De vrouw in de politiek
1 / 44
Lesduur is: 60 minIntroductie
'Op hoge hakken de kamer in' is een korte inleiding op de positie van de vrouw in de politiek in Nederland. Deze les is gemaakt door student Eva Venema - in opdracht Beeld en Geluid op school ism Hogeschool Saxion.
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
In deze les gaan we het hebben over vrouwen in de politiek. Want het is lang niet altijd vanzelfsprekend geweest om een vrouw in een politieke positie te zien. Er gaat namelijk een hele geschiedenis van feministische strijd en emancipatiebewegingen aan vooraf.
In deze les zullen we samen een aantal videofragmenten bekijken. Aan de hand van het toegereikte lesmateriaal ga je hierna de informatie verwerken door met je klasgenoten een debat te voeren.
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 8 - Tekstslide
Aletta Jacobs is een naam die niet mag ontbreken. Haar naam staat synoniem voor vrouwenrechten.
Ze studeert als eerste vrouw van Nederland aan een universiteit. Ze wordt arts en promoveert als doctor in de medicijnen. Ze richt haar eigen huisartsenpraktijk op.
Ze is niet de eerste vrouw die actief is in de politiek, maar door haar initiatieven hebben vrouwen wel kiesrecht gekregen. In 1883 wilde ze zich namelijk op de kieslijst van Amsterdam laten zetten, zodat ook zij kon stemmen bij verkiezingen. Dit verzoek werd door het college van B&W afgewezen met de woorden (..) adressante moge zich dan al beroepen op de letter der Wet, volgens den Geest onzer Staatsinstellingen is aan de vrouw geen kiesrecht of stemrecht verleend. Haar vordering werd door de rechter afgewezen, hetgeen in cassatie werd bevestigd door de Hoge Raad. In Nederland volgde - vergelijkbaar met de gebeurtenissen in veel andere landen overal op de wereld - een strijd voor vrouwenkiesrecht die door vrouwen en mannen gevoerd werd. [bron: wikipedia]
Haar hele leven zet Jacobs zich in voor de verbetering van de positie van vrouwen. Een kwart eeuw strijdt ze daarnaast voor kiesrecht voor vrouwen. Haar strijdlust wordt beloond met het actief kiesrecht voor vrouwen dat wordt doorgevoerd in 1919. In 1922 mogen vrouwen voor het eerst naar de stembus.
In de Tweede Kamer weten ze eigenlijk niet wat ze met deze vrouw aan moeten. Er is niet eens een wc voor haar, die moet apart gemaakt worden.
Slide 9 - Tekstslide
Suze Groeneweg is de eerste vrouw in de Tweede Kamer (SDAP). In 1918 kiezen de Nederlanders - dat is - de Nederlandse mannen - haar tot volksvertegenwoordiger. Vrouwen hebben dan alleen nog maar passief kiesrecht
Suze komt uit een eenvoudig gezin, maar ze is een slimme vrouw. De verkiezing van Suze Groeneweg is het begin van emancipatie in de Nederlandse politiek. Suze Groeneweg krijgt het voor elkaar dat ook vrouwen burgemeester kunnen zijn en zet zich in voor betaald zwangerschapsverlof voor getrouwde en ongetrouwde vrouwen. Ze ziet het als haar taak te bewijzen dat vrouwen niet ongeschikt zijn voor de politiek.
Wat denk je - wat was de reden dat vrouwen voor 1919 niet mochten stemmen?
Slide 10 - Open vraag
Waarom was het voor vrouwen niet normaal om te mogen stemmen? Vrouwen werden nl niet als volwaardige staatsburgers beschouwd. Hoe dachten de Nederlanders hier over? Wilde alle vrouwen wel stemmen?
Bespreek de antwoorden op de vraag en maak ook de koppeling naar nu: hoe zou je het nu vinden als vrouwen niet mogen stemmen?
Waarom denk jij dat Aletta Jacobs en Suze Groeneweg er voor streden om te mogen stemmen en meer vrouwen in de politiek te krijgen?
Slide 11 - Open vraag
Voor henzelf, voor andere vrouwen, voor een betere afspiegeling van de maatschappij.
Slide 12 - Tekstslide
In het volgende videofragment is een belangrijk historisch moment te zien: de dag dat de vrouw voor het eerst mag stemmen. In 1917 was er voor vrouwen voor het eerst passief kiesrecht: vrouwen mochten verkozen worden. In 1919 kregen vrouwen ook actief kiesrecht: ze mochten gaan stemmen! Dit deden zij voor het eerst in 1922.
Er kan kort en bondig worden verteld over hoe het kiesrecht voor vrouwen tot stand is gekomen, waarin Aletta Jacobs en haar rol in de strijd voor gelijkheid ook kan worden genoemd. Daarnaast kan ook de strijd die in vele landen, zo ook Nederland, werd gevoerd voor gelijke politieke rechten voor man en vrouw worden benoemd. Er kan worden uitgelegd hoe het algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen in de grondwetswijziging van 1922 in de Grondwet werd opgenomen.
Slide 13 - Tekstslide
Onder deze video zit geen geluid. Tijdens het bekijken van de video kan dus al goed extra informatie verteld worden.
Je kan bij deze video vertellen wat er in de video gebeurt. Er kan kort en bondig worden verteld over hoe het kiesrecht voor vrouwen tot stand is gekomen, waarin Aletta Jacobs en haar rol in de strijd voor gelijkheid ook kan worden genoemd. Daarnaast kan ook de strijd die in vele landen, zo ook Nederland, werd gevoerd voor gelijke politieke rechten voor man en vrouw worden benoemd. Er kan worden uitgelegd hoe het algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen in de grondwetswijziging van 1922 in de Grondwet werd opgenomen.)
Slide 14 - Tekstslide
In 1947 gaat de vrouwelijke politica Marga Klompé als eerste VN-vrouwenvertegenwoordiger naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. In 1956 wordt zij verkozen tot de eerste vrouwelijke minister van Nederland. Klompé staat aan het roer van het ministerie van Maatschappelijk werk. Haar belangrijkste verdienste daar is de invoering van de Algemene Bijstandswet. In die tijd is dat erg belangrijk voor de financiële onafhankelijkheid van vrouwen, die werken dan nog haast niet en daarom is scheiden geen optie.
Slide 15 - Tekstslide
Ook al had Nederland inmiddels vrouwelijke ministers: in de samenleving moest de gelijkheid tussen mannen en vrouwen nog groeien. Emancipatie was vaak het onderwerp van gesprek.
In het volgende videofragment volgen we een discussie die vrouwen in 1967 met elkaar voeren over emancipatie binnen de politiek en de rol die de vrouw hierin speelt.
Vind jij dat het een verschil maakt of je man of vrouw bent in de politiek?
Ja
Nee
Slide 16 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
Ook al had Nederland inmiddels vrouwelijke ministers: in de samenleving moest de gelijkheid tussen mannen en vrouwen nog groeien. Emancipatie was vaak het onderwerp van gesprek.
In het volgende videofragment volgen we een discussie die vrouwen in 1967 met elkaar voeren over emancipatie binnen de politiek en de rol die de vrouw hierin speelt.
Slide 18 - Tekstslide
In deze video is te zien dat verschillende vrouwen praten over het onderwerp ‘vrouwen in de politiek’. Er wordt al snel duidelijk dat de meeste vrouwen meer inspraak willen in de politiek, en hierbij gelijk kunnen staan aan de man.
Je kunt bij deze video vertellen over hoe het er in de jaren ‘60 uitzag voor vrouwen in de zin van gelijkheid aan de man. Je kunt bespreken dat de tweede Feministische Golf op gang kwam, en de Dolle Mina kan hierbij worden benoemd.
Slide 19 - Tekstslide
In dit fragment wordt duidelijk hoe moeilijk het eigenlijk was voor vrouwen om actief te worden. Er was veel weerstand. Daarom richtte vrouwen bij de PvdA de Rooie vrouwen op - een partij-onderdeel dat zich vooral bezig hield met gelijke rechten voor mannen en vrouwen.
Vind jij dat er net zo veel mannen als vrouwen in de Tweede Kamer moeten zitten?
Ja
Nee
Slide 20 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 21 - Tekstslide
Door de jaren heen vorderen emancipatie en feminisme zich steeds meer. Vrouwen krijgen meer rechten in maatschappelijk en politiek opzicht. Maar niet iedereen is het eens met deze ontwikkelingen...
In het volgende videofragment krijgen we de meningen te horen van vrouwen in 1990 die het niet eens zijn met de emancipatie van destijds. Zij geven hierbij hun eigen argumenten en kijk op het onderwerp.
Slide 22 - Tekstslide
In deze video wordt besproken dat meisjes vanaf 18 jaar vanaf 1990 economisch zelfstandig geacht worden. Dit wordt besproken met theologe Martie Dieperink, die het niet eens is met deze ontwikkeling. Zij vindt dat wanneer vrouwen meer gaan werken, er niet meer genoeg ruimte is voor andere waardevolle aspecten van ‘vrouw zijn’. Ook Adri den Bakker spreekt zich uit over de emancipatie. Ze is blij met het algemene concept, maar vindt dat de huisvrouw ondergewaardeerd is, en dat vrouwen niet meer genoeg de vrije keus hebben om huisvrouw te blijven.
Je kunt hier vertellen over de verschillende meningen over de rechten van de vrouw in de politiek en in politieke functies. Je kunt duidelijk maken dat nog niet zo heel lang geleden ook vrouwen het lang niet altijd eens waren met de ideeën van de feministen en de feminisatie van de samenleving, en dat sommige vrouwen het geen goed idee vonden om vrouwen ook elke arbeidspositie te kunnen laten vervullen.
De spreekster, Martie Dieperink, heeft kritiek op de ideologie van de Vrouwenbeweging, waar gelijkheid tussen man en vrouw aan ten grondslag ligt. Ze ziet de gelijkheid tussen man en vrouw als iets slechts. Welke argumenten geeft zij?
Slide 23 - Open vraag
De waarden van vrouwen (liefde en verzorging) hebben geen plaats in deze ideologie.
Slide 24 - Tekstslide
Zoals je ziet kan er binnen tientallen jaren een hoop veranderen. Toch is nog niet iedereen tevreden met hoe snel die verandering gaat.
In het volgende videofragment volgen we een gesprek uit het discussieprogramma 'Rondom Tien' uit 2009, waarin een aantal vrouwen aangeeft niet het idee te hebben dat de emancipatie in Nederland zijn hoogtepunt heeft bereikt. Een aantal mannen is het hier echter niet mee eens.
deze verbetering voor vrouwen eens is.
Slide 25 - Tekstslide
In deze video wordt een gesprek gevoerd met een aantal mannen die, door de feminisering van de samenleving, het gevoel hebben dat hun mannelijkheid niet gewaardeerd wordt. Vrouwen die voor de emancipatie en feminisering van de samenleving zijn gaan met deze mannen in discussie. Ines Balkema van de PvdA vertelt dat zij van mening is dat Nederland eigenlijk helemaal niet zo geëmancipeerd is. Op dat moment is het aantal vrouwen in een toppositie (in de Tweede Kamer) dertig procent. Zij vindt dit lang niet genoeg. Jens van Tricht van het Nederlands Gender Platform is het hiermee eens, en vindt dat de samenleving nog niet gefeminiseerd genoeg is.
Het zijn twee verschillende kijkwijzes op gelijkheid tussen man en vrouw in de samenleving.
Vind je dat vrouwen al gelijk worden behandeld in de Nederlandse samenleving?
Ja
Nee
Slide 26 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 27 - Tekstslide
Momenteel zien we zeker een groot een aantal vrouwen die een politieke rol vervullen. En hoewel dit een grote vooruitgang is, kan het altijd nog beter. Zo is er nog steeds een tekort aan representatie voor bijvoorbeeld mensen met een andere afkomst of mensen binnen de LHBTI+ gemeenschap.
In het volgende videofragment vertelt Devika Partiman in 2021 over deze ontwikkelingen en de correcte verhaallijn van de Nederlandse vrouwengeschiedenis.
De leraar kan de video afsluiten met de stelling dat, hoewel er veel bereikt is, er nog steeds niet genoeg vrouwen in politieke posities in Nederland zijn, en dat hier verandering in moet komen. Want met vrouwen in de politiek kun je enorm veel goede, belangrijke en noodzakelijke dingen bereiken.
Slide 28 - Tekstslide
In deze video vertelt Devika Partiman over de Nederlandse vrouwengeschiedenis, die vaak niet goed wordt verteld. Vaak spreken we over één lang verhaal, terwijl
de emancipatie voor verschillende groepen heel anders is verlopen. Ook nu is er nauwelijks vertegenwoordiging van zwarte of Hindoestaanse mensen in de Tweede Kamer, laat staan dat dit vrouwen zijn. Deze onder representatie zorgt voor het gebrek aan rolmodellen. Meisjes groeien structureel op met te weinig rolmodellen. Door te kijken naar de vrouwengeschiedenis weten we wie we nog missen in de Tweede Kamer, en welke representatieve vrouwen we hierin zouden moeten toevoegen.
Je kunt deze video afsluiten met de vraag of, hoewel er veel bereikt is, er nog steeds niet genoeg vrouwen in politieke posities in Nederland zijn, en dat hier verandering in moet komen. Want met vrouwen in de politiek kun je enorm veel goede, belangrijke en noodzakelijke dingen bereiken.
Wie zijn jouw rolmodellen?
Slide 29 - Woordweb
Deze slide heeft geen instructies
Slide 30 - Tekstslide
Momenteel zien we zeker een groot een aantal vrouwen die een politieke rol vervullen. En hoewel dit een grote vooruitgang is, kan het altijd nog beter. Zo is er nog steeds een tekort aan representatie voor bijvoorbeeld mensen met een andere afkomst of mensen binnen de LHBTI+ gemeenschap.
In het volgende videofragment vertelt Devika Partiman in 2021 over deze ontwikkelingen en de correcte verhaallijn van de Nederlandse vrouwengeschiedenis.
De leraar kan de video afsluiten met de stelling dat, hoewel er veel bereikt is, er nog steeds niet genoeg vrouwen in politieke posities in Nederland zijn, en dat hier verandering in moet komen. Want met vrouwen in de politiek kun je enorm veel goede, belangrijke en noodzakelijke dingen bereiken.
Slide 31 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 32 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 33 - Tekstslide
De leraar kan bij deze video vertellen over hoe het er in de jaren ‘60 uitzag voor vrouwen in de zin van gelijkheid aan de man. Er kan worden besproken dat de tweede Feministische Golf op gang kwam, en de Dolle Mina kan hier ook bij worden genoemd. Een vrouw in de functie van burgemeester, zoals in het fragment wordt benoemd, is in deze tijd namelijk toch nog wel heel bijzonder.
Slide 34 - Tekstslide
De leraar kan bij deze video vertellen over hoe het er in de jaren ‘60 uitzag voor vrouwen in de zin van gelijkheid aan de man. Er kan worden besproken dat de tweede Feministische Golf op gang kwam, en de Dolle Mina kan hier ook bij worden genoemd. Een vrouw in de functie van burgemeester, zoals in het fragment wordt benoemd, is in deze tijd namelijk toch nog wel heel bijzonder.
Slide 35 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Wat is je opgevallen?
Slide 36 - Woordweb
Je kunt zien dat er steeds meer vrouwen tot het kabinet toetreden. Dat is mooi. Maar denkend aan het fragment van Devika Partiman, zijn er nog andere groepen die sterk ondergewaardeerd worden, zoals mensen van kleur, mensen met een handicap etc.
Wat is de verwachting bij de komende verkiezingen?
Slide 37 - Tekstslide
De leraar kan zelf stellingen verwijderen, toevoegen of veranderen. In de lesbrief staan nog een aantal suggesties voor stellingen die gebruikt kunnen worden tijdens het debat. Ook kan de leraar zelf stellingen bedenken die passend zijn bij de les. Uitleg van de rol van de leraar in het debat staat omschreven in de lesbrief (zie eerste slides).
Slide 38 - Tekstslide
Je kan zelf stellingen verwijderen, toevoegen of veranderen. In de lesbrief staan nog een aantal suggesties voor stellingen die gebruikt kunnen worden tijdens het debat. Ook kan de leraar zelf stellingen bedenken die passend zijn bij de les. Uitleg van de rol van de leraar in het debat staat omschreven in de lesbrief (zie eerste slides).
Slide 39 - Tekstslide
Je kan zelf stellingen verwijderen, toevoegen of veranderen. In de lesbrief staan nog een aantal suggesties voor stellingen die gebruikt kunnen worden tijdens het debat. Ook kan de leraar zelf stellingen bedenken die passend zijn bij de les. Uitleg van de rol van de leraar in het debat staat omschreven in de lesbrief (zie eerste slides).
Is dat zo? Denk ook aan salariskloof, vrouwen in topposities, seksuele intimidatie vanuit mannen etc.
Slide 40 - Tekstslide
Je kan zelf stellingen verwijderen, toevoegen of veranderen. In de lesbrief staan nog een aantal suggesties voor stellingen die gebruikt kunnen worden tijdens het debat. Ook kan de leraar zelf stellingen bedenken die passend zijn bij de les. Uitleg van de rol van de leraar in het debat staat omschreven in de lesbrief (zie eerste slides).
Slide 41 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 42 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 43 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 44 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
