Hoofdstuk 43 en 44: hoofdletters en leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hoofdletters en interpunctie

Nog even alles op een rijtje. Kijk nog eens goed en maak de quizvragen.

Wanneer gebruik je hoofdletters?

Regel 1: begin van een zin

Aan het begin van een zin:

• Je begint een zin met een hoofdletter.

Als de zin met een afgekort woord begint, verschuift de hoofdletter naar het tweede woord:

• 's Ochtends sta ik vroeg op.
• 't Was vanochtend wel erg koud.

Wat is goed geschreven?

1. 't is niks voor mij.
2. 'T is niks voor mij.
3. 't Is niks voor mij.
4. 'T Is niks voor mij.

Regel 2: namen van personen

Je schrijft een hoofdletter bij voor- en achternamen, doopnamen en voorletters:

• Elisabeth Sarah Jansen

Aanspreektitels (mevr.) en tussenvoegsels (van den) krijgen geen hoofdletter.

• familie Berkmans
• Bert van den Brink

Regel 2: namen van personen

Wanneer er voor het tussenvoegsel geen voornaam of voorletter wordt genoemd, krijgt het tussenvoegsel wél een hoofdletter.

• meneer De Vries

Bij een tweede achternaam krijgt het tussenvoegsel geen hoofdletter.

• mevrouw Van de Ven - de Vries 

Wat is goed geschreven halverwege een zin?

1. meneer Jansen
2. Meneer Jansen
3. meneer jansen

Wat is goed geschreven?

1. Lisa de Vries - de Groot
2. Lisa De Vries - De Groot
3. Lisa De Vries - de Groot

Regel 3: aardrijkskundige namen, volken en talen

Bij aardrijkskundige namen van landen, steden, rivieren enzovoort gebruik je een hoofdletter.

• Eindhoven
• Amerikaanse president

Ook bij volken, talen of dialecten gebruik je een hoofdletter.

• Fransman
• Limburgs dialect

Wat is goed geschreven?

1. Noord-Brabant
2. noord-brabant
3. Noord-brabant
4. noord-Brabant

Wat is goed geschreven?

1. Italiaanse pizza
2. italiaanse pizza

Wat is goed geschreven?

1. amstellaan
2. Amstellaan

Interpunctie: punt

Een punt schrijf je aan het einde van een zin.

Bijvoorbeeld:

Het is vandaag een zonnige dag.

Interpunctie: vraagteken

Een vraagteken schrijf je aan het einde van een vraagzin.

Bijvoorbeeld:

Weet jij wat voor weer het vandaag wordt?

'Weet  jij of het regent?', vroeg de man.

Interpunctie: uitroepteken

Een uitroepteken drukt een uitroep of een bevel uit.

Bijvoorbeeld:

Daar is eindelijk de zon!

Pas op!

Interpunctie: komma

Een komma schrijf je als er een korte pauze in je zin ligt; je hoort deze pauze vaak als je een zin rustig uitspreekt.

In de volgende gevallen schrijf je een komma:

1. Tussen twee persoonsvormen

Doordat het gisteren regende, is het buiten nat.

2. Voor verbindingswoorden:

Gisteren regende het, maar nu is het weer droog.

Uitleg aanhalingstekens

Je gebruikt aanhalingstekens als je de directe rede gebruikt. Je geeft dan iemands woorden letterlijk weer. Dat heet ook wel ‘citeren’. Je kondigt het citaat aan met een dubbele punt.

• Hij zei: ‘Vanmiddag om vier uur gaan we terug.’

Als het citaat vooropstaat, gebruik je geen dubbele punt:

• ‘Vanmiddag om vier uur gaan we terug’, zei hij.

Uitleg aanhalingstekens

Je kunt iemands woorden ook weergeven in de indirecte rede. Dan gebruik je geen aanhalingstekens.

• Hij zei dat we vanmiddag om vier uur teruggaan.

In de indirecte rede veranderen vaak het onderwerp en het gezegde, vergeleken met de originele zin:

• directe rede: Vader zei: ‘Ik  zet de vuile borden wel even in de vaatwasser.’

• indirecte rede: Vader zei dat hij de vuile borden wel even in de vaatwasser  zet.

Wat is juist?

1. Ik vind wiskunde leuk, maar rekenen erg saai.
2. Ik vind wiskunde leuk maar rekenen erg saai.

Als jij je tas inpakt maak ik alvast het ontbijt klaar.
Waar moet de komma?

1. komma tussen maak en ik
2. geen komma
3. komma tussen inpakt en maak

Welke 2 leestekens komen in deze zin voor?

Merel, waar is de krant

1. komma en punt
2. komma en vraagteken

Als je niet meedoet ben je al snel ongezellig.

1. komma tussen meedoet en ben
2. komma tussen ben en je

Welke leestekens gebruik je bij een citaat?

1. Uitroeptekens en dubbele punt
2. Dubbele punt en aanhalingstekens

Begrijp je het nu?

😒🙁😐🙂😃