2.2 wereld indelen Politieke dimensie, wie heeft de macht

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 2

De wereld indelen

§2

Welkom terug bij Aardrijkskunde! 

Startklaar:

• Jas uit, tas op de grond
• schrift en pen op tafel  

Programma vandaag

1. Voorkennis
2. Uitleg 
3. Opdracht
4. Afsluiting

Periode 3

4	5	6	7	8	9
Nabespreking P1 Intro P3 H1.1	H1.2 + H1.3	H1.4	H2.1	H2.2	Vakantie

10	11	12
H2.3	H2.4	Examentraining Toetsweek

2.2 wereld indelen 

Politieke dimensie, wie heeft de macht

Blokvorming

sterkere positie van landen door

samen te werken.

kapitalistisch blok vs communistisch blok

(Bipolaire wereld)

noem een samenwerkingsverband

afspraken over bestuurlijke en/of  militaire zaken

-een aanval op een is een aanval op allen

-vredes missies bij onderlinge conflicten

-bevordering van vrouwen emancipatie

Afrikaanse Unie 

55 lidstaten

Warsawpact

oude kaart

www.google.nl

Afspraken over de handel onderling

EU

27 landen

Mercosur

5 landen

GEOPOLITIEK

Politieke kenmerken

oa. mate van vrije democratie

mensenrechten

Democratie index

informatie over het democratisch gehalte

waarde tussen 0 en 10

4 regimes (van autoritair tot volwaardig democratisch) 

minst democratisch:

Noord-Korea, 

Myanmar en Afganistan

meest democratisch:

Scandinavië 

IJsland, Nieuw Zeeland

acleddata.com

Extra begrippen

Volk of etnische groep - een grote groep met dezelfde afkomst, geschiedenis en dezelfde cultuur.

Natie - een volk dat in één staat leeft, mensen tot één land behoren. IJsland en Denemarken zijn goede voorbeelden van natiestaten. Hun zelfidentiteit komt overeen met de staatsgrenzen.

Religieuze groepen: kruistochten, fundamentalisten, jihadisten

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Conflicten: eigen grondgebied

Hoeveel volken zijn er op aarde?
- 5000

Hoeveel staten?
- 195

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Conflicten: grenzen op land en ook op zee

Grenzen

Continental shelf

Kunstmatige grens

Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) van de VN

Twee belangrijke verdragen:

- IVBPR: Internationale Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten 

- IVESCR: Internationale Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten

Mensenrechten

1. Recht op Leven

2. Recht op Gelijkheid

3. Vrijheid van Discriminatie

4. Recht op Vrijheid van Slavernij

5. Recht op Vrijheid van Marteling

6. Recht op een Eerlijk Proces

7. Recht op Privacy

8. Vrijheid van Gedachte, Geweten en Religie

9. Vrijheid van Mening en Uitdrukking

10. Recht op Vreedzame Vergadering en Vereniging

11. Recht op Deelname aan de Regering

12. Recht op Werk

13. Recht op Onderwijs

14. Recht op Gezondheid

15. Recht op een Voldoende Levensstandaard

16. Recht op Asiel

17. Recht op Nationaliteit

18. Recht op Huwelijk en Gezin

19. Vrijheid van Willekeurige Arrestatie en Detentie

20. Recht op Eigendom

21. Recht op Deelname aan het Culturele Leven

22. Recht op Rust en Vrije Tijd

23. Vrijheid van Beweging

Geneva verdrag

Handhaving:

Hoewel landen wettelijk gebonden zijn aan de Geneefse Conventies, hangt de handhaving van deze regels vaak af van internationale mechanismen, tribunalen (zoals het Internationaal Strafhof = ICC in Den Haag), of nationale vervolging voor oorlogsmisdaden. Schendingen komen echter nog steeds voor in conflicten, en het ter verantwoording roepen van overtreders kan moeilijk zijn vanwege de complexe aard van het internationaal recht en geopolitiek.