Regeling Lever

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Oplevering

§2 Processen in de lever

Hst. 12: Regeling intern milieu

Deze les

Functies van de lever

•  Specifieke rol bij stofwisseling koolhydraten, vetten en eiwitten.
  

Lever

Uniek orgaan in je lichaam.

• kan zich regenereren (lever ±3 jaar oud)
  
• krijgt bloed via twee bloedvaten
• vinden ±600 processen in de lever plaats.

Belangrijkste taken:

Rode bloedcellen opruimen, ontgiften, 

stoffen opslaan, bloed leveren, gal vormen.

Lever

Omdat de lever veel met je bloed te maken heeft is de doorbloeding anders.

Twee slagaders: leverslagader voor zuurstof, poortader ter controle voedingstoffen.

Sinusoïden: speciaal haarvatennetwerk.
Bloed uit leverslagader en poortader kunnen mengen. Haarvaten hebben extra grote poriën. Hierdoor kunnen ook grote stoffen bloed uit en door levercellen opgenomen worden.

Lever en koolhydraten

De lever kan:

• onder invloed van insuline glucose opnemen en opslaan als glycogeen (glycogenese).
• Glycogeen voorraad vol, glucose omzetten in vetten.
• Onder invloed van glucagon glycogeen omzetten in glucose (en afgeven aan het bloed).
• Bij tekort aan glycogeen, glucose halen uit aminozuren en vetten (gluconeogenese)
  

Lever en vetten

Vetten vormen een uitdaging om te verteren omdat ze niet oplossen in water: ze vormen grote vetdruppels.

Vetten zijn apolair, water polair.

Enzymen zijn wel oplosbaar maar kunnen dus moeilijk bij de vetten komen om ze te verteren.

1e stap is dus: makkelijker verteerbaar maken. Vergelijk dit met 1e stap eiwitvertering.

 

1e stap eiwitvertering

(door zure maagsap)

1e stap vetvertering

(door galzouten)

Lever en vetten

Gal bestaat uit

• galzouten, gevormd door de lever uit cholesterol.
• water, oplosmiddel
• bilirubine (galkleurstof), afvalproduct afbraak hemoglobine.

Gal wordt gevormd door lever, tijdelijk opgeslagen in de galblaas.

Hoe weet galblaas dat gal nodig is?
Niet, wordt door al het voedsel gestimuleerd.

 

Lever en vetten

Gal bestaat uit

• galzouten, gevormd door de lever uit cholesterol.
• water, oplosmiddel
• bilirubine (galkleurstof), afvalproduct afbraak hemoglobine.

Gal wordt gevormd door lever, tijdelijk opgeslagen in de galblaas.

Hoe weet galblaas dat gal nodig is?
Niet, wordt door al het voedsel gestimuleerd.

 

Bouw van de lever

Lever is opgebouwd uit leverlobjes.

In de leverlobjes zitten cellen die taken uitvoeren (zoals stoffen opnemen/afgeven).

Bloed stroomt vanuit de buitenkant naar binnen. Aan de buitenkant aftakkingen poortader en leverslagader. 

Binnenkant leverader.

Gal wordt gescheiden afgevoerd via galgang.

Lever en vetten

Voor de duidelijkheid: BINAS 82G laat dus een micel zien (zowel links als helemaal rechts).

Bedenk dat darmepitheelcellen vetoplosbare stoffen opnemen. Vetoplosbare stoffen worden in het lichaam als lipoproteine (zoals chylomicron) vervoerd.

Je lever vormt deze soorten lipoproteinen.

Ook kan je lever bepaalde vetzuren maken die je nodig hebt.

Losse vetzuren diffunderen de cel in.

Monoglyceriden gebruiken een transporteiwit.

MAG=monoglyceride

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

Korte en middellange losse vetzuren (≤ 12 c atomen) diffunderen de cel uit en komen in de bloedsomloop (4).

Lange vetzuren en monoglyceride worden door de cel weer tot triglyceriden gevormd (1).

Lymfevat

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

De triglyceride worden een vetdruppel en worden door het golgisysteem omgeven door een membraan = chylomicron (2).

Lymfevat

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

Het chylomicron verlaat de cel via exocytose en gaat een lymfevat in (3).

Lymfevat

Lever en eiwitten

Eiwitten/aminozuren kan je niet opslaan.

Teveel aan aminozuren betekent dus:

• afbreken en uitscheiden, of
• ombouwen naar (andere) niet-essentiële aminozuren.
  

Beide worden door de lever gedaan.

Lever en eiwitten

Ombouwen noemen we transaminering. De basis van een aminozuur is hetzelfde. 

Door de aminogroep te verplaatsen krijg je een ander aminozuur.

Lever en eiwitten

Afbreken en uitscheiden doet je lichaam door de aminogroep te verwijderen (deaminering).

Door verwijdering van de aminogroep ontstaat ammoniak, vervolgens met CO2 vormt het ureum (bij zoogdieren en amfibieën).

De rest van het molecuul wordt omgevormd tot brandstoffen (BINAS 68E) of vet of glucose.

biologiepagina.nl