§9 Meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom

Zinsontleding

Meewerkend voorwerp

Nederlands

Lesprogramma

• Herhaling ontleden
• Uitleg meewerkend voorwerp.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat het meewerkend voorwerp is.
   
  
• kun je het meewerkend voorwerp in een gegeven zin vinden.
  

• kun je een zin ontleden volgens een stappenplan.
  

• kun je een zin in zinsdelen verdelen en de zinsdelen onderwerp + persoonsvorm + werkwoordelijk gezegde + lijdend voorwerp + meewerkend voorwerp benoemen.

Jan gaf de toets aan de leraar.

Welk zinsdeel is 'Jan'?

1. meewerkend voorwerp
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Jan gaf de toets aan de leraar.

Welk zinsdeel is 'de toets'?

1. meewerkend voorwerp
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Ontleed de volgende zin (PV, OW, WWG, LV, zinsdeelstrepen).

David heeft de regenjas aan de kapstok gehangen.

Herhaling

• Persoonsvorm = belangrijkste werkwoord (vraagproef, getalsproef, tijdsproef)
• Zinsdelen: verplaatsingsproef (welk woord of welke woordgroep kan voor de pv.

• Werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden uit de zin.

• Onderwerp = wie/wat + gezegde?

• Lijdend voorwerp = wat/wie + pv + ow + gezegde?

Meewerkend voorwerp

• In zinnen met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp staan. Zinnen zonder een lv hebben nooit een mv.
  
  
• Het meewerkend voorwerp geeft aan voor / aan wie iets bestemd is. 
  Aan (voor) wie/wat + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp
  
  
• Check daarna of je aan (voor) kunt weglaten of toevoegen (soms moet je hiervoor de woordvolgorde aanpassen).

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Zoek eerst de persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp.

2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Is het zinsdeel tussen haken een meewerkend voorwerp?

Hij laat al zijn geld na [aan goede doelen].

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?

Sophie doet jou de groeten

1. Er is geen meewerkend voorwerp
2. jou
3. Sophie
4. de groeten

Wie heeft mijn scooter gerepareerd?

mijn scooter =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Wat is het meewerkend voorwerp (MV) in de zin:

Mag ik u een kopje koffie aanbieden?

Wat is het meewerkend voorwerp (MV) in de zin:

Het verlegen jongetje gaf ik een schouderklopje.

Het meewerkend voorwerp is:
De ober heeft eindelijk een glas cola voor Charlotte ingeschonken.

Wat is het meewerkend voorwerp?

Hij geeft zijn zus een knuffel.

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin:
De politieagent gaf de foutparkeerder een flinke boete.

Stappenplan

1. Zoek de persoonsvorm = belangrijkste werkwoord (vraagproef, getalsproef, tijdsproef)
2. Verdeel de zin in zinsdelen: verplaatsingsproef (welk woord of welke woordgroep kan voor de pv.
3. Benoem het werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden uit de zin.
4. Benoem het onderwerp = wie/wat + gezegde?
5. Onderzoek of er een lijdend voorwerp is = wat/wie + pv + ow + gezegde?
6. Onderzoek of er een meewerkend voorwerp is = aan/voor wie/wat + pv + ow + lv + gezegde =

Welk woord in de zin is de persoonsvorm?
Ik fiets op mijn fiets naar school

1. fiets(1e woordje)
2. fiets (2e woordje)
3. Ik
4. school

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. Lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

Mijn moeder heeft mijn oma een nieuwe jas gegeven.
mijn oma =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Wie =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Mijn konijn =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Ontleed de volgende zin volgens het stappenplan:
Alle aanwezigen zongen voor de jarige een vrolijk welkomstlied.