Movies that Matter - Shadow Game (voorbereiding op film kijken) - v.a. vmbo-breed

• Maatschappijleer
• Burgerschapsonderwijs
• +2
• Middelbare school
• MBO
• vmbo, havo, vwo
• Leerjaar 3,4

Introductie

Welkom bij deze voorbereidende les bij de documentaire Shadow Game (Eefje Blankenvoort & Els van Driel, 2021) Tijdens deze les maakt jouw klas kennis met filmeducatie en mensenrechten in de breedste zin. Film is een uitstekend middel om het besef van jongeren over maatschappelijke thema's te vergroten. Met deze les open je de ogen van leerlingen en studenten voor mensenrechtenthema's. Deze les is een voorbereiding bij de documentaire Shadow Game. Iedere dag proberen tieners die hun door oorlog verscheurde land zijn ontvlucht, de Europese grenzen over te steken op zoek naar bescherming en een beter leven. In de documentaire worden een aantal van deze jongens gevolgd op deze gevaarlijke tocht, die soms maanden of zelfs jaren duurt. Heb je vragen of opmerkingen over deze les? Neem dan gerust contact met ons op door te mailen naar [e-mail] of te bellen naar 020-2807612.

Instructies

Thema's

• Migratie
• (Minderjarige) Vluchtelingen
• Asielbeleid
  

Opzet van de les

Deze les is een voorbereiding op het kijken van de film en bestaat uit drie delen:

1) Introductie (+- 10 min)

2) Inhoudelijke bestudering (+- 20 min)

3) Migratiebeleid (+- 15 min)

Leerdoelen

In deze les leer je:

• Dat iedereen het recht heeft om in een ander land asiel aan te vragen als zij vervolgd worden in eigen land;
• Waarom jongeren vluchten en welke gevaren zij tegenkomen op hun reis;
• Wat het EU-migratiebeleid inhoudt en welke gevolgen dit heeft.
  

Werkwijze

• Per slide wordt beschreven wat de bedoeling is. 
  
• De les kan geprint worden, inclusief de notities per slide (zie PDF in de bijlage). In deze notities vind je nog algemene, uitgebreide informatie die je helpt door deze les te navigeren.
• Het is mogelijk om bij deze les met 'devices in de klas' te werken. Je kunt dit aan- of uitzetten door het vinkje onderin het scherm van de lespresentatie te deactiveren.
  
• Op de slides zijn hotspotbuttons te vinden. Door deze aan te klikken verschijnt er (extra) informatie, een vraag of een instructie. Als docent kun je ervoor kiezen om de informatie onder de hotspotbutton met hoed samen met de leerlingen/studenten te lezen of zelf aan leerlingen/studenten te vertellen. De informatie is daarom ook opgenomen in de instructies bij de losse slides.

Veel plezier met de les!

Lijkt het je leuk een keer met je klas naar een film met verdiepingsprogramma toe te gaan? Naast de films en lessen op LessonUp organiseren we ook festival- en bioscoopvertoningen! Klik hier voor ons festival in maart en klik hier voor onze bioscoopvertoningen door het jaar heen.

Instructies

PDF_Shadow_Game_LessonUp.pdf

Shadow Game

Eefje Blankevoort  & Els van Driel, 2021

Les over vluchtelingen 

en asielbeleid

Deze voorbereidende les hoort bij de documentaire Shadow Game (2021), gemaakt door Eefje Blankevoort en Els van Driel.

De les is in drie delen opgedeeld:

1. Introductie (+- 10 min)

2. Inhoudelijke bestudering (+- 20 min)

3. Migratiebeleid (+- 15 min)

Deel 1: Introductie

Deel 1: Introductie

In dit deel staan de leerdoelen beschreven en worden de leerlingen uitgedaagd actief na te denken over wat zij al weten over vluchten.

Binnenkort gaan jullie naar deze documentaire kijken. Hierin volgen twee Nederlandse filmmakers Eefje Blankevoort en Els van Driel tien jongens tijdens hun vlucht naar en door Europa. Hier hopen zij bescherming te vinden. 

Kijk naar de filmposter van de documentarie Shadow Game.

Wat zie je? Waar denk je dat de film over gaat?

Deel 1: Introductie

Straks gaan jullie kijken naar de documentaire Shadow Game. Kijk naar de filmposter van de film. Bespreek met de leerlingen: 

• Wat zie je?
• Waar denk je dat de film over gaat?

Vertel vervolgens dat in de documentaire twee Nederlandse filmmakers Eefje Blankevoort en Els van Driel tien minderjarige vluchtelingen volgen, die via de Balkanroute of Italië West-Europa proberen te bereiken. Sommige van deze jongens doen hier maanden of zelfs jaren over.

Vertel ook dat de makers van de film hebben gekozen voor dit posterbeeld omdat ze 'de minderjarige alleenstaande vluchteling' niet als slachtoffer wilden portretteren. Het idee is dat de jongen juist krachtig de camera in kijkt en sterk is, in tegenstelling tot de veel gangbare beeldvorming rondom vluchtelingen.

Waarom denk je dat de filmmakers de documentaire toch wilden maken?

Drie jaar lang volgden de filmmakers de jongens. Het maken van de documentaire was gevaarlijk, emotioneel en ingewikkeld. 

Deel 1: Introductie 

Drie jaar lang volgden de filmmakers deze jongens. Het maken van de documentaire was gevaarlijk, emotioneel en ingewikkeld. Bespreek met de leerlingen de volgende vraag:

• Waarom denk je dat de filmmakers de documentaire toch wilden maken?
  

Antwoord: Er is nog nooit een documentaire gemaakt waarbij deze jongens worden gevolgd en vanuit het perspectief van deze jongens wordt gekeken. Daarnaast vroegen de documentairemakers zich af of de rechten van alleenreizende vluchtelingkinderen door Europa wel worden erkend.

 In deze les leer je:

1. Dat iedereen het recht heeft om in een ander land asiel aan te vragen als zij vervolgd worden in eigen land;
2. Waarom jongeren vluchten en welke gevaren zij tegenkomen op hun reis;
3. Wat het EU-migratiebeleid inhoudt en welke gevolgen dit heeft. 

Deel 1: Intoductie

Op deze slide staan de leerdoelen voor deze les. De leerdoelen kunnen met de leerlingen besproken worden.

1. Dat iedereen het recht heeft om in een ander land asiel aan te vragen als zij vervolgd worden in eigen land;

2. Verschillende redenen waarom jongeren vluchten en gevaren die zij tegenkomen op hun reis;

3. Hoe het EU-migratiebeleid er in grote lijnen uitziet en welke gevolgen dit heeft;

4. Aangeven wat er aan dit beleid verbeterd kan worden (eruit/verdieping?)

Wat weet jij van..
vluchten?

Deel 1: Introductie

Op deze slide staat een woordweb waar de leerlingen mee kunnen doen. De vraag is: wat weet jij van vluchten?

Als de leerlingen met devices aan de les meedoen, kunnen zij het online invullen. Is dit niet het geval, dan kunnen zij het bijvoorbeeld opschrijven of klassikaal bespreken.

Voorbeeld van antwoorden zijn asielzoekers, oorlog, vluchtelingen, VluchtelingenVerdrag, migratie, etc. 

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

In dit tweede deel bespreken de leerlingen drie grote vragen rondom vluchtelingen en asielbeleid: Via welke routes vluchten kinderen alleen, een waarom vluchten zij alleen? Welke gevaren zijn er voor kinderen die alleen reizen? Waarom moeten deze kinderen zo'n gevaarlijke reis ondergaan?

Vluchteling

Iemand die zijn of haar land verlaat uit vrees voor vervolging door:

- hun eigen overheid

- anderen, waar de overheid geen bescherming voor kan bieden.

Wettelijk word je alleen erkend als vluchteling als je op één of meerdere van de volgende gronden wordt vervolgd:

- Ras of nationaliteit;

- Godsdienst;

- Behoren tot een bepaalde sociale of etnische groep;

- Politieke overtuiging.

Denk je dat iemand die vlucht voor klimaatverandering, zoals een stijgende zeepspiegel of aanhoudende bosbranden, ook officieel een vluchteling is?

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

Op deze en de volgende slides wordt het verschil tussen vluchtelingen en asielzoekers uitgelegd. Misschien zijn de begrippen al wel naar voren gekomen in het woordweb. Hoewel deze begrippen vaak door elkaar gebruikt worden, is er een groot verschil.

Bespreek het begrip vluchteling door op de hotspot te klikken. Vraag vervolgens aan de leerlingen of zij denken dat iemand die vlucht voor klimaatverandering, zoals een stijgende zeepspiegel of aanhoudende bosbranden, ook officieel een vluchteling is?

Antwoord:

Nee, want officieel worden vluchtelingen alleen erkend als zij  worden vervolgd op basis van hun:

- ras of nationaliteit (bijvoorbeeld Afghanen in Iran lopen het risico terug naar Afghanistan uit te worden gezet);

- godsdienst;

- sociale groep (bijvoorbeeld homoseksueel zijn, of als journalist werkt in een land waar dat een gevaarlijk beroep is);

- politieke overtuiging (bijvoorbeeld lid zijn van een bepaalde politieke partij).

Hoewel klimaatverandering een steeds grotere reden is om te vluchten, wordt dit wettelijk nog niet als reden erkend.

Voor meer informatie, kijk hier.

Asielzoeker

Iemand die asiel (bescherming) in een ander land heeft aangevraagd en in afwachting is of hij of zij dit krijgt.

Wanneer het asielverzoek is geaccepteerd, krijgt iemand een verblijfsvergunning. Je mag dan legaal in Nederland verblijven.

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

Op deze slide wordt eerst het verschil tussen een vluchtelingen en asielzoekers uitgelegd. Misschien zijn de begrippen al wel naar voren gekomen in het woordweb. Hoewel deze begrippen vaak door elkaar gebruikt worden, is er een groot verschil. Bespreek klassikaal wat een asielzoeker is.

Kijk naar de lijst met landen waar vandaan jongeren vluchten.

Kies een land hieruit. Welke vluchtroute van dit land naar Nederland zou iemand die vlucht nemen?

- Algerije 

- Nigeria

- Syrië

- Afghanistan

- Sudan

- Guinee

- Ethiopië

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

Bekijk met de leerlingen de lijst met herkomstlanden en kaart en bespreek via welke routes zij denken dat kinderen naar Europa vluchten. Op de volgende slide worden deze migratieroutes verder besproken.

Welke problemen verwacht je dat de jongeren die vluchten op deze routes tegen zullen komen?

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

Bespreek klassikaal de antwoorden van de leerlingen op de volgende vragen:

• Welke problemen verwacht je dat de jongeren die vluchten op deze routes tegen zullen komen?

Voorbeelden van antwoorden zijn: mensenhandelaren, mishandeling, omkoping, zware omstandigheden in vluchtelingenkampen, dichte grenzen, etc. In de komende slides zullen de problemen waar jongeren tegenaan lopen verder worden uitgelicht. 

Jullie gaan zo een video kijken over wat er bij komt kijken als je naar de EU probeert te vluchten. De video is opgeknipt in twee delen en duurt in totaal ongeveer tweeënhalve minuut.

Probeer tijdens het kijken van de video de volgende vragen te beantwoorden:

- Waarom moeten jongeren zo'n gevaarlijke reis afleggen?

- Op welke manier worden zij hiervoor beschermd?

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

Vertel dat jullie zo een video van NOS over vluchtelingen gaan kijken. De video duurt ruim één minuut en stopt vanzelf met afspelen.

Bespreek de vragen op de slide waar de leerlingen tijdens de video naar moeten kijken. Laat de leerlingen de vragen eventueel opschrijven, zodat ze deze tijdens de video terug kunnen zien. 

Denk je dat de jongeren inderdaad door deze middelen beschermd worden? Waarom wel of niet?

Wat waren jouw antwoorden op de volgende vragen:

- Waarom moeten jongeren zo'n gevaarlijke reis afleggen?

- Op welke manier worden zij hiervoor beschermd?

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

Bespreek klassikaal de antwoorden van de leerlingen op de volgende vragen:

• Waarom moeten jongeren zo'n gevaarlijke reis afleggen?
• Op welke manier worden zij hiervoor beschermd?

Antwoorden: 

- De situatie in de herkomstlanden van vluchtelingen is vaak zo dat zij niet legaal kunnen reizen. Ze zijn daarom gedwongen om op een gevaarlijke tocht te gaan. Dus, ze kunnen niet zomaar op het vliegtuig stappen zonder geldige papieren, zoals een visum.

- Volgens internationale wetten heeft iedereen het recht om asiel aan te vragen in Europa. Ook mag niemand zomaar teruggestuurd worden, dat ook wel non-refoulement wordt genoemd.

Bespreek vervolgens klassikaal of de leerlingen denken of dat jongeren inderdaad door deze middelen beschermd worden. 

Antwoord:

- Vanwege het strenge Europese migratiebeleid. Dit zorgt ervoor dat mensen die vanuit een gevaarlijke situatie vluchten niet de juiste bescherming en middelen krijgen die ze nodig hebben.

Denk je na het zien van het tweede deel van de video dat de jongeren inderdaad door deze middelen beschermd worden? Waarom wel of niet?

Wat vind je daarvan?

Deel 2: Inhoudelijke bestudering

Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• Denk je na het zien van het tweede deel van de video dat jongeren inderdaad door deze middelen beschermd worden? Waarom wel of niet?
• Wat vind je daarvan?

Antwoord: 

Vanwege het strenge Europese migratiebeleid krijgen mensen die vanuit een gevaarlijke situatie vluchten niet de juiste bescherming en middelen krijgen die ze nodig hebben. Zo worden zij bij grenzen tegengehouden, door bijvoorbeeld boten op zee of door gewelddadige controles bij Europese buitengrenzen.

Notitie voor de docent: 

Om echt antwoord op deze vraag te geven is het van belang om het EU-migratiebeleid te kennen? Op de volgende slides zullen leerlingen hier inzicht in krijgen.

Deel 3: Migratiebeleid

Deel 3: Migratiebeleid

In dit deel wordt het Europese migratiebeleid behandeld, aan de hand van een afbeelding van De Correspondent. Voor meer informatie, kijk hier. 

Omdat het begrip 'beleid' vrij abstract is, kan je nog toelichten dat dit gaat over de manier waarop iets wordt aangepakt.

Binnen de Europese aanpak van migratie kunnen landen in drie groepen ingedeeld worden. 

Op de kaart hiernaast zie je de drie groepen (cirkels). Op de volgende slides worden deze cirkels uitgelegd.

Deel 3: Migratiebeleid

Op de slide wordt uitgelegd waarop het migratiebeleid van de EU is gebouwd. Bekijk met de leerlingen de informatie op de slide.

Binnen het EU-migratiebeleid zijn er drie categorieën te onderscheiden waarbinnen landen worden geplaatst. 

Cirkel 1: Schengenzone

Als je inwoner bent van een land dat binnen deze zone valt, dan mag je in deze zone vrij en zonder grenscontroles reizen.

Het migratiebeleid in deze zone gaat over:

• De verdeling van asielzoekers;
• Het bewaken van de Schengengrenzen.

Deel 3: Migratiebeleid

Op deze slide wordt cirkel 1, de Schengenzone, besproken. Bekijk samen met de leerlingen de hotspots door erop te klikken. Wijs zo nodig de gebieden aan op de kaart.

Voor meer informatie over de Schengenzone, zie deze link.

Cirkel 2: Aangrenzende landen

De tweede cirkel bestaat uit landen die grenzen aan de Schengenzone. Denk aan Turkije, Marokko en Libië.

Het migratiebeleid in deze cirkel gaat over het opvangen of tegenhouden van migranten. Bijvoorbeeld:

• De EU betaalt de Libische kustwacht om bootjes te onderscheppen;
• De EU maakt veel geld over aan Turkije voor vluchtelingenkampen (zogenoemde 'opvang in de regio'). Dit wordt ook wel de Turkije-deal genoemd.

Deel 3: Migratiebeleid

Op deze slide wordt cirkel 2, de aangrenzende landen. besproken. Bekijk samen met de leerlingen de hotspots door erop te klikken. Wijs zo nodig de gebieden aan op de kaart.

Oekraïnse vluchtelingen hoeven geen asiel aan te vragen. Zij krijgen onmiddelijk bescherming in Europese landen. Dit is een tijdelijke regeling.

Oekraïne

Oekraïne is geen lid van de Schengenzone maar grenst aan de Europese Unie, en valt dus binnen de tweede cirkel van het EU-migratiebeleid.

Maar, het Europese migratiebeleid voor mensen die voor de oorlog in Oekraïne vluchten is anders dan voor mensen uit andere landen.

Wat vind je hiervan?

Deel 3: Migratiebeleid

Op deze slide wordt apart het beleid met betrekking tot Oekraïne besproken. Mensen die uit Oekraïne vluchten hoeven geen asiel aan te vragen, maar krijgen onmiddellijk bescherming. Vraag aan de leerlingen wat zij hiervan vinden.

Voor meer informatie, kijk bijvoorbeeld hier, of op deze website.

Het migratiebeleid in deze cirkel gaat over regels voor de terugkeer van deze mensen naar het land waar zij vandaan komen;

• projecten in het land zelf ondersteunen, waardoor de situatie daar verbetert en mensen minder redenen hebben om weg te gaan;
• de grensbewaking van deze landen versterken.

Cirkel 3: Vertreklanden

De derde cirkel bestaat uit landen waar migranten vandaan komen. Dit zijn vooral landen in Afrika. De asielaanvraag van mensen uit deze landen wordt vaak afgewezen.

Deel 3: Migratiebeleid

Op deze slide wordt cirkel 3, de vertreklanden. besproken. Bekijk samen met de leerlingen de hotspots door erop te klikken.

Iemand uit Oekraïne is gevlucht voor de oorlog en steekt bij Polen de grens over. Hoe zal deze persoon binnen de EU ontvangen worden?

Iemand uit Ethiopië is gevlucht en is via een gevaarlijke bootreis in Griekenland terecht gekomen. Terwijl hij daar asiel aan wil vragen, wordt hij direct naar Turkije overgeplaatst. Waarom gebeurt dit?

Deel 3: Migratiebeleid

Op deze slide kan er gecheckt worden of  leerlingen de uitleg hebben begrepen. Dit wordt door middel van drie voorbeelden met vragen erbij gedaan. 

• Iemand uit Oekraïne is gevlucht voor de oorlog en steekt bij Polen de grens over. Hoe zal deze persoon binnen de EU ontvangen worden?

Antwoord: Er is voor vluchtelingen uit Oekraïne een bijzonder regeling, waardoor zij meteen bescherming in Polen zullen krijgen. Zij worden verwelkomt, hoeven geen asiel aanvraag te doen en krijgen bijvoorbeeld direct onderdak en onderwijs.

• Iemand uit Ethiopië is gevlucht en is via een gevaarlijke bootreis in Griekenland terecht gekomen. Terwijl hij daar asiel aan wil vragen, wordt hij direct naar Turkije overgeplaatst. Waarom gebeurt dit?

Antwoord: Vanwege de EU-Turkije deal krijgt deze persoon niet de kans om asiel in Europa aan te vragen. Door het Europese migratiebeleid zal hij direct naar Turkije worden gebracht.

Blijkt het toch nog niet helemaal duidelijk? Kijk of je aan de hand van eerdere slides aanvullende vragen kunt beantwoorden. Voor meer informatie over migratiebeleid, kunnen  volgende websites bruikbaar zijn:

Artikel De Correspondent

Website Nederlandse overheid

Website VluchtelingenWerk

Je bent nu helemaal voorbereid om de documentaire Shadow Game tijdens de bioscoopvertoning te zien!

Bedankt voor het volgen van deze voorbereidende les van Movies that Matter Educatie! De leerlingen zijn nu helemaal voorbereid om de film Shadow Game te gaan kijken.

Shadow Game

Met je klas naar ons festival?

Vonden jullie het leuk en leerzaam om deze les te volgen? We organiseren een festival in Den Haag en Amsterdam met verschillende films en verdiepingsprogramma's, klik hier voor meer informatie!

Bedankt voor het volgen van deze les.

Wil je jouw klas nog eens trakteren op zo’n inspirerende les, maar dan met een andere film en/of ander thema? Movies that Matter Educatie heeft een groot filmaanbod met lesmateriaal. Bekijk het aanbod hier. 

Of lijkt het je leuk een keer met je klas naar een film met verdiepingsprogramma toe te gaan? Naast de films en lessen op LessonUp organiseren we ook festival- en bioscoopvertoningen! Klik hier voor ons festival in maart en klik hier voor onze bioscoopvertoningen door het jaar heen.