Esters

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Spoorboekje

• Huiswerk bespreken: opdracht 40 a en b
• Instructie over esters
• Zelfstandig werken 

Wat is jouw favoriete geur?

Waar ruiken esters naar?

Ananas, peer, aardbij, jasmijn, pijnboom, appel, honing, snoep, nagellakremover, verf, lijm, kaneel, limoen, rum, abrikoos, kersen, grapefruit, framboos, boter, crème, geraniums, lavendel,  salie, perzik, bloemen, sinaasappelen, braam, kaas, wijn

Leerdoelen

Na deze les kun je:

• De structuren van esters herkennen;
• Esters namen geven aan de hand van structuren;
• De reacties waarmee esters ontstaan visualiseren;
• De structuren van vetten herkennen.

Even terug

Teken ethaanzuur en methanol in je schrift

Even terug

Teken ethaanzuur en methanol in je schrift

Zijn deze moleculen oplosbaar in water?

Even terug

Zijn deze moleculen oplosbaar in water?

Ja, want ze kunnen H-bruggen vormen met watermoleculen

Na de reactie ontstaat een ester

Waarom is zo'n ester zo slecht oplosbaar in water?

Alkanol reageert met alkaanzuur

Er ontstaat een alkylalkanoaat en water

Waarom zijn esters zo slecht oplosbaar?

1. Ze hebben geen OH groepen meer, minder H-bruggen
2. Ze hebben een ether binding: per definitie slecht oplosbaar
3. Ze hebben geen zuur meer, minder H-bruggen
4. Mevrouw, u zit er naast, ze zijn wel goed oplosbaar in water.

Alkanol reageert met alkaanzuur

Er ontstaat alkylalkanoaat en water

Het H-atoom komt van alkanol, de OH-groep van alkaanzuur

Hoe noemen we zo'n ester?

Ethylethanoaat

voornaam van alcohol, achternaam van het zuur

Kunnen we er zelf ook een bouwen?

Wat is de stamnaam?

Wat is het voorvoegsel?

De volledige naam is dan: .........

Kunnen we er zelf ook een bouwen?

Wat is de stamnaam? Butaan

Wat is het voorvoegsel? Ethyl

De volledige naam is dan: Ethylbutanoaat

Hoe heet dit molecuul?

1. Pentaan-1-ethylethaanoaat
2. Ethylpropanoaat
3. Ethoxypropaan-3-on
4. Propylethanoaat

En deze?

1. Methylbutanoaat
2. Butylmethanoaat
3. Methylpentanoaat
4. Methyl-1-butanoaat

En zelf tekenen, hoe doen we dat?

Propylpropanoaat

• We kijken eerst naar de stamnaam
• Propaan
• De stam heeft 1x dubbel gebonden O, en 1x enkel gebonden O
• Teken aan de enkel gebonden O de propylgroep

Teken nu zelf de druivenester:
Ethylheptanoaat

De esterreactie

Alkaanzuur       +         alkanol     -->     ester       +         water

Belangrijke esters: vetten

Glycerol + 3 vetzuren --> Vet + 3H2O

Belangrijke esters: vetten

Glycerol + 3 vetzuren --> Vet + 3H2O

Leerdoelen

Na deze les kun je:

• De structuren van esters herkennen;
• Esters namen geven aan de hand van structuren;
• De reacties waarmee esters ontstaan visualiseren;
• De structuren van vetten herkennen.

Huiswerk

Opdracht 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48