Week 5 - Schuld of geen schuld? 21/22

• Europees recht
• MBO
• Studiejaar 1

Criminaliteit

Schuld of geen schuld?

Dat is de vraag!

Schulduitsluitingsgronden 

• Waar hebben we de vorige les naar gekeken? 
• Waar hebben we op ingezoomd?

naar de rechtvaardigingsgronden en in het bijzonder naar noodweer.

Bij noodweer hebben we het over een rechtvaardigingsgrond want het noodweer rechtvaardigt het feit dat je pleegt

we keken ook naar noodweerexces en dat is juist een schulduitsluitingsgrond, want dan ga je te ver en is het feit dus niet meer te rechtvaardigen, máár door de hevige gemoedstoestand is het NIET je schuld dat je te ver gaat

Strafuitsluitingsgronden

• 2 soorten strafuitsluitingsgronden zijn:

- Rechtvaardigingsgronden (feit is niet strafbaar want te rechtvaardigen wat je doet)

- Schulduitsluitingsgronden (dader is niet strafbaar, want het is niet zijn schuld) 

• Vandaag kijken we naar deze schulduitsluitingsgronden en zoomen in op 1 hiervan

• Het volledige rijtje schulduitsluitingsgronden: psychische overmacht (kiezen tussen het redden van twee levens), art. 40 Sr; onbevoegd gegeven ambtelijk bevel

rechtvaardigingsgrond

schulduitsluitingsgrond

noodweer

ontoerekeningsvatbaarheid

overmacht

noodweerexces

Schulduitsluitingsgronden

Noodweerexces, art. 41 lid 2 Sr: 

• te ver gaan bij de verdediging tegen de aanval van een ander als gevolg van een hevige gemoedstoestand

Ontoerekeningsvatbaarheid, art. 39 Sr: 

• geen toerekening van een feit aan de verdachte omdat het feit het rechtstreeks gevolg is  van:
  

1. Gebrekkige ontwikkeling van zijn geestvermogen óf
2. Ziekelijke stoornis van zijn geestvermogen

Gevolg : geen straf!

• Het volledige rijtje schulduitsluitingsgronden: psychische overmacht (kiezen tussen het redden van twee levens), art. 40 Sr; onbevoegd gegeven ambtelijk bevel
• geen straf is overigens alléén als iemand volledig ontoerekeningsvatbaar is!
• een maatregel is bij deze grond wel nog mogelijk

 

noem een voorbeeld van gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis

• een gebrekkige ontwikkeling duidt op een aangeboren gebrek, dus bijvoorbeeld een verstandelijke beperking
• een ziekelijke stoornis is een stoornis die niet aangeboren is, maar optreedt daarna en die de wilsvorming of de waarneming beïnvloeden, denk aan psychische en persoonlijkheidsstoornissen 

www.gelderlander.nl

dit is de moordzaak die ik zelf heb behandeld waarbij mijn client als gevolg van het feit dat hij volledig ontoerekeningsvatbaar was door een psychose, geen straf maar wel tbs kreeg 

Kan een rechter nu nog een straf en/of maatregel
opleggen als iemand volledig ontoerekeningsvatbaar is en dus een beroep kan doen op deze schulduitsluitingsgrond en zo ja wat dan? Licht je antwoord toe

Welke 2 voorwaarden zijn er om volgens art 37a lid 1 Sr tbs op te leggen als er sprake is van (gedeeltelijke) ontoerekeningsvatbaarheid?

zie sub 1 en 2 van art 37a: 

1°. het door hem begane feit een misdrijf is waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van vier jaren of meer is gesteld dan wel behoort tot een der misdrijven omschreven in de artikelen 132, 285, eerste lid, 285b, en 395 van het Wetboek van Strafrecht, 175, tweede lid, onderdeel b, of derde lid in verbinding met het eerste lid, onderdeel b, van de Wegenverkeerswet 1994, en 11, tweede lid, van de Opiumwet, en

2°. de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen of goederen het opleggen van die maatregel eist

Kijk in art. 37a lid 3 Sr!
De rechter heeft voor het opleggen van een tbs-maatregel het advies nodig van wie?

van ten minste twee gedragsdeskundigen van verschillende disciplines, waaronder een psychiater, die de betrokkene hebben onderzocht

de zaak Bekir E.

Bekir E. schoot op 18 december 2018 de toen 16-jarige Humeyra dood op haar school in Rotterdam, na haar maandenlang te hebben gestalkt en bedreigd. Hij had ook een contactverbod gekregen, maar hield zich daar niet aan, met een dramatische afloop als gevolg. Terwijl de vader van Humeyra aan de ene kant op zijn dochter stond te wachten, schoot Bekir haar aan de andere kant van het gebouw dood.

Ga op internetonderzoek uit over deze zaak en/of raadpleeg de uitspraak ECLI:NL:RBROT:2019:9745 en zoek uit of Bekir E.:
1a.(gedeeltelijk) ontoerekeningsvatbaar is verklaard
1b. zo ja, wat zijn stoornis(sen) was of waren bij het strafbare feit
2. of hij aan de 2 voorwaarden voldeed van art. 37a en of hij tbs heeft opgelegd gekregen
3a. of hij alleen tbs heeft gekregen
3b. zo nee, wat was dan de straf?

In plaats van de tbs maatregel op grond van art. 37a Sr kan de rechter ook een vergelijkbare maatregel volgens art. 77s Sr opleggen. Het gaat om het plaatsen in een inrichting voor ... en dus bestemd voor....?

jeugdigen

minderjarigen

Zit je bij tbs altijd opgesloten of is er ook een andere variant, zo ja welke?

tbs met voorwaarden

Waarom is er een tbs variant waarbij je niet vastzit? Wat zal daar de reden voor zijn?

Als het gevaar van herhaling niet zo ernstig is en geen dwangverpleging nodig is, kan de rechter tbs met voorwaarden opleggen.

TBS: de weg naar minder recidive?

Dit is een foto van de TBS-kliniek ‘De Woenselse Poort’ in Eindhoven. Patiënten zijn dus niet ‘ergens’, maar heel dicht bij. De vraag is natuurlijk of TBS helpt of niet. Volgens deskundigen helpt TBS wel. Het percentage recidive bij ex-tbs’ers is ca. 19%. Het recidivecijfer bij gewone gevangenen is ca. 47%.

Wat vind je ervan dat daders van een strafbaar feit in Nederland tbs opgelegd kunnen krijgen (soms dus in plaats van een gevangenisstraf)? Motiveer je antwoord met minimaal 2 argumenten.

Zoek nu tot slot zelf een zaak waarbij tbs door de rechter werd opgelegd (óf juist niet terwijl het wel geëist werd) en geef aan wat de reden hiervoor was. Geef gemotiveerd aan wat je van deze uitspraak vindt.