Révision littérature VWO 5

• Frans
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Renaissance

Introduction

• 'Renaissance': wedergeboorte: de literatuur uit de Griekse en Romeinse oudheid wordt "herontdekt", maar ook de mens wordt "herontdekt" als een individueel persoon, die vrij is om van zij leven op aarde te genieten
• Grofweg 14de-16de eeuw. Begint in Italië, verspreidt zich over de rest van Europa.
• Onder invloed van de klassieke literatuur ontstaat een nieuwe manier van denken waarbij de ontwikkeling van het individu centraal staat

Humanisme

• Humanisme draait om de mens die het beste moet maken van zijn leven op aarde. 
• Breuk met middeleeuws denken 'memento mori', gedenk te sterven. Het is een voorbereiding op het hiernamaals. 
• Lijfspreuk  'carpe diem', pluk de dag. 
• Homo universalis: iemand die zich op alle mogelijke terreinen ontplooit. Bijv. Leonardo da Vinci: kunstenaar (schilderkunst, architectuur, muziek, literatuur). 

Veranderingen

• Men gaat zelfstandig nadenken, zelf op onderzoek uit, zelf de Bijbel lezen --> Reformatie. Er ontstaan felle godsdienstoorlogen in deze periode tot 1598: Edict van Nantes --> vrijheid van godsdienst. 
• Periode van belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen, ontdekkingsreizen en technologische vooruitgang. Bijv. boekdrukkunst in +/- 1450. Teksten (kennis) kunnen zich sneller verspreiden. 
• Culturele eenheid wordt versterkt, Frans is verplichte bestuurlijke taal (1539). 

La Renaissance

La Pléiade

François Rabelais

Michel de Montaigne

Les romans de François Rabelais

• François Rabelais (ca. 1494-1553) geliefd vanwege combi humor, fantasie, maatschappijkritiek. 
• Pantagruel en Gargantua. Veel overdrijving en platte humor, Rabelais staat nog met één been in de middeleeuwen. Tegelijkertijd een serieuze ondertoon vol revolutionaire nieuwe ideeën. 

Les essais de Michel de Montaigne

• Essay: nieuw genre, uitgevonden door Michel de Montaigne. 
• Zijn werk Les Essais is typisch voor de renaissance: (1) persoonlijk, individu staat centraal; (2) veel invloed van de klassieken in de vorm van citaten uit de oudheid. 
• In ieder essai neemt Montaigne een maatschappelijke of filosofische kwestie als aanleiding voor een zelfonderzoek. Gedachten zijn zo direct mogelijk opgeschreven. 

Révision lumières/ romantisme/réalisme /naturalisme 

- herhaling 18e en 19e eeuw

0

Onthouden! Verlichting 1715 -1789

Van invloed op het ontstaan van de Verlichting:                       De principes van de Verlichting:

1) Engels regeringsmodel met grondwet                                    1) De rede en intelligentie zijn belangrijk

2) De dood van dictator Louis XIV                                                 2) Bestrijden van vooroordelen

3) Ontwikkeling en verspreiding van boeken                               3) Observeren en experimenteren

4) Vlucht die de wetenschap neemt                                             4) Kritiek op sociaal-politieke situatie

                                                                                                                 5) Gevoel gebruiken om ziel te                                                                                                                                        onderzoeken (natuur is goed)

Het volgende evenement draagt niet bij aan het ontstaan van het tijdperk van de Verlichting:

1. Het Engelse model waar al geregeerd werd met een grondwet.
2. De dood van Louis XIV in 1715
3. De ontwikkeling van het boek en de wetenschap
4. Het afschaffen van godsdienst in Frankrijk

Welk principe is GEEN principe van de Verlichte denkers

1. De rede en intelligentie zijn belangrijk
2. Het volk aanzetten tot revolutie
3. Vooroordelen bestrijden
4. Gevoel bestuderen als onderzoek naar de menselijke ziel.

Welke Franse filosoof/schrijver schreef over de scheidng der machten?

Emile ou de l'éducation is een 'pedagogieboek'. Wie schreef het?

émile ou de l'éducation

Voltaire =

Francois Marie Arouette

Diderot et d'Alembert

les lettres persanes 

Jean-Jacques Rousseau

Candide 

Le nègre de Surinam

Encyclopédie

La Marseillaise

montesquieue

Le romatisme: 1800 - 1850

Le Romantisme:            

De Revolutie had voorlopig alleen politieke chaos gecreëerd....

Jonge mensen balen: dromen van individuele glorie, want geen invloed op bestuur van het land....

desillusie, melancholie, triestheid => Mal du Siècle

=> gevoel en vrijheid zijn belangrijke thema's!

Le Romantisme:       les principes

1) Le culte du moi: het individu en zijn gevoelens zijn belangrijk (Hugo: Demain dès l'aube)

2) Le mal du siècle: het gevoel van opstand, maar ook nostalgie is er en helpt het individu niet verder: triest!

3) De zoektocht naar elders: het verleden, de natuur, exotisme, reizen... (Baudelaire: Invitation au voyage)

4) De zoektocht naar mysterie het fantastische / het irrationele (Hugo: Notre Dame de Paris)

5) Op zoek naar dichterlijke vrijheid: Hugo: Hernani, Mérimée: Carmen

6) Engagement politique: 

Le réalisme                            les débuts                       1850 - 1870

=> mislukte revolutie van 1848

=> 1851: staatsgreep Napoleon III: geld aan de macht!

=> industriële revolutie (o.a. stoommachines) => kapitalisme 

=> grote sociale ongelijkheid

0

Le réalisme                             les principes                       1850 - 1870

1) de werkelijkheid weergeven, als een spiegel van de wereld

2) objectief schrijven (Flaubert: narration objective, en 3ème personne)

3) alle onderwerpen kunnen gekozen worden: alles laten zien!

4) veel gedetailleerde beschrijvingen + precieze woordkeus (soms dialect, nieuw!)

Le naturalisme                       1870 - 1890

net als realisme: werkelijkheid weergeven, maar ook op wetenschappelijk manier op zoek naar verklaring voor de realiteit:

=> wat krijg je mee van je familie?

=> invloed van sociaal milieu?

=> invloed van werk milieu?

=> invloed van industriële revolutie?

=> gierigheid van mensen

Émile Zola, Guy de Maupassant!