5.1 De renaissance deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Van nu tot voorjaarsvakantie: 

H5 Veranderend mens- en wereldbeeld

(= tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers)

Noem de vier historische ontwikkelingen die plaatsvonden in tijdvak 5 (uit het hoofd)

Renaissance

Expansie 

Reformatie

Nederlandse Opstand

¨Als iemand sterft, een man of een vrouw, dan wordt het lichaam niet begraven, maar wordt het in kleine stukken gesneden, die zij half rauw of half geroosterd verorberen. Zij beweren dat hun vriend beter in henzelf bewaard kan worden dan in het hart van het donkere land.¨

Tarairiusvolk in Brazilië

Een vrouwelijke kannibaal

• Groeiende interesse voor natuur en mens (5.1)
• Ontdekkingsreizen (eensgezind) (5.2)
• Het geloof (verdeeld) (5.3)

5.1 Renaissance

1. LessonUP 

2.Geschiedeniswerkplaats 

3. Leerdoelen 

  Kenmerkende aspecten 5.1 

19                                                                       van de                              en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling. 

(Les 1, deze les dus)

20 De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de

(Les 2) 

Het veranderende mens- en wereldbeeld

De mens gaat op een andere manier naar zichzelf en de wereld kijken. 

renaissance

De wedergeboorte van de klassieke oudheid

klassieke oudheid

De tijd van de Grieken en Romeinen (tijdvak 2 - 3000 v.Chr. tot 400 n.Chr.) 

De renaissance heeft te maken met KA's: welke 2?

1. Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
2. De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid
3. De wedergeboorte van de klassieke culturen door Oumo Universale
4. De veranderende wereld van kunst en beeldhouwkunst door wetenschappers en kunstenaars

                 Leerdoelen deze les (KA 19) 

2. Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen het middeleeuws mens- en wereldbeeld en het veranderde mens- en wereldbeeld uit de Renaissance. 

3. Je kunt aan de hand van drie oorzaken uitleggen waarom de Renaissance begint in Italië.  

Spoorboekje deze les: 

• Instructie deel 1 van 5.1 
• Werkvorm homo universalis + invulschema middeleeuwen/renaissance mens- en wereldbeeld

Leerdoelen

1. Je kunt oorzaken noemen van het ontstaan van de renaissance in Italië.
2. Je kunt met een voorbeeld uitleggen hoe het mensbeeld en het wereldbeeld veranderden tijdens de renaissance. 

• Betekent: wedergeboorte van de Grieks/Romeinse waarden (wat mensen belangrijk vinden) en kunst en cultuur
• Ontstaan in Italië

Renaissance 1450-1600

Waarom in Italië? (1)

• Veel overblijfselen uit de Romeinse tijd

• Door handel: meer geld en contacten met andere culturen (Afrika, Midden-Oosten, Azië)

Waarom in Italië? (2)

• Rijke Italianen (bankiers) willen kunst (van zichzelf)

• Kunstenaars krijgen daarom veel geld

• Kunst wordt daardoor steeds beter 

Anders denken over het leven en de dood

• Memento mori (Gedenk te sterven), wordt carpe diem (Pluk de dag)

• Mensen gaan meer leven voor het leven nu, en niet voor het leven na de dood

• God en geloof blijven heel erg belangrijk, maar het vertrouwen in de kerk wordt minder

Mensbeeld

• Mens begon op zichzelf te vertrouwen en zichzelf centraal te stellen. 

• De mens had allerlei talenten... 

• Algemeen ontwikkelde mens = homo universalis 

Humanisme

• Humanisten: wetenschappers die de mens weer in het middelpunt (dus centraal) plaatsten. 
• Het waren zelfstandige, kritische denkers die probeerden op een rationele (dus door er goed over na te denken) manier de samenleving beter te maken. 
• Daarbij bestudeerden de humanisten allerlei teksten uit de klassieke oudheid.

Desiderius Erasmus

Bijbelse humanist. 

Erasmus vond dat er in de kerk dingen gebeurden die niet goed waren. Hij hoopte dat de kerk dit door zijn kritiek zélf ging aanpakken.

De renaissance ontstond deels door de zelfstandigheid van de stadstaten. Dit is een...

1. Politieke oorzaak
2. Culturele oorzaak
3. Economische oorzaak
4. Sociale oorzaak

Wat is een juist kenmerk van de mentaliteit 'memento mori'?

1. De mens stelt zichzelf centraal
2. Gebruik van de rede
3. Verblijf op aarde is tijdelijk
4. Besef dat de aarde rond is

Keuze: Invulschema 5.1 of

Zelfstandig, 10 minuten

Vul het schema in over de verschillen tussen de middeleeuwen en de renaissance

Werkvorm ´mysterie´

Wie is de echte homo universalis?

Waarom belangrijk om te doen? Zo leer je veel over ontwikkelingen in de renaissance, de belangrijkste personen uit deze periode en over het begrip homo universalis.