4.2 De macht van de koningen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 4: Steden en Staten 

Paragraaf 4.2

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

In het wit zie je een stadspoort. Ging je in de Middeleeuwen een stad binnen, dan moest je door de stadspoort. In veel steden werd een hoge en prachtig versierde kerk gebouwd. Op de achtergrond zie je de binnenkant van zo’n kerk.

Wat gaan we doen?

Herhaling begrippen 4.1 

Uitleg paragraaf 4.2 

Maken opdracht 2 en 3 van 4.2

Nakijken 4.1 

Leerdoelen

Na deze les weet je;

• hoe de koningen hun macht wisten te vergroten
• wat staatsvorming is
• wat centralisatie inhoudt

Woordzoeker 

Zoek zelfstandig zo veel mogelijk woorden in 6 minuten. 

Woordzoeker 

Herhaling 

Stadsrechten

Door vrijheden te kopen kregen marktplaatsen/dorpen stadsrechten

Deze kregen ze van vorsten of hoge edelen

Steden mochten vanaf dat moment:

• Hun eigen stadsbestuur vormen
  
• Zelf zorgen voor hun rechtspraak
• Een stadsmuur bouwen
• Eigen belasting heffen 

Het tijdvak 'Steden & Staten' kende een...

1. landbouwsamenleving
2. landbouw-stedelijke samenleving

De middelen van bestaan in de stad waren?

1. Handel en nijverheid
2. Akkerbouw en veeteelt

De koningen werden steeds machtiger en rijker. Dit had te maken met de opkomst van steden;

• Verkochten stadsrechten
  
• Door belastingen ging er veel geld naar de schatkist

Koninklijk paleis in Parijs (geschilderd rond 1412)

Wat wilden de steden terug voor de hulp aan de koning?

1. Geld
2. Stadsrechten
3. Grond
4. Voedsel

Frankrijk: 

Koning Lodewijk IX gaf het geld uit aan;

• Ambtenaren
  

Mensen in dienst van de koning die helpen bij het besturen

• Een eigen leger

Staatsvorming

De koningen maakten van hun land één staat met één bestuur

Kenmerken van een staat:

1. regeert over een groep mensen;

2. binnen een bepaald grondgebied;

3. heeft daarbij het macht over het hele leger.

4. heeft gezag dat niet ondergeschikt is aan het gezag van andere staten.

Staatsvorming

De koningen maakten wetten voor het hele land

Deze landelijke wetten werden belangrijker dan lokale wetten

Bijvoorbeeld: De wetten die gelden voor Frankrijk zijn belangrijker dan de wetten in de stad Parijs

Centralisatie 

Om hun invloed te vergroten wilden koningen alles centraal gaan regelen;

• Met geld van steden kon hij soldaten en ambtenaren regelen

Met hen bestuurde hij het land vanuit de hoofdstad

Dit besturen vanuit één centrale plek noemen we centralisatie

Lezen 

Paragraaf 4.2 

Bladzijde 140

De macht op 1 plek

Leerdoelen

Na deze les weet je;

• hoe de koningen hun macht wisten te vergroten
• wat staatsvorming is
• wat centralisatie inhoudt

Aan de slag

Maak paragraaf 4.2 

Opdracht 2 en 3

Burgers willen inspraak

Wat gaan we doen?

Nakijken opdracht 2 en 3

Uitleg deel 2 paragraaf 4.2

Opdrachten maken

De Franse koning Filips VI krijgt advies (1332)

Burgers willen inspraak

• Burgers moesten belasting betalen.
  
•   Daarom wilden ze ook meepraten over
  

  belangrijke besluiten.

• De koning vond dit goed en gaf de burgers inspraak.

Inspraak = je mening mogen geven. 

Naast de adel en geestelijkheid mochten ook burgers hun inspraak geven. 

De Franse koning Filips VI krijgt advies (1332)

Burgers willen inspraak

Welke drie groepen zijn in vergadering?

Adel

Geestelijken

Burgerij

In Frankrijk heette dit de Staten-Generaal.

Inspraak = je mening mogen geven. 

Naast de adel en geestelijkheid mochten ook burgers hun inspraak geven. 

De hel

Jeroen Bosch schilderde de hel zoals mensen zich dat in de middeleeuwen voorstelden. De hel was een plaats waar mensen veel pijn moesten lijden. De hitte van het vuur was er ondragelijk. De angst om voor eeuwig te moeten branden was voor veel mensen een reden om goed te leven.

Jeroen Bosch

De schilder Jeroen Bosch leefde en schilderde rond 1500. Hij woonde in Den Bosch, vandaar zijn achternaam. Er is weinig over zijn leven bekend. Hij schilderde vaak monsterachtige personen en liet zien dat de belangrijke mensen in de kerk meer hielden van geld en rijkdom dan van hun geloof.

Duivels

Jeroen Bosch schilderde vaak duivelachtige wezens. Deze duivels martelden de mensen in de hel op de meest verschrikkelijke manieren. Zo waarschuwde Bosch de mensen dat ze op een christelijke manier moesten leven. Na de dood zou God beslissen of iemand naar de hel of naar de hemel ging. 

Zonden

Deze man had in zijn leven volgens Bosch veel zonden begaan, hij was een zondaar. Je was een zondaar als je niet leefde volgens de Bijbel. Men geloofde dat een zondaar in de hel terechtkwam. Daar kreeg een zondaar voor eeuwig straf. Je kreeg als mens dus maar één kans.

De machtige kerk

• Naast de koning had de kerk veel macht.
  
• Christenen geloofden in een hiernamaals.
  
• Als je goed leefde kwam je in de hemel.
  
• Als je slecht leefde kwam je in de hel.
• 
  

Afbeelding bladzijde 130 Jeroen Bosch.

Afbeeldingen werden gemaakt om mensen te waarschuwen. Nu nog steeds (bijv. sigarettenverpakkingen)  

Tegen het eind van de middeleeuwen leeft er in ’s-Hertogenbosch een schilder met een bijzonder creatieve fantasie. Zijn schilderijen en tekeningen waarschuwen voor de gevolgen van de zonden en de dwaasheid van de mensen, zoals gebruikelijk in die tijd. Tegelijkertijd is de beeldtaal van Jeroen Bosch uniek en onvergetelijk.

De hel

Jeroen Bosch schilderde de hel zoals mensen zich dat in de middeleeuwen voorstelden. De hel was een plaats waar mensen veel pijn moesten lijden. De hitte van het vuur was er ondragelijk. De angst om voor eeuwig te moeten branden was voor veel mensen een reden om goed te leven.

Jeroen Bosch

De schilder Jeroen Bosch leefde en schilderde rond 1500. Hij woonde in Den Bosch, vandaar zijn achternaam. Er is weinig over zijn leven bekend. Hij schilderde vaak monsterachtige personen en liet zien dat de belangrijke mensen in de kerk meer hielden van geld en rijkdom dan van hun geloof.

Duivels

Jeroen Bosch schilderde vaak duivelachtige wezens. Deze duivels martelden de mensen in de hel op de meest verschrikkelijke manieren. Zo waarschuwde Bosch de mensen dat ze op een christelijke manier moesten leven. Na de dood zou God beslissen of iemand naar de hel of naar de hemel ging. 

Zonden

Deze man had in zijn leven volgens Bosch veel zonden begaan, hij was een zondaar. Je was een zondaar als je niet leefde volgens de Bijbel. Men geloofde dat een zondaar in de hel terechtkwam. Daar kreeg een zondaar voor eeuwig straf. Je kreeg als mens dus maar één kans.

De machtige kerk

• Wanneer was je een goede christen?
• 1. Bidden
• 2. Geld geven aan de kerk

Niet-christenen werden vaak gestraft

Afbeelding bladzijde 130 Jeroen Bosch.

Afbeeldingen werden gemaakt om mensen te waarschuwen. Nu nog steeds (bijv. sigarettenverpakkingen)  

Tegen het eind van de middeleeuwen leeft er in ’s-Hertogenbosch een schilder met een bijzonder creatieve fantasie. Zijn schilderijen en tekeningen waarschuwen voor de gevolgen van de zonden en de dwaasheid van de mensen, zoals gebruikelijk in die tijd. Tegelijkertijd is de beeldtaal van Jeroen Bosch uniek en onvergetelijk.

De hel

Jeroen Bosch schilderde de hel zoals mensen zich dat in de middeleeuwen voorstelden. De hel was een plaats waar mensen veel pijn moesten lijden. De hitte van het vuur was er ondragelijk. De angst om voor eeuwig te moeten branden was voor veel mensen een reden om goed te leven.

Jeroen Bosch

De schilder Jeroen Bosch leefde en schilderde rond 1500. Hij woonde in Den Bosch, vandaar zijn achternaam. Er is weinig over zijn leven bekend. Hij schilderde vaak monsterachtige personen en liet zien dat de belangrijke mensen in de kerk meer hielden van geld en rijkdom dan van hun geloof.

Duivels

Jeroen Bosch schilderde vaak duivelachtige wezens. Deze duivels martelden de mensen in de hel op de meest verschrikkelijke manieren. Zo waarschuwde Bosch de mensen dat ze op een christelijke manier moesten leven. Na de dood zou God beslissen of iemand naar de hel of naar de hemel ging. 

Zonden

Deze man had in zijn leven volgens Bosch veel zonden begaan, hij was een zondaar. Je was een zondaar als je niet leefde volgens de Bijbel. Men geloofde dat een zondaar in de hel terechtkwam. Daar kreeg een zondaar voor eeuwig straf. Je kreeg als mens dus maar één kans.

Paragraaf 4.2

Maak opdracht 4 t/m 8

Bladzijde 142, 143 en 144

Afbeelding bladzijde 130 Jeroen Bosch.

Afbeeldingen werden gemaakt om mensen te waarschuwen. Nu nog steeds (bijv. sigarettenverpakkingen)  

Tegen het eind van de middeleeuwen leeft er in ’s-Hertogenbosch een schilder met een bijzonder creatieve fantasie. Zijn schilderijen en tekeningen waarschuwen voor de gevolgen van de zonden en de dwaasheid van de mensen, zoals gebruikelijk in die tijd. Tegelijkertijd is de beeldtaal van Jeroen Bosch uniek en onvergetelijk.