geen middenrif

-Afhankelijk van borstademhaling

-Als ribben en borstbeen niet vrij kunnen bewegen door een te harde knuffel stikt het kuikentje

Opdracht

-Maak opdracht 4 (BS6) blz 45

-Online of boek

-Individueel in stilte

-Mag je boek gebruiken

-Klassikaal bespreken

• eencelligen: 

-geen ademhalingsorganen

-gaswisseling via het celmembraan

• vissen: 

-gaswisseling in de kieuwplaatjes (lamellen)

-kieuwen worden bedekt door kieuwdeksels

• vogels: 

-gaswisseling in longen met luchtzakken

Afsluiting

Als je op schema wil werken:

Maak opdracht 1 t/m 9 van BS6

3 & 7 mag je overslaan

29 oktober deadline:

BS 5 t/m 7