Hormoonstelsel

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Hormoonstelsel

Hormoonstelsel

Lesdoelen

• De student kan uitleggen wat een hormoon is 
• De student kan de organen van het hormoonstelsel benoemen
•  De student kan uitleggen hoe het positieve en negatieve feedbacksysteem werkt

Hormonen

Definitie:

Een hormoon is een signaalstof die door cellen in het lichaam geproduceerd wordt en via het bloed bij cellen komt waarvan het de activiteit reguleert

Doelorganen

Ieder hormoon werkt op zijn eigen specifieke doelorgaan

Welke hormoonklieren zijn er?

Hormoonklieren

Het hormoonstelsel bestaat uit een aantal hormoonklieren.

• Hypofyse
• Hypothalamus
• Schildklier
• Bijnieren
• Eilandjes van Langerhans
• Testes/ovaria

Bij welke processen zijn hormonen betrokken in het lichaam?

Hormonen zijn betrokken bij verschillende processen en functies in je lichaam:

Voortplanting. Zo zijn de vrouwelijke hormonen betrokken bij menstruatie, zwangerschap en de menopauze of overgang en zijn mannelijke hormonen betrokken bij de productie van spermacellen.

Stofwisseling.

Groei en ontwikkeling.

Spijsvertering.

Water- en zouthuishouding.

Opslag en verbruik van reserve voedsel.

Gedrag, gevoel en emoties. Zo zijn stress en hormonen gekoppeld. Doordat in een ´gevaarlijke´ situatie stresshormonen vrijkomen, ontstaat een ´fight or flight´reactie.

Orgaanfuncties.

Lichamelijke processen

• Voortplanting. ( menstruatie, zwangerschap en de menopauze of overgang, de productie van spermacellen)
• Stofwisseling.
• Groei en ontwikkeling.
  
• Spijsvertering.
  
• Water- en zouthuishouding.
  
• Opslag en verbruik van reserve voedsel.
  
• Gedrag, gevoel en emoties.  (stress, ´fight or flight´reactie, kraamtranen etc)
• Orgaanfuncties.

Hormooncyclus

Stapsgewijs de werking van hormonen:

  

• De aanmaak van het hormoon door één van de hormoonproducerende organen. Dit gebeurt vaak als antwoord op een specifieke prikkel.
  
• De opslag en het uitscheiden van het hormoon.
  
• Transport van het hormoon naar de doelcellen die hiervoor een receptor hebben.(via bloedbaan)
• Versterking van het effect van de hormoon-receptorbinding door middel van een cascade aan reacties in de cel, wat leidt tot de activering van specifieke activiteiten in de cel.
  
• Afbraak van het hormoon.

hypothalamus

hypofyse

ovaria

testes

De hypothalamus is onderdeel van de hersenen en stuurt alle andere organen aan

mbv een hormoon zet de hypothalamus de hypofyse aan tot het aanmaken van hormonen

Deze hormonen sturen de geslachtsorganen aan en ook die maken weer hormonen.

De hormonen uit de geslachtsorganen zorgen voor secundaire geslachtskenmerken

De ontstane hormonen geven feedback aan de hypothalamus

Hypofyse en hormonen

disbalans hormonen

 Een verstoorde hormoonhuishouding ontstaat doordat je van bepaalde hormonen te veel of te weinig aanmaakt. Dat kan vervolgens leiden tot verschillende fysieke en mentale klachten.

Enkele voorbeelden:

• Stress
• Stoffen als nicotine, alcohol en cafeïne ontregelen
• Hormoonverstorende stoffen die je via de voeding of via de huid
• Een verhoogde gevoeligheid voor hormonale veranderingen kan optreden door stressvolle gebeurtenissen tijdens je puberteit, je kindertijd, tijdens de zwangerschap 

Niet zomaar op te lossen met synthetische hormonen --> subtiele balans 

Bijnierhormonen en eierstokhormonen lijken biochemisch erg op elkaar. Als er langdurig veel van het bijnierhormoon cortisol wordt gemaakt, zoals bij chronische stress, kan dit cyclusproblemen veroorzaken. De werking van progesteron wordt verstoord door cortisol.