10-3 Katrollen en takels

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

10-3 Katrollen en hefbomen

      (blz. 194)

Wat gaan we doen:

...

 Lesdoelen:

- Ik weet wat het nut van katrollen is en hoe ze werken

- Ik weet wanneer er evenwicht is bij voorwerpen die kunnen draaien zoals een wip of een slagkamer.

Katrol

Een katrol is een wiel waar een touw overheen loopt.

Een vaste katrol is bevestigd aan een vast punt.

Een losse katrol is niet bevestigd

- Trekkracht is de helft

- Touw wat je moet inhalen is dubbel.

Takel

Een takel bestaat uit vaste en losse katrollen. Met een kleine kracht omlaag kun je een zwaar voorwerp ophijsen

Effect van een takel

Bij een takel met 3 dragende touwen is de trekkracht 3 keer zo klein (maar je moet ook 3 keer zoveel touw inhalen)

Bij een takel met 4 dragende 

touwen is de trekkracht 

4 keer zo klein (maar je moet 

ook 4 keer zoveel touw inhalen)

Hefbomen 

Een hefboom draait om een draaipunt als er een kracht op werkt. De afstand van de kracht tot het draaipunt is de arm van de kracht.

Hefbomen in evenwicht

Bij een hefboom in evenwicht geldt: 

Arm n keer kleiner, dan kracht n  keer groter

Arm n keer groter dan kracht n keer kleiner.

Verband tussen kracht en arm

Kracht en arm zijn omgekeerd evenredig aan elkaar.

Oefenopdrachten

69 t/m 72; 77 t/m 80; 89, 90

Huiswerk:

64 t/m 68;

73 t/m 76;

81 t/m 88