Les 8: Overstromingsgevaar vanuit de zee

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

LEZEN 10 min

Lezen

https://nos.nl/artikel/2504016-klimaatdilemma-voor-nederland-hoe-lozen-we-de-rivieren-in-een-steeds-hogere-zee

Vorige les

Terugblik

Vorige les

Terugblik

B                B                B                A        

      Lesdoel

De leerlingen kennen ten minste de volgende oorzaken van de Watersnoodramp van 1953: verhoogde piekafvoer, springtij, noordwesterstorm. 

Ze kunnen uitleggen hoe deze factoren leidden tot de ramp, en beschrijven hoe de oprichting van de Deltacommissie resulteerde in de ontwikkeling van de Deltawerken om Nederland te beschermen tegen toekomstige overstromingen.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten wat eb en vloed is.

2. De leerlingen weten wat een noordwesterstorm is.

3. De leerlingen weten dat afvoerproblemen hebben 

     bij een hoge zeespiegel.

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

1953

Verhoogde piekafvoer

Springtij

Noordwesterstorm

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

1953

Overstroming 1916:           Aanleiding aanleg Afsluitdijk

Overstroming 1953:           Aanleiding Deltaplan

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Buitendijkse maatregelen

Dijk, dam, kering?

Buitendijkse maatregelen

En de afsluitdijk?

Buitendijkse maatregelen

Westerschelde?

Organisaties

(Tweede) Delta commissie	Rijkswaterstaat	Waterschap
Is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van strategieën en plannen om Nederland te beschermen tegen overstromingen en de gevolgen van klimaatverandering.	Is verantwoordelijk voor de uitvoering van de plannen en strategieën die door de Delta commissie en andere beleidsmakers zijn opgesteld.	Is verantwoordelijk voor het dagelijkse beheer van water in hun regio. Dit omvat het monitoren van waterstanden, de kwaliteit van het water, en het onderhoud van dijken en gemalen.
Nationaal schaalniveau	Nationaal schaalniveau	Regionaal schaalniveau

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Controle van begrip:
Wat is verhoogde piekafvoer en hoe heeft
dit bijgedragen aan de Watersnoodramp van 1953?

Verhoogde piekafvoer verwijst naar een plotselinge en aanzienlijke toename van de waterafvoer in rivieren, meestal veroorzaakt door zware regenval en smeltwater. Bij de Watersnoodramp van 1953 zorgde dit ervoor dat de rivieren meer water afvoerden dan normaal, waardoor de druk op de dijken toenam en deze uiteindelijk doorbraken.

Controle van begrip:
Hoe heeft springtij de gevolgen van de
Watersnoodramp verergerd?

Springtij is een fenomeen waarbij de getijden hoger zijn dan normaal door de gecombineerde zwaartekracht van de zon en de maan. Tijdens de Watersnoodramp verergerde het springtij de overstromingen doordat het waterniveau in de zee hoger was dan normaal, waardoor de dijken nog meer belast werden.

Controle van begrip:
Wat was de rol van de noordwesterstorm tijdens de Watersnoodramp van 1953?

De noordwesterstorm bracht harde wind en hoge golven mee, die het water tegen de dijken opjoegen. Dit verhoogde de waterstanden nog verder en veroorzaakte dat de dijken doorbraken en grote delen van Nederland onder water kwamen te staan.

Controle van begrip:
Waarom werd de Deltacommissie opgericht na de Watersnoodramp en wat waren enkele van haar
belangrijkste aanbevelingen?

Na de Watersnoodramp werd de Deltacommissie opgericht om te onderzoeken hoe Nederland beter beschermd kon worden tegen overstromingen. Enkele van haar belangrijkste aanbevelingen waren het versterken van de bestaande dijken en het bouwen van nieuwe waterkeringen, wat resulteerde in de ontwikkeling van de Deltawerken.

Zelf aan de slag

De Watersnoodramp van 1953 werd veroorzaakt door verhoogde __________.

Springtij zorgde voor extra hoge __________ tijdens de Watersnoodramp van 1953.

De __________ storm bracht hoge golven en harde wind, wat bijdroeg aan de overstromingen.

piekafvoer

waterstanden

noordwester

Zelf aan de slag

De __________ werd opgericht na de Watersnoodramp om Nederland beter te beschermen.

De __________ zijn gebouwd als gevolg van de aanbevelingen van de Deltacommissie.

Rijkswaterstaat speelt een belangrijke rol in het __________ van waterkeringen en dijken.

Deltacommissie

Deltawerken

beheer

Zelf aan de slag

Waterschappen zijn verantwoordelijk voor het __________ van waterwegen en polders.

Verhoogde piekafvoer kan ontstaan door zware __________ en smeltwater.

De Oosterscheldekering is een belangrijk onderdeel van de __________.

onderhoud

regenval

Deltawerken

     Kleine afsluiting

Verhoogde piekafvoer

Springtij

Noordwesterstorm

Deltacommissie

Deltawerken

Rijkswaterstaat

Waterschappen

Dijk

Dam

Kering

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

(Aan)tekeningen

Tekening 1.                                                          Tekening 2.
Afsluitdijk                                                                 Zuidwestelijke Delta

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

Oud examenvraag

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

31 maximumscore 2

Uit de uitleg moet blijken dat

• bij een noordwesterstorm zeewater richting de Nederlandse kust wordt

opgestuwd, (oorzaak) 1

• waardoor ook rivieren moeilijker op zee kunnen afwateren. (gevolg) 1 

      Grote afsluiting

De leerlingen kennen ten minste de volgende oorzaken van de Watersnoodramp van 1953: verhoogde piekafvoer, springtij, noordwesterstorm. 

Ze kunnen uitleggen hoe deze factoren leidden tot de ramp, en beschrijven hoe de oprichting van de Deltacommissie resulteerde in de ontwikkeling van de Deltawerken om Nederland te beschermen tegen toekomstige overstromingen.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

retrieval practice

https://quizlet.com/join/MpbntExdJ?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

 Vraag 1

(R) 1 punt

De Watersnoodramp van 1953 werd veroorzaakt door meerdere factoren. Geef drie oorzaken van de Watersnoodramp van 1953.

Drie oorzaken van de Watersnoodramp van 1953: verhoogde piekafvoer, springtij, noordwesterstorm.

Vraag 2 

(T1) 2 punten

Springtij en verhoogde piekafvoer speelden een cruciale rol in de Watersnoodramp van 1953. Leg uit hoe springtij en verhoogde piekafvoer bijdroegen aan de ramp.

Springtij en verhoogde piekafvoer bijdroegen aan de ramp: <br>- Springtij zorgde voor extra hoge waterstanden omdat de zwaartekracht van de zon en de maan gecombineerd het water hoger opduwde dan normaal. <br>- Verhoogde piekafvoer leidde tot een plotselinge en aanzienlijke toename van de waterafvoer in de rivieren, waardoor de druk op de dijken toenam en deze uiteindelijk doorbraken.

Vraag 3 

(T2) 2 punten

De Deltawerken zijn een belangrijk onderdeel van de bescherming van Nederland tegen overstromingen. Beschrijf hoe de Deltawerken Nederland beschermen tegen toekomstige overstromingen.

Bescherming door de Deltawerken: <br>- De Deltawerken bestaan uit een reeks van waterbouwkundige constructies zoals dammen, sluizen, en stormvloedkeringen die zijn ontworpen om overstromingen te voorkomen. <br>- Ze reguleren de waterstanden en beschermen het land tegen hoogwater vanuit de zee. <br>- De Oosterscheldekering en de Maeslantkering zijn voorbeelden van dergelijke constructies die bij stormvloed de kust beschermen door sluiting.

Vraag 4 

(T1) 3 punten

Rijkswaterstaat en waterschappen spelen beide een belangrijke rol in het Nederlandse waterbeheer. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het __________ van waterkeringen en dijken, terwijl waterschappen zorgen voor het __________ van waterwegen en polders.

Invulvraag: Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het beheer van waterkeringen en dijken, terwijl waterschappen zorgen voor het onderhoud van waterwegen en polders.